Huzarzy

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy Huzarów – jazdy węgierskiej. Zobacz też: Husaria – jazda polska.

Strój huzara (1804)

Atak pruskich huzarów w bitwie narodów pod Lipskiem

Huzarzy (od Huzar węg. huszár – rozbójnik, najprawdopodobniej pochodzące od łac. cursarius korsarz) – węgierska lekkozbrojna jazda powstała w XV wieku. Pierwowzorem byli racowie, którzy po odrzuceniu kopii, tarcz i pozostałego uzbrojenia ochronnego przekształcili się w huzarów.

Huzarzy umundurowani byli w charakterystyczne krótkie haftowane (węg. szamerunek) obszyte barankiem kurtki (węg. dolman) i obcisłe haftowane (cyfrowane) spodnie. Na dolman zarzucana była pelerynka z węgierska zwana mentyk. Nakryciem głowy było wysokie czako lub bermyca. Formacja ta została przejęta przez inne armie europejskie (osiągając największą popularność w XVIII wieku) i występowała do XIX wieku.

Ze względu na malowniczość ubioru, oraz na fali zainteresowania folklorem węgierskim postać huzara w XIX wieku występowała w szeregu utworów scenicznych, np. w operetce Wiktoria i jej huzar Paula Abrahama i komedii Damy i huzary Aleksandra Fredry

Jedne z pierwszych formacji huzarów w Polsce zostały sformowane w okresie insurekcji kościuszkowskiej – był to oddział majora Ksawerego Krasickiego, utworzony w 1794 głównie z Polaków z zaboru austriackiego. Brali udział m.in. w bitwie pod Racławicami.

W okresie Księstwa Warszawskiego utworzono w 1809 roku 10. i 13. pułki huzarów. Żołnierze wchodzący w skład tych pułków uzbrojeni byli w szable, karabinki i pistolety. Oba pułki wzięły udział w kampanii w 1812 i 1813 roku.