Murray Rothbard
Z Wikipedii
Murray Newton Rothbard (2 marca 1926 w Nowym Jorku – 7 stycznia 1995 tamże) ekonomista należący do tzw. Szkoły Austriackiej. Rothbard przyczynił się do zdefiniowania współczesnego libertarianizmu i anarchokapitalizmu. Zwolennik wolnego rynku, radykalny przeciwnik państwa oraz krytyk wszelakich zwolenników państwa i ich koncepcji (tzw. propaństwowców - etatystów, protekcjonistów, interwencjonistów, socjalistów, komunistów, narodowych socjalistów - nazistów, faszystów, socjaldemokratów, demokratów, demoliberałów, koliberałów, rojalistów, konserwatystów i klasycznych liberałów uznających istnienie państwa np. John Locke) z pozycji etyki i moralności. Przeciwnik utylitaryzmu i hedonizmu. Tolerancyjny ateista i racjonalista.
Urodził się w rodzinie żydowskiej (pochodzącej z Polski) jako syn Davida i Rae Rothbardów. 16 stycznia 1953 ożenił się z Joan Schumacher.
Na przestrzeni swojego życia Rothbard był związany z wieloma myślicielami i ruchami politycznymi. We wczesnych latach 50. studiował u słynnego austriackiego ekonomisty Ludwiga von Misesa i rozpoczął pracę dla fundacji Williama Volkera. Pod koniec lat 50. Rothbard był przez krótki czas blisko związany z Ayn Rand i Natanielem Brandenem, których później ostro krytykował. Pod koniec lat 60. Rothbard nawoływał do połączenia sił z antywojennym ruchem New Left (Nowa Lewica). Jego główny argument stanowił fakt, że ruch konserwatywny w Stanach Zjednoczonych został całkowicie opanowany przez establishment propaństwowy. W tym okresie Rothbard związał się z Karlem Hessem i założył pismo Left and Right: A Journal of Libertarian Thought (Lewica i Prawica: Dziennik myśli libertariańskiej) z Leonem Liggio i Georgiem Reschem.
W latach 70. i 80. Rothbard aktywnie działał w amerykańskiej Partii Libertariańskiej (Libertarian Party). Często angażował się w wewnętrzną politykę partii, działając wraz z Justinem Raimondo, Billem Eversem i Ronem Paulem oraz spierając się z Edem Crane’em i zwolennikami Russela Meansa. W roku 1989 Rothbard opuścił Partię Libertariańską i rozpoczął odbudowę stosunków z prawicą okresu post-zimnowojennego. Był prezesem założycielem konserwatywno-libertariańskiego Klubu Johna Randolpha (John Randolph Club) i wspierał kampanię prezydencką Patricka Buchanana w 1992 roku. Jednak tuż przed śmiercią Rothbard rozczarował się co do ruchu Buchanana.
Rothbard był wiceprezesem Instytutu Ludwiga von Misesa oraz Centrum Studiów Libertariańskich. Był także profesorem Universytetu w Nevadzie, Las Vegas, oraz współtwórcą Raportu Rothbarda-Rockwella wraz z Lwem Rockwellem.
Spis treści |
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
Oprócz teorii ekonomicznej i politycznej w swoich pracach Rothbard zajmował się także tematyką historii ekonomii. Jako jeden z niewielu autorów badał i opisywał szkoły ekonomiczne z epok poprzedzających Adama Smitha, między innymi scholastyków i fizjokratów:
- America's Great Depression (Wielki Kryzys w Ameryce)
- An Austrian Perspective on the History of Economic Thought (Historia myśli ekonomicznej z perspektywy Szkoły Austriackiej) - niedokończene wielotomowe dzieło poświecone ekonomicznej Szkole Austriackiej
- Ethics of Liberty (Etyka wolności)
- Man, Economy, and State (Człowiek, gospodarka i państwo)
- Power and Market (Władza i rynek)
- Sociology of the Ayn Rand Cult (Socjologia kultu Ayn Rand), esej
Wydania polskie:
- O nową wolność. Manifest libertariański (For a New Liberty: The Libertarian Manifesto), Fundacja Odpowiedzialność Obywatelska
- Złoto, banki, ludzie – krótka historia pieniądza (What Has Government Done to Our Money), Fijorr Publishing
- Ekonomia wolnego rynku - tom 1 (Man, Economy, and State), Fijorr Publishing
- Tajniki Bankowości, Fijorr Publishing
[edytuj] Zasoby
- Pełna bibliografia (pdf) (en)
- America’s Great Depression (pdf) (en)
- For a New Liberty: The Libertarian Manifesto (pdf) (en)
- Man, Economy, and State (pdf) (en)
- The Ethics of Liberty (pdf) (en)
- What Has Government Done to Our Money? (pdf) (en)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Biografia Rothbarda
- Niepowstrzymany Rothbard - Mises.pl
- Wywiad Murraya Rothbarda dla New Banner z 1972 roku - polskie tłumaczenie wywiadu
- Tłumaczenia artykułów Murraya Rothbarda na liberalis.pl
- Remembering Rothbard: Antiwar Archive
- Darmowe artykuły, książki, nagrania (en) - dostępne z serwisu LewRockwell.com
Teoria: Metodologia szkoły austriackiej • Prakseologia • Katalaktyka • Niepewność • Problem kalkulacji ekonomicznej • Austriacka teoria pieniądza • Austriacka teoria kapitału • Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego • Austriacka teoria monopolu • Wolna bankowość
Prekursorzy: Ekonomiści scholastyczni (Salamanka) • Richard Cantillon • Anne Robert Turgot • Jean-Baptiste Say • Frédéric Bastiat
Przedstawiciele • Carl Menger • Eugen von Böhm-Bawerk • Friedrich von Wieser • Ludwig von Mises • Friedrich von Hayek • Israel Kirzner • Fritz Machlup • Murray Rothbard • Joseph Salerno • Hans-Hermann Hoppe
Publikacje • Zasady ekonomii • Ludzkie działanie • Droga do zniewolenia • Konstytucja wolności
Nurty: minarchizm • anarchokapitalizm • neolibertarianizm • paleolibertarianizm • geolibertarianizm • agoryzm
Libertarianie: Murray Rothbard • Karl Hess • Ludwig von Mises • Friedrich Hayek • Samuel Edward Konkin • Jay Albert Nock • Robert Nozick • Ayn Rand • Lew Rockwell • Hans-Hermann Hoppe • Jacek Sierpiński
Tematy powiązane: kapitalizm • liberalizm • wolność • wolny rynek • leseferyzm • szkoła austriacka • anarchoindywidualizm
