Bitwa koło przylądka Palos
Z Wikipedii
| Bitwa koło przylądka Palos Hiszpańska wojna domowa |
|||||||||||||
| Data | 5 - 6 marca 1938 | ||||||||||||
| Miejsce | Wysokość wybrzeża Cartageny, Hiszpania | ||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo Republikanów | ||||||||||||
|
|||||||||||||
Bitwa koło przylądka Palos - największa bitwa morska podczas wojny domowej w Hiszpanii, stoczona w nocy 6 marca 1938 (znana też jako druga bitwa koło przylądka Palos, w odróżnieniu od pierwszego nierozstrzygniętego starcia w tym rejonie w 1937 roku).
Podczas wojny domowej w Hiszpanii 1936-39, hiszpańska marynarka wojenna dostała się mniej więcej po równo w ręce wiernych rządowi oddziałów republikańskich i zbuntowanych oddziałów generała Francisco Franco. W rękach rządowych pozostała większość niszczycieli, lecz frankiści mieli przewagę w okrętach ciężkich, posiadając obydwa nowoczesne hiszpańskie krążowniki ciężkie "Canarias" i "Baleares", uzbrojone w 8 dział kaliber 203 mm każdy. Od początku wojny doszło do kilku starć pomiędzy okrętami, jednakże bez strat po żadnej ze stron.
Od początku 1938 roku republikanie zintensyfikowali działania morskie. Efektem tego była największa bitwa morska wojny domowej, rozegrana w nocy z 5 na 6 marca 1938, około 70 mil na wschód od przylądka Palos, w rejonie Kartageny.
5 marca z bazy frankistów na Palma de Mallorca wyszły w morze oba ciężkie krążowniki i krążownik lekki "Almirante Cervera" oraz 3 niszczyciele, płynąc w dalekiej ochronie konwoju płynącego z Włoch. Wieczorem tego dnia z Kartageny wyszły także siły główne floty republikanów, pod dowództwem wiceadmirała Luisa de Ubieto, składające się z jedynie 2 krążowników lekkich: "Libertad" i starszego "Méndez Núñez" oraz 5 niszczycieli. Poinformowany przez wywiad o wyjściu republikanów w morze, frankistowski admirał de Vierna postanowił przechwycić wrogą eskadrę, jednakże bez swoich niszczycieli, które odłączyły się z nastaniem ciemności.
Do spotkania obu eskadr, płynących z dużą prędkością na zbiegających się kursach, doszło około godziny 0.40 w nocy. Frankiści płynęli na południowy zachód, republikanie na wschód. Po wykryciu się obu flot z odległości około 2 km, jeden z republikańskich niszczycieli wystrzelił dwie niecelne torpedy, po czym obie eskadry rozminęły się. Admirał de Vierna postanowił czekać na nadejście świtu, który pozwoliłby mu wykorzystać przewagę artylerii swoich okrętów, jednakże republikańska eskadra zmieniła kurs i podjęła pościg. Do ponownego zetknięcia się obu zespołów doszło około godziny 2.15. Frankistowskie krążowniki otworzyły ogień z odległości około 5 km do krążownika "Libertad", lecz jednocześnie znalazły się pomiędzy republikańskim zespołem krążowników a drugim dywizjonem niszczycieli. Widoczność tej nocy była dobra, a krążowniki obu stron dodatkowo rozświetlały noc pociskami oświetlającymi. Trzy niszczyciele republikańskie: "Sanchéz Barcáiztegui", "Lepanto" i "Almirante Antequera" podeszły niezauważone do zajętych starciem artyleryjskim okrętów Franco na odległość 2-3 km i wystrzeliły 12 torped. Około godziny 2.20 dwie lub trzy torpedy trafiły czołowy krążownik "Baleares", wywołując wybuch i pożar. Na krążowniku zginął admirał de Vierna, a dwa ocalałe krążowniki frankistowskie szybko odpłynęły. Po kilku godzinach "Baleares" zatonął.
Było to największe zwycięstwo morskie republikanów okresu wojny domowej, jednak pozostające bez wpływu na ogólne działania wojenne.
Zobacz też: bitwy morskie
