Armand-Emmanuel du Plessis, książę Richelieu

Z Wikipedii

Armand-Emmanuel du Plessis ur. 25 września 1766 - zm. 17 maja 1822
Premier Królestwa Francji
Okres urzędowania	od 26 września 1815, 20 lutego 1820 do 29 grudnia 1818, 14 grudnia 1821
Poprzednik	Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord, Elie, hrabia Decazes
Następca	Jean-Joseph, markiz Dessolles, Jean-Baptiste, hrabia de Villèle

Książę Armand Emmanuel Sophie Septemanie du Plessis, książę de Richelieu, de Fronsac i hrabia de Chinon (26 września 1766 - 17 maja 1822) był prominentnym francuskim politykiem okresu restauracji. Jako wierny królowi szlachcic walczył po "białej" stronie w czasie rewolucji francuskiej i w armii carskiej podczas najazdu Napoleona na Rosję.

[edytuj] Wczesne lata

Urodzony w Paryżu jako syn Louisa Antoine du Plessis, Księcia de Fronsac i wnuk jednej z wielu faworyt króla Ludwika XV. Otrzymał tytuł hrabiego de Chinon, a już w 1782 ozenił się z Rosalie de Rochechouart posiadającą 12 rodzeństwa. W podróży poślubnej Armand zabrał żonę do Genuy, genewy, Florencji i wiednia. Po trzech laatch podróży królowa Maria Antonina powierzyła mu dowództwo nad regimentem dragonów a w następnym roku został doardca króla Ludwika XVI który zamiast słuchać swego doardcy wolał grać w karty. W 1788 roku młody Richelieu został głową swego rodu (ojciec był już niesprawny psychicznie do spełniania tych obowiązków).

W 1789 roku kiedy rozpoczęła się rewolucja był dowódca oddziału huzarów. Richelieu wiele razy organizował ucieczki osób spokrewnionych z królem. Jego najwiekszym osiągnięciem było ocalenie życia jednej z księżniczek. Jego kawaleria brała udział w wielu walkach, ale bohaterstwo i talent dowódczy nie nadrobił 10 krotnej przewagi republikanów.

[edytuj] Na emigracji

Za radą królowej Marii Antoniny w 1790 roku uciekł do wiednia skąd zabiegał u zaprzyjaźnionych generałów o interwencję w jego kraju.Zaprzyjaźnił sie z cesarzem Leopoldem II i rodakiem księciem Ludwikiem de Ligny. Hrabia de Langeron zaś zapoznał go z Aleksieiem Suworowem - jednym z generałów armii rosyjskiej. Książę wstąpił do wojsk cara Aleksandra I w których dzielnie wlaczył. Otrzymał za to złoty miecz i order. Był od teraz: generałem porucznikiem armii carskiej.

Po śmierci ojca otrzymał najwaznijeszy tytuł - księcia de Richelieu. Wtedy w jego głowie narodziła się szatańska myśl. Próbował wcielić ją w życie... Próbował ocalić rodzinę królewską ale w Varennes król został rozpoznany i częsć eksodusu idąca za nim została zmuszona do powrotu. Ludwikowi XVIII poszło lepiej - ewkauował się do Westfalii. Za to wszystko Iwan Martos postawił mu pomnik na krymie.

[edytuj] Powrót do Francji i dwukrotne premierostwo

Ricehlieu wrócił do Francji w 1814 roku towarzyszać królowi Ludwikowi XVIII. Został własnie zwolniony z armii rosyjskiej by mógł wrócić do kraju i "poskładać go". Książę wierzył, ze car będzie wspomagać nowego króla. Nie zawiódł się. Jednak "Korsykański potwór" powrócił. Richelieu rzucił przeciw niemu marszałka Neya ale on zdradził. W nocy z 19 na 20 marca Ludwik XVIII i cała rodzina królewska uciekli z Paryża. Nie jest to jednak potajemna ucieczka pogardzanego króla. W Abbeville 20 marca o 17:00 król witany jest owacjami i płaczem. 21 marca o 4:00 wita go Bethune. Lille 22 marca zgotowało Ludwikowi iście królewskie powitanie. Powodzenie jest jednak na razie po stronie cesarza. Wieczorem 20 marca wkracza on do Paryża entuzjastycznie witany przez jego mieszkańców. Następnie przystępuje do odbudowy armii. 15 czerwca wkracza do Belgii z zamiarem pokonania wojsk pruskich Blüchera i brytyjskich Wellingtona. Plan się jednak nie powiódł. Blücher został wprawdzie pokonany 16 czerwca pod Ligny, ale nie rozbity. 18 czerwca Napoleon zmierzył się z Wellingtonem pod Waterloo, ale nie zdołał go pokonać do czasu nadejścia Prusaków. Bitwa skończyła się klęską cesarza, która przypieczętowała jego upadek. Zesłany na wyspę św. Heleny umrze tam w 1821 r.

8 lipca Ludwik XVIII wrócił do opanowanego przez koalicjantów Paryża, witany równie entuzjastycznie co w marcu Napoleon. Król był nim tak wzruszony, że odstąpił od etykiety i zmieszał się z tłumem. Prefekt departamentu Sekwany, hrabia Gilbert Chabrol de Volvic, powitał go słowami: Minęło sto dni od smutnej chwili, gdyś został, Najjaśniejszy Panie, oderwany od kochających cię poddanych i zmuszony do opuszczenia stolicy pośród łez i łkania jej mieszkańców.

W rozpisanych na sierpień 1815 r. wyborach do Izby Deputowanych większość uzyskali jednak ultrasi - skrajni konserwatyści dążący do całkowitego powrotu do czasów przedrewolucyjnych. Ludwik powołał jednak na szefa rządu umiarkowanego rojalistę, właśnie księcia Richelieu (który zdołał przekonac króla, że Talleyrand to najgorszy kandydat z możliwych). Chociaż Karta Konstytucyjna przewidywała odpowiedzialność rządu przed królem, zdominowana przez ultrasów Izba Deputowanych chciała poddać umiarkowany rząd swojej kontroli. Prowokacyjne ustawy (zniesienie rozwodów), spory z ministrami i próby przywrócenia przedrewolucyjnego porządku spowodowały, że Ludwik stracił w końcu cierpliwość i rozwiązał Izbę Deputowanych. We wrześniu 1816 r. odbyły się nowe wybory, które dały nieznaczną przewagę umiarkowanych rojalistom.

Początkowo powracających Burbonów popierała dawna arystokracja i dawne klasy posiadające. Jednak polityka protekcjonizmu ekonomicznego sprawiła, że siły rojalistów powiększyły się o burżuazję, przemysłowców, producentów zboża i hodowców. Jednak wynikający z tej polityki zastój w handlu zagranicznym oraz wzrost cen rujnował niższe warstwy społeczne. Bogaciły się natomiast wyższe warstwy, które miały ponadto pełnię praw politycznych. Długi okres pokoju jaki przeżywała wówczas Francja sprawił, że kraj stał się zamożny i ludny. Nie przywrócono wielkiej przedrewolucyjnej własności ziemskiej, wzrastała natomiast liczna gospodarstw średnich i drobnych. Rozwijała się nauka (André Marie Ampère, Jean Baptiste Fournier), filozofia (Henri Saint-Simon) i romantyczna literatura (Alphonse de Lamartine, François René de Chateaubriand, Victor Hugo, Alfred de Vigny). Zwiększało się również bogactwo burżuazji spowodowane wzrostem produkcji przemysłowej. Odbył się on jednak kosztem wyzysku robotników. W fabrykach pracowały również kobiety i dzieci, pracowano również nocą, łączny czas pracy wynosił 13-16 godzin dziennie. Robotnicy żyli w skandalicznych warunkach bytowych. W 1816 roku premier zajął 16 fotel w akademii francuskiej.

Umiarkowane rządy księcia Richelieu (1815-1818), markiza Dessolles (1818-1819), księcia Decazes (1819-1820) i ponownie księcia Richelieu (1820-1821) miały duże sukcesy w ustabilizowaniu sytuacji politycznej w kraju. Dzięki pożyczkom bankowym udało się spłacić długi państwowe z okresu Stu Dni oraz koszty okupacji. Przyspieszyło to ewakuację wojsk okupacyjnych z Francji, co nastąpiło w 1818 r. W tym samym roku Kongres mocarstw europejskich dopuścił Francję do grona państw decydujących o losach Europy. Uporządkowano stosunki z Kościołem Katolickim, powracając do zasad konkordatu z 1801 r. Armię zreorganizowano i ograniczono do 150 000 ludzi. Reforma z 1818 r. wprowadziła demokratyczne zasady awansu w armii.

Zmiana kursu nastąpiła w 1820 r. 14 lutego fanatyczny republikanin Louis Pierre Louvel zastrzelił bratanka Ludwika, księcia de Berry. Upadł rząd Decazesa i, po krótkim przerywniku Richelieu, powstał ultrakonserwatywny rząd hrabiego de Villèle. Popierał go królewski brat, hrabia d'Artois, arystokracja, Kościół, konserwatywne kluby, komitety, gazety i stowarzyszenia. Rozpoczęły się represje wobec opozycji.

Książę zmarł 17 maja 1822 roku na apopleksję. Żegnały go tłumy rodaków.