Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu

Z Wikipedii

Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu
Archikatedra przemyska, widok z zamkowej wieży
Data budowy	1571; początek XVIII wiek
Wyznanie	katolicyzm
Rodzaj	katedra
Wezwanie	Wniebowzięcia NMP iśw. Jana Chrzciciela
Budulec	cegła
Obecnie	istnieje

Archikatedra Przemyska - główna świątynia Archidiecezji Przemyskiej, znajdująca się w Przemyślu przy placu Katedralnym. Pierwszą katedrą od powstania diecezji w roku 1375 stanowił do 1412 roku drewniany kościółek pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła, stojący na placu obok dzisiejszego kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa. Jako druga katedra służyła od 1412 – 1460 roku kościół z kamienia ciosowego na Zamku. Budowę obecnej katedry w stylu gotyckim rozpoczął wraz z Kapitułą biskup Mikołaj Błażejowski w 1495 roku. Ostały się tylko mury i filary. Odbudowę wraz z wyposażeniem wnętrza zakończono w pierwszych dziesiątkach XVI wieku. W 1578 roku, starosta przemyski- referendarz wielki koronny- Jan Tomasz Drohojowski (zm. 1605), ufundował obecną kaplicę Najświętszego Sakramentu. Powstała na miejscu wcześniejszej rotundy św. Mikołaja. Z powodu nieustannego zagrożenia najazdami Tatarów i Wołochów kościół ufortyfikowano, otoczono murem i wyposażono w armaty. Prace trwały od 1460 do 1571 roku.

Pod prezbiterium znajdują się fundamenty późnoromańskiej kamiennej |rotundy z pierwszej połowy XIII w. Katedra przetrwała wojny XVII wieku Gotycka katedra służyła biskupom przemyskim do początku XVIII wieku. Biskup Aleksander Antoni Fredro postanowił przebudować, w stylu barokowym i przeprowadzano te prace w l. 1724-1744. W prezbiterium umieszczono potężny Wielki Ołtarz barokowy i nowe stalle Są tu dwie kaplice kopułowe. Jedna Drohojowskich z 1578 r., a w 1724 r. wybudowano późnobrokową kaplicę Fredrów. Wpłynął na to biskup przemyski Aleksander Antoni Fredro herbu Bończa (1674-1734).

W 1733 roku zawaliło się sklepienie niszcząc częściowo wyposażenie kościoła. Do roku 1744 kościół odbudowano, a na przełomie XIX i XX wieku poddano go kolejnej przebudowie, przywracając najstarszym częściom kościoła gotycki charakter. Stojąca obok kościoła dzwonnica mieszkańcom Przemyśla często służy za punkt orientacyjny.