Avro Vulcan

Z Wikipedii

Vulcan B.1 (B.2)
Vulcan B.1
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Avro
Typ	samolot bombowy
Konstrukcja	metalowy średniopłat w układzie delta, bez usterzenia poziomego, skos skrzydeł ok. 50°, hermetyzowana kabina
Załoga	5-osobowa (dwóch pilotów, nawigator, operator radaru i operator urządzeń elektronicznych)
Historia
Data oblotu	31 sierpnia 1952
Lata produkcji	1955-1965
Wycofanie ze służby	1984
Dane techniczne
Napęd	4 silniki odrzutowe Bristol Siddeley Olympus
Wymiary
Rozpiętość	30,18 m (33,83 m)
Długość	29,59 m (30,45 m)
Wysokość	8,07 m (8,28 m)
Powierzchnia nośna	330,80 m² (368,3 m²)
Masa
Własna	37 144 kg
Startowa	86 184 kg, wg innych źródeł 77 111 kg (92 534 kg)
Osiągi
Prędkość maksymalna	0,95 Ma - 1006 km/h (0,96 Ma - 1038 km/h)
Pułap	16 750 m (19 812 m)
Zasięg	4830 km (7400 km)
Dane operacyjne
Uzbrojenie
bomba nuklearna lub 9534 kg bomb konwencjonalnych (21 bomb po 454 kg), 4 pociski przeciwradarowe Shrike, w wersji B.2A - pocisk Blue Steel
Użytkownicy
RAF

Avro 698 Vulcan to brytyjski odrzutowy poddźwiękowy bombowiec strategiczny, skonstruowany w zakładach Avro (A. V. Roe), używany od 1957. Należał on do brytyjskich bombowców strategicznych serii "V".

Spis treści 1 Projekt i prototypy 2 Służba 2.1 Arsenał nuklearny 2.2 Bombowiec konwencjonalny 3 Opis techniczny 4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Projekt i prototypy

W 1947 brytyjskie Ministerstwo Obrony postawiło firmom lotniczym wymagania opracowania bombowca o prędkości 930 km/h, pułapie operacyjnym 15 000 m, zasięgu 5500 km i udźwigu bomb 4500 kg. Prace podjęto w firmach Avro, Vickers i Handley Page. Doprowadziły one następnie do powstania trzech bombowców serii "V" - Vickers Valiant, Handley Page Victor i Avro Vulcan.

W zakładach Avro, prace projektowe zostały rozpoczęte jeszcze przez zmarłego w katastrofie w 1947 głównego projektanta Roya Chadwicka. Wybrał on dla swojego projektu niekonwencjonalny wówczas układ delta. Układ ten przetestowano na zbudowanym w 1948 pomniejszonym jednomiejscowym samolocie eksperymentalnym Avro 707, oblatanym 4 września 1949. Pierwszy prototyp pełnowymiarowego bombowca, który otrzymał oznaczenie Avro 698, został ukończony i oblatany 31 sierpnia 1952. W następnym roku nadano mu nazwę Vulcan. Układ delta zapewniał mu zwartość konstrukcji i dużą manewrowość, przy dobrych własnościach lotnych przy prędkościach okołodźwiękowych.

[edytuj] Służba

Pierwszy samolot seryjny wersji Vulcan B.1 (Bomber Mark 1) został oblatany 4 lutego 1955. Królewskie Siły Powietrzne (RAF) otrzymały pierwszy egzemplarz samolotu numer XA897 w lipcu 1956, w październiku jednakże uległ on katastrofie na lotnisku w Londynie. Kolejne samoloty były dostarczane już do jednostek bojowych od lipca 1957, najpierw do 83. Dywizjonu. Od 1960, 28 samolotów B.1 zostało wyposażonych w nowsze silniki Olympus 104 i urządzenia przeciwdziałania radioelektronicznego (ECM), otrzymując oznaczenie B.1A.

W 1960 wszedł do służby wariant B.2, miał on nieco większe skrzydła, mocniejsze silniki i lepsze osiągi od B.1. Otrzymał też bogatsze wyposażenie przeciwdziałania radioelektronicznego. Odróżniał się on wyraźniejszymi wgięciami na krawędzi natarcia skrzydeł w celu zmniejszenia turbulencji i wydłużonymi wygiętymi końcówkami skrzydeł. Ostatni Vulcan został dostarczony w styczniu 1965, wyprodukowano ich łącznie 134 sztuki (45 sztuk B.1 i 89 sztuk B.2, w tym 26 B.2A). W 1973, 8 samolotów zostało przebudowanych na samoloty rozpoznawcze Vulcan B.2(MRR) (lub SR.2).

[edytuj] Arsenał nuklearny

Jako część brytyjskich sił odstraszania nuklearnego, Vulcan początkowo przenosił pierwszą brytyjską bombę atomową Blue Danube o mocy 20 kiloton. Następnie stosowano bombę wodorową Yellow Sun (moc 500 kt - 1 Mt) lub mniejszą taktyczną bombę atomową Red Beard (moc 15-25 kt). Od 1961, 26 Vulcanów wersji B.2A zostało uzbrojonych w pocisk rakietowy powietrze-ziemia Blue Steel z głowicą nuklearną. Samoloty z tymi pociskami osiągnęły gotowość w lutym 1963. Kiedy w 1969 wycofano pociski Blue Steel, a program ich zastąpienia przez pociski Skybolt ALBM został anulowany, pozostały jedynie samoloty uzbrojone w bomby, aczkolwiek bomby nie były już wówczas skutecznym środkiem odstraszania nuklearnego. W tym okresie wycofano również samoloty wersji B.1A.

Od 1963, na skutek wzrastającej skuteczności rakiet przeciwlotniczych przeciw celom na dużej wysokości, charakter misji Vulcanów zmienił się z szybkich lotów na dużym pułapie na loty nad ziemią, z omijaniem przeszkód terenowych. Samoloty wówczas otrzymały efektowny dwukolorowy kamuflaż szaro-zielony.

[edytuj] Bombowiec konwencjonalny

W 1966 Vulcany dostosowano także do roli bombardowania konwencjonalnymi bombami. Mogły one przenosić 21 bomb o masie po 454 kg. Jedyne bojowe zastosowanie Vulcanów miało miejsce w 1982 podczas wojny o Falklandy z Argentyną. Vulcany wówczas wykonały 7 lotów bojowych z Wyspy Wniebowstąpienia w celu atakowania lotniska i radaru w Stanley na Falklandach bombami i pociskami przeciwradarowymi Shrike. W tym czasie były to najdłuższe loty bojowe na świecie, o długości aż 6300 km w jedną stronę, wymagające wielokrotnego tankowania w powietrzu przez tankowce Victor. Operacje te nosiły kodową nazwę "Black Buck" od 1 do 7; pierwsza misja miała miejsce z 30 kwietnia na 1 maja. Ataki te miały wprawdzie znaczenie głównie psychologiczne, nie militarne, udowodniły jednak możliwość zaatakowania w ten sposób Argentyny. Szósta misja skończyła się przymusowym lądowaniem w Brazylii z powodu braku paliwa. Podczas wojny o Falklandy przebudowano (w krótkim czasie 51 dni) także 6 Vulcanów na powietrzne tankowce Vulcan K.2.

Ostatni operacyjny dywizjon Vulcanów został rozwiązany w marcu 1984, kilka sztuk latało jeszcze później w celach pokazowych. Vulcan był pierwszym bombowcem odrzutowym w układzie delta. Obecnie w muzeach na świecie pozostaje 21 Vulcanów.

[edytuj] Opis techniczny

Metalowy średniopłat w układzie delta, bez usterzenia poziomego. Skos skrzydeł ok. 50°. Załoga 5-osobowa w ciśnieniowej kabinie z przodu (dwóch pilotów, nawigator, operator radaru i operator urządzeń elektronicznych). Obaj piloci dysponują fotelami katapultowymi. Uzbrojenie w komorze bombowej w kadłubie (pocisk Blue Steel częściowo wystawał z komory).

Napęd: 4 silniki odrzutowe Bristol Siddeley Olympus umieszczone u nasady skrzydeł, wloty powietrza w skrzydłach. Stosowano silniki: Olympus 101 (ciąg 4990 kg), Olympus 102 (ciąg 5443 kg), Olympus 104 (ciąg 6123 kg) - wersja B.1; Olympus 201 (ciąg 7711 kg) - wersja B.2 i B.2A; Olympus 301 (ciąg 9072 kg) - wersja B.2.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• The Avro Vulcan V Bomber (en)
• Szczegółowa historia (en)
• Vulcans in Camera (en)
• Vulcan (en)
• Zdjęcie satelitarne Avro Vulcan w Woodford (Google Earth)
• Zdjęcie satelitarne Avro Vulcan w Blackpool (Google Earth)