Beatbox

Z Wikipedii

Beatbox to sztuka rytmicznego tworzenia dźwięków – np. perkusji, linii basowej, skreczy – za pomocą narządów mowy – ust, języka, gardła czy przepony. Technika, przez niektórych określana jako hiphopowy odwrót od maszyn poprzez naśladowanie głosem rytmów i dźwięków paradoksalnie inspirowana jest estetyką maszynistyczną.

Nazwę zjawiska można zapisać na kilka sposobów: "beatbox", "human beatbox", "beatboxing", "vocal percussion" niekiedy funkcjonuje spolszczony "bitboks".

Spis treści

1 Początki i inspiracje
2 Współczesny beatbox
3 Dźwięki podstawowe
4 Skrecze wokalne
5 Mistrzostwa narodowe i Mistrzostwa Świata
6 WBW Polish Beatbox Battle
7 Polska dyskografia beatboxowa
8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Początki i inspiracje

Sztuka naśladowania dźwięków istniała od niepamiętnych czasów, począwszy od śpiewów plemiennych, poprzez wczesny soul i funk z lat 70., gdzie artyści okrzykami i przeróżnymi efektami wokalnymi uzupełniali brzmienie utworu. Początek beatboksu w formie zbliżonej do czasów współczesnych datuje się na lata 80. Wtedy właśnie, w biednych dzielnicach murzyńskich, gdzie dzieciaki nie miały pieniędzy na sprzęt muzyczny, a kreatywność i ekspresja poprzez muzykę stanowiły jedyną ucieczkę od szarej rzeczywistości, rozpoczęto tworzenie "czegoś" z "niczego". Na ulicach błyskawicznie pojawiały się zespoły a cappella używające w swym repertuarze mocnego, czarnego wokalu wspomaganego muzyką prosto z ust.

Za jednego z prekursorów beatboksu można uznać Louisa Armstronga, jazzowego wykonawcę, który podczas wykonywania utworu "Heebien Jeebies" zapomniał fragmentu tekstu i wstawił w tym miejscu rytmicznie powtarzane bezsensowne sylaby, co dało początek nowemu gatunkowi wokalistyki – scatowi, rozwijanemu później m.in. przez Ellę Fitzgerald. Wielu beatboxerów również używa scatu i jego pochodnych w swoich utworach.

[edytuj] Współczesny beatbox

Współczesny beatbox rozwijali artyści hip-hopowi z USA. Jednym z pierwszych, którzy pojawili się w mediach prezentując beatbox był Darren Buffy Robinson, który podczas konkursu talentów w Radio City Music Hall w 1983 razem ze swoją grupą "Disco Three" (znaną później jako "Fat Boys") wystąpił prezentując unikalną technikę naśladowania dźwięków hiphopowych maszyn perkusyjnych ustami. Do jego najbardziej popularnych dźwięków należy ciężkie oddychanie, znane jako "hagga hagga sound".

Doug E Fresh którego pełna ksywka brzmiała "Doug E Fresh the Human Beatbox" występując w latach 80tych w kilku filmach hip-hopowych, znany jest z perfekcyjnego władania click rollami.

Kolejnym ojcem beatboxu jest Kenny Muhammad zwany także human orchestra, znany z utworu "Four Elements" z płyty Rahzela "Make The Music 2000". Wprowadził doskonałe dźwięki oddechowe, werbel określany później jako 'Keh' i precyzyjne bity elektro, np. "Wind technique" ze wspomnianego utworu na płycie Rahzela.

Jest także Biz Markie, który z początku oprócz beatboxu zajmował się rapem, gdzie wprowadził nową żartobliwą i autoironiczną jakość. Skończył jednak ten obszar działalności, obecnie zajmuje się produkcją i występami imprezowymi. Jego znane dźwięki to wibracje gardłowe (ang. throat tapping) oraz efekt polegający na śmiechu podczas beatboxowania.

Za głównego promotora beatboksu w latach dziewięćdziesiątych należy uznać Rahzela, który wybił beatbox z podziemia i niebytu w publicznych mediach na światową scenę, dzięki czemu uważany jest za "ojca chrzestnego beatboxu". Wydał dwie płyty, "Make The Music 2000" (1999) (źródło: Amazon.com.) i "Greatest Knockouts" (2004) (źródło: Amazon.com.). Rahzel znany jest z głębokiego gardłowego basu (ang. deep bass).

Ważnymi osobistościami w historii współczesnego beatboxu są również: Killa Kela, TyTe (założyciel humanbeatbox.com) i wielu wielu innych.

[edytuj] Dźwięki podstawowe

Trzy najważniejsze dźwięki kształtujące rytm pochodzą z perkusji – stanowiska perkusyjnego, jakie widać przeważnie w tylnej części sceny na koncertach z instrumentami na żywo. Jednym z synonimów pojęcia beatbox jest perkusja wokalna (ang. vocal percussion). Dlatego za podstawowe uznaje się trzy składniki bitu na warstwie perkusyjnej – stopę (ang. kick), werbel (ang. snare) oraz hi-hat (ang. hi-hat). Częstym zabiegiem podczas tworzenia bitu jest ułożenie hihatów tak, aby wypełniały przestrzeń między stopą a werblem. Ten prosty zabieg daje złudzenie wielu dźwięków grających w jednym czasie. W prawdziwej perkusji hihat jest uderzany jednocześnie z werblem i stopą, które po prostu go zagłuszają.

Dodatkową warstwą w beatboksie może być linia melodyczna. Najprostszy jej przykład to melodia nucona przez nos w trakcie, gdy usta tworzą warstwę bębnów. Bardziej skomplikowaną formą jest głęboki bas, spopularyzowany przez Rahzela, a wywodzący się ze śpiewów gardłowych z Tuwy.

[edytuj] Skrecze wokalne

Ważną częścią sztuki beatboksu jest naśladowanie gramofonowych skreczy. Technikę tę rozwijał przede wszystkim Scratch (określany przydomkiem Human Turntable) z filadelfijskiej grupy hip-hopowej The Roots, a później członkowie francuskiej ekipy Saian Supa Crew. Wielu innych dodawało swoje odpowiedniki technik skreczowania gramofonowego, np. crab scratch. Inni wymyślali techniki czysto wokalne, przypominające skrecze, lecz bez odniesienia do rzeczywistych djskich manipulacji płytą. W Polsce jednym z najlepszych skreczujących beatboxerów jest Andy z chełmskiej ekipy The Elements, który frazy z oldschoolowych hip-hopowych produkcji (np. Public Enemy) montuje w logiczne skreczowane ciągi.

[edytuj] Mistrzostwa narodowe i Mistrzostwa Świata

W roku 2002 w Niemczech odbyły się pierwsze mistrzostwa narodowe zorganizowane przez Beatbox Battle Networks, organizację założoną przez entuzjastę i aktywistę beatboxowego Alexandra 'Bee Lowa' Buelowa, znanego także jako 'History' (graffiti tag) (źródło:beatboxbattle.net.). Organizacja rozszerzała działania, wspierając organizatorów z innych krajów. Obecnie ponad 30 państw (w tym Polska, od 2004 r.) jest zrzeszonych w grupie Beatbox Battle. Wyłaniają one mistrzów narodowych, oraz wysyłają ich na większe mistrzostwa organizowane przez Beatbox Battle Networks we współpracy z innymi państwami.

Pomysł mistrzostw świata jeszcze się rozwija. Obecnie odbyły się tylko jedne mistrzostwa o klasie światowej, w ramach imprezy Hip Hop World Challenge, którą tworzyły mistrzostwa w bboyingu, turnabliźmie i human beatboxie. Impreza miała miejsce 9 i 10 września 2005 w Lipsku w Niemczech. Zwycięzcą części beatboxowej został australijczyk Joel Turner, pokonując Roxorloopsa z Belgii.

Następna część mistrzostw świata jest zapowiadana na rok 2008, miejscem będzie najprawdopodobniej Berlin. (źródło:zegartiktaka.pl.)

[edytuj] WBW Polish Beatbox Battle

Polskie mistrzostwa beatboxowe odbywają się od 2004 roku pod nazwą WBW Polish Beatbox Battle. Zorganizował je TikTak, polski aktywista beatboxowy, przy pomocy Korponaracji we współpracy z Beatbox Battle Networks. Zazwyczaj impreza toczy się w trybie: 2 bitwy eliminacyjne Grand Prix oraz Wielki Finał. Tradycyjnie cykl imprez odbywa się pod koniec roku, z finałem w Warszawie w okolicach początku grudnia.

Beatboxowymi Mistrzami Polski są:

2004: Blady Kris (Szczecinek)
2005: Zgas (Głogów)
2006: Zgas (Głogów)
2007: Minix (Mikołów)

[edytuj] Polska dyskografia beatboxowa

W Polsce nie wyszło wiele oficjalnych produkcji beatboxowych. Część produkcji pojawiła się przy okazji produkcji hip-hopowych, nieliczne to niezależne produkcje beatboxowe. Można je znaleźć m.in.: