Avro

Z Wikipedii

Avro 504

Avro to brytyjska wytwórnia samolotów, nazwa pochodzi w skrócie od A.V.Roe and Company Limited (A.V.Roe and Co Ltd). Najbardziej znaną konstrukcją Avro był bombowiec Avro Lancaster.

Była to jedna z najstarszych wytwórni lotniczych świata, założona w Brownsfield Mills, Manchester w Anglii 1 stycznia 1910. Założycielami byli Alliot Verdon Roe, który dał nazwę firmie, oraz jego brat H.V.Roe. Alliot był już wówczas znany jako pilot. W 1912 firma zbudowała pierwszy w świecie samolot jednopłatowy z zakrytą kabiną, Avro F. Wielkim sukcesem okazał się udany drewniany dwupłatowiec szkolny i wielozadaniowy Avro 504, produkowany w kilku fabrykach podczas I wojny światowej i po wojnie. Do końca wojny liczba wyprodukowanych egzemplarzy sięgnęła 8340, a produkowany był aż do początku lat 30. Produkowany był też na licencji w innych krajach.

W latach 20. XX wieku firma przeniosła się z Manchesteru do New Hall Farm w Woodford, Cheshire. W 1928 firmę Avro kupił John Siddeley, a A.V.Roe założył nową firmę Saunders-Roe, która później zajmowała się rozwojem samolotów odrzutowych i poduszkowców.

Avro 698 Vulcan

W latach 20. firma Avro opracowała i produkowała kilka modeli samolotów szkolnych i komunikacyjnych. Głównym projektantem w tym czasie stał się Roy Chadwick. W latach 30. powstał kolejny udany dwupłatowy samolot szkolno-treningowy Avro Tutor, zakupiony przez Królewskie Siły Powietrzne (RAF) i kilka innych państw (zbudowano 481 sztuk). Był on także produkowany na licencji w Polsce w ilości 40 sztuk pod oznaczeniem PWS-18. Kolejnym sukcesem był dwusilnikowy samolot wielozadaniowy Avro Anson, służący podczas II wojny światowej w różnych wersjach militarnych, między innymi do rozpoznania morskiego (zbudowano go aż ponad 11000 sztuk).

Przed II wojną światową firma Avro zajęła się konstruowaniem ciężkich samolotów bombowych. Pierwszy był Avro Manchester, cierpiący na problemy z silnikami i zbudowany jedynie w ilości 200 sztuk. Jego bezpośredni następca, czterosilnikowy Avro Lancaster okazał się jednak najlepszym brytyjskim ciężkim bombowcem II wojny światowej. Zbudowano go 7377 sztuk. Rozwinięciem Lancastera był powojenny Avro Lincoln, a jego wersją do celów rozpoznania morskiego był Shackleton, który zasłużył się długą 41-letnią służbą w brytyjskim lotnictwie. Ostatnim bombowcem Avro był odrzutowy Vulcan, w układzie delta, który będąc początkowo jednym z komponentów brytyjskiego lotnictwa strategicznego, brał jeszcze udział w wojnie o Falklandy w 1982 jako konwencjonalny bombowiec.

Avro produkował także w latach 40. samoloty komunikacyjne: rozwinięte z Lancastera Avro York (258 sztuk) i Avro Lancastrian oraz rozwinięty z Lincolna pasażerski Avro Tudor. Ten ostatni jednak wyprodukowany był jedynie w krótkiej serii 34 sztuk, przegrywając z silną konkurencją innych firm. Dużą stratą dla Avro była śmierć utalentowanego głównego konstruktora Roya Chadwicka w wypadku podczas testów Tudora 23 sierpnia 1947 roku. W latach 50. firma Avro wypuściła dwusilnikowy turbośmigłowy samolot pasażerski Avro 748, sprzedany na świecie w znacznych ilościach, także w militarnym wariancie transportowym Andover.

BAe 146-300 w barwach buzz

Również w latach 50. kanadyjski oddział Avro opracował zaawansowany technologicznie myśliwiec przechwytujący Avro Arrow, nie wszedł on jednak do produkcji z uwagi na kontrowersyjną decyzję rządu kanadyjskiego o wycofaniu się z kosztownego programu (oblatywaczami samolotu byli polscy piloci, od zakończenia wojny zamieszkujący w Kanadzie Janusz Żurakowski i Władysław "Spud" Potocki).

Firma Avro w lipcu 1963 weszła w skład koncernu Hawker Siddeley Aviation i wydawało się, że zanikła jako nazwa. Jednak zastosowano ją do samolotu pasażerskiego BAe 146 (Avro RJ), produkowanego w latach 1983-2001 przez British Aerospace (od 1999 BAE Systems).