Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego

Z Wikipedii

Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego - teoria sformułowana przez ekonomistów szkoły austriackiej mająca na celu wyjaśnienie przyczyn powstawania, dynamikę oraz skutki cykli koniunkturalnych.

Teoria postuluje, że cykle w przeważającej większości tworzone są przez banki centralne w systemach ekonomicznych, w których funkcjonuje pieniądz fiducjarny. Według "austriaków", banki powodują sztuczny ruch na rynku dóbr kapitałowych oraz nadmierne inwestycje w fazie ekspansji kredytowej i inflacyjnej emisji pieniądza. Ruch ten po pewnym czasie okazuje się pozbawiony zdrowych podstaw ekonomicznych (np. wiele projektów zostaje przeinwestowanych, kapitał lokowany jest w bardzo ryzykowne przedsięwzięcia czy wręcz spekulację papierami), co powoduje kontrakcję na rynku i recesję w gospodarce - drugą fazę cyklu koniunkturalnego.

Proponenci teorii podkreślają różne tempo, w którym świeżo wykreowany kapitał trafia na różne rynki w gospodarce i, w konsekwencji, powoduje zmiany zarówno podczas ekspansji, jak i kontrakcji gospodarki w pewnej kolejności. Tak więc, z reguły pierwsze w cykl boom, ale też boost, wpadają rynki papierów o wysokiej płynności, np. rynek akcji; efektem dalszego rozprzestrzeniania się pieniądza są często np. hossa na rynku nieruchomości.

Treść tego hasła może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia. Zajrzyj na stronę dyskusji i pomóż go poprawić.

Spis treści 1 Początki 2 Friedrich von Hayek i jego Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii 3 Nadmierna ekspansja kredytowa jako przyczyna recesji 4 Stagflacja 5 Przypisy 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Początki

Podwaliny pod austriacką teorię cyklu koniunkturalnego położył Ludwig von Mises na ostatnich stronach Theorie des Geldes und der Umlaufsmittel (pol. Teoria pieniądza i kredytu) (1912). W tej wczesnej wersji teorii odrzucał on jednak koncepcję neutralności pieniądza. ^[1].

[edytuj] Friedrich von Hayek i jego Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii

Zdaniem niektórych zwolenników szkoły austriackiej Friedrich von Hayek, otrzymał tzw. Nagrodę Nobla z ekonomii (właściwie Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii, jako iż nie została ona ustanowiona przez Nobla, a dopiero w roku 1969) za kontynuację prac Misesa. Jednakże von Hayek otrzymał ową nagrodę (jednocześnie z Gunnarem Myrdalem) raczej jako monetarysta, za swe pionierskie badania nad wpływem zbyt wysokich kredytów udzielanych przez banki na cykle koniunkturalne i za równie pionierski wkład do ekonomii komparatywnej ("comparative economic systems"). ^[2] Dalszy wkład teoretyczny do tej teorii wnieśli m.in. Murray N. Rothbard, Roger W. Garrison oraz Jesus H. de Soto.

[edytuj] Nadmierna ekspansja kredytowa jako przyczyna recesji

Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego wychodzi z porówniania ekonomicznej ekspansji spowodowanej wzrostem oszczędności (savings-induced boom), która to ekspansja jest, zdaniem austriaków, zjawiskiem pozytywnym i do utrzymania (sustainable) z ekspansją spowodowaną nadmiernym kredytem (credit-induced boom), która to z kolei, zdaniem austriaków, jest zjawiskiem negatywnym i nie do utrzymania (nonsustainable). Za "nadmierny kredyt" uważają oni generalnie taki kredyt, który przewyższa oszczędności. Stąd też austriacy postulują pieniądz oparty na kruszcu (konkretnie na złocie) i likwidację banków centralnych, które to winią oni za kreację nadmiernego kredytu. Austriacy widzą więc główną (i praktycznie jedyną) przyczynę kryzysów gospodarczych w nadmiernych kredytach "orkiestrowanych" przez wspomniane wyżej banki centralne, i tym różnią się od praktycznie wszystkich pozostałych ekonomistów, którzy przyczyn kryzysów szukają albo głębiej (Karol Marks, John Kenneth Galbraith) albo też, podobnie jak austriacy, na rynku finansowym, ale jako wynik znacznie bardziej złożonych procesów (John Maynard Keynes). ^{[3] [4] [5] [6]}

[edytuj] Stagflacja

Tezy zawarte w teorii austriaków pozwalają, zdaniem jej zwolenników, na alternatywną interpretację zjawiska stagflacji, którego wystąpienia nie analizował w swojej Ogólnej teorii John Maynard Keynes, jak również przedstawić alternatywną interpretację przyczyn i skutków Wielkiego Kryzysu. Obecnie przyczyny stagflacji lat 70. ubiegłego wieku wyjaśnia się raczej nałożeniem na siebie dwóch czynników: inflacyjnego finansowania przez USA wojny w Wietnamie i kryzysu (szoku) energetycznego związanego z poparciem udzielonym Izraelowi przez Zachód. ^[7]

Jakiekolwiek próby pobudzenia zachodniej gospodarki, wtrąconej w recesję poprzez zewnętrzny szok cenowy (gwałtowna podwyżka cen energii), musiały więc, zdaniem ekonomistów, zaowocować jedynie zwiększoną inflacją, jako iż gospodarka funkcjonowała już na poziomie PKB wyższym niż naturalny (czyli w warunkach sztucznie zwiększonego PKB, sztucznie zawyżonego zatrudnienia i inflacyjnego, to jest zawyżonego poziomu cen). Stąd też "tradycyjne" (keynesowskie) metody musiały zawieść w tej konkretnej sytuacji.

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• cykl koniunkturalny
• szkoła austriacka
• Ludwig von Mises
• Friedrich Hayek
• Murray Rothbard

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Austriacka Teoria Cyklu Koniunkturalnego - praca magisterska Jarosława Cholewińskiego
• Austrian Business Cycle Theory: A Brief Explanation (eng)