Méndez Núñez (1925)
Z Wikipedii
| Méndez Núñez | |
| Historia | |
|---|---|
| Wodowanie | 28 lipca 1922 |
| Oddanie do służby | 30 sierpnia 1924 |
| Wycofanie ze służby | 23 lutego 1963 |
| Status okrętu | sprzedany na złom w 1964 |
| Stocznia | SECN w Ferrol |
| Wcześniejsza nazwa | "Blas de Lezo" |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność | standardowa: 4780 t pełna: 6045 t |
| Długość | 140,8 m |
| Szerokość | 14,05 m |
| Zanurzenie | 4,75 m |
| Napęd | 12 kotłów parowych Yarrow (6 opalanych węglem i 6 mazutem), 4 turbiny parowe o mocy 45 776 KM, 4 śruby |
| Prędkość | 29 w |
| Zasięg | 5000 mil morskich przy prędkości 13 w |
| Załoga | 343 |
| Uzbrojenie | patrz w tekście |
Méndez Núñez - hiszpański lekki krążownik okresu międzywojennego i II wojny światowej, także typ krążowników, do którego należał.
Spis treści |
[edytuj] Historia powstania
Dwa krążowniki typu Méndez Núñez (określane też jako typ Blas de Lezo) były zamówione przez Hiszpanię w ramach planu rozbudowy floty ministra Augusto Mirandy z lutego 1915 roku. Hiszpanie zdecydowali się nie kopiować świeżo zamówionego przez siebie w 1914 krążownika "Reina Victoria Eugenia", opartego na planach brytyjskiego krążownika "Birmingham", lecz zbudować jednostki w oparciu o jeszcze nowsze brytyjskie projekty (według publikacji, projekt nowych krążowników oparto na nowym brytyjskim typie Caledon, lecz miały one jednak nieco większe wymiary i różniły się m.in. sylwetką i czterośrubowym napędem).
Budowę dwóch okrętów rozpoczęto w stoczni SECN w Ferrol 9 maja i 28 września 1917, lecz z powodu neutralności Hiszpanii podczas wojny oraz opóźnień w dostarczaniu zamówionych mechanizmów z Wielkiej Brytanii, przeciągnęła się ona do lat powojennych. Pierwszy został zwodowany "Blas de Lezo" 28 lipca 1922, drugi "Méndez Núñez" 3 marca 1923. Ponieważ jednak w 1924 przypadało stulecie urodzin admirała Méndeza Núñeza (1824-1869), postanowiono oddać w tym roku do służby krążownik o tej nazwie, a ponieważ budowa "Blas de Lezo" była bardziej zaawansowana, dekretem królewskim zamieniono nazwy obu okrętom. "Méndez Núñez" (ex. "Blas de Lezo") wstąpił do służby w marynarce hiszpańskiej 30 sierpnia 1924, a "Blas de Lezo" (ex. "Méndez Núñez") 13 maja 1925.
Krążowniki typu Méndez Núñez w chwili ukończenia były oparte na już przestarzałym projekcie z początku I wojny światowej i były mniejsze i słabiej uzbrojone od innych nowo budowanych krążowników. Opancerzenie burt było stosunkowo dobre, składające się z burtowego pasa pancernego na większej powierzchni burty nad linią wodną, o maksymalnej grubości 76 mm (z dwóch warstw pancerza), zmniejszającej się do 31 mm w kierunku dziobu i 50 mm w kierunku rufy. Posiadały ponadto górny pokład pancerny grubości 25 mm. Głównym niedostatkiem była przestarzała artyleria i jej rozstawienie - z pojedynczymi działami w maskach pancernych. Jedno działo było umieszczone na dziobie, dwa na pokładzie dziobowym po bokach nadbudówki, dwa działa były na nadbudówce rufowej obok siebie i jedno na pokładzie głównym na rufie. W stosunku do typu Caledon, miały o jedno działo więcej, lecz na skutek ustawienia czterech z dział na burtach, salwę burtową stanowiło jedynie 4 działa (na Caledon - 5, a na nowszych krążownikach jeszcze więcej). Ogień w kierunku dziobu i rufy mogło teoretycznie prowadzić po 3 działa. Sam kaliber dział był typowy dla krążowników lekkich, lecz na skutek małego kąta podniesienia dział, miały one stosunkowo małą donośność, wystarczającą jedynie w latach 20.
Po II wojnie światowej postanowiono przebudować "Méndez Núñez" na krążownik przeciwlotniczy; został on wówczas zmodernizowany i przezbrojony w 8 pojedynczych dział kaliber 120 mm, z których 6 rozmieszczono w osi symetrii okrętu, w trzech poziomach i dwa po bokach rufowej nadbudówki (nieco podobnie do amerykańskich krążowników typu Atlanta). Modernizacja ta zwiększyła potencjał bojowy tego przestarzałego już okrętu, a nowe działa miały nawet większą donośność.
[edytuj] Służba
13 czerwca 1925 oba krążowniki weszły w skład Eskadry Szkolnej, lecz wkrótce, w związku z powstaniem Rifenów w Maroku, zostały wcielone do Sił Morskich Afryki Północnej. Razem z innymi okrętami hiszpańskimi prowadziły blokadę morską terenów objętych powstaniem, a 8 września 1925 wsparły ogniem desant morski w zatoce Alhucemas. Następnie jeszcze kilkakrotnie ostrzeliwały cele nabrzeżne.
[edytuj] Blas de Lezo
22 grudnia 1926 okręt ubezpieczał przelot dalekodystansowy łodzi latającej Dornier Wal "Plus Ultra" Ramona Franco do Buenos Aires. 25 stycznia 1927 wyruszył w rejs do Chin, gdzie od marca do sierpnia służył w ochronie interesów europejskich podczas zamieszek antykomunistycznych. W drodze powrotnej był pierwszym hiszpańskim okrętem z wizytą w Manilii na Filipinach, po utracie ich w wojnie z USA w 1898. Powrócił do Hiszpanii w listopadzie i służył następnie do szkolenia. 11 lipca 1932, podczas manewrów floty, wszedł na skały podwodne koło przylądka Finisterre i zatonął na skutek uszkodzenia dna.
[edytuj] Méndez Núñez
Po interwencji w Maroku, "Méndez Núñez" pozostał na wodach Afryki do 1927 roku. Pełnił następnie służbę w składzie dywizjonu krążowników. Na przełomie lat 20. i 30. służył do celów ćwiczebnych. Podczas radykalizującej się sytuacji w miesiącach poprzedzających wojnę domową w Hiszpanii, na okręcie powołano komitet socjalistyczny. W czerwcu 1936 okręt został wysłany do Santa Izabel w hiszpańskiej kolonii Gwinei Równikowej. Podczas drogi powrotnej, w sierpniu, frankiści próbowali skierować okręt do Las Palmas na Wyspach Kanaryjskich, za aprobatą jego dowódcy kmdr. por. Matresa, gdzie zostałby przejęty przez rebeliantów. Jednakże, gdy okręt dotarł do Dakaru, 5 sierpnia ministerstwo marynarki nakazało mu powrócić do Gwinei, który to rozkaz dowódca okrętu musiał wypełnić, w obliczu zdecydowanej postawy załogi. Matres został następnie na rozkaz rządu z Madrytu zdjęty z dowodzenia, a tymczasowym dowódcą został demokratycznie wybrany przez załogę okrętu por. Angel Bona. Następnie we wrześniu krążownik przeszedł do Hiszpanii, wchodząc w skład morskich sił strony rządowej (republikanów), stacjonując w Kartagenie. Od listopada w skład dowództwa okrętu wszedł radziecki doradca wojskowy I. Bykow.
Po powrocie floty rządowej z północy Hiszpanii na Morze Śródziemne w październiku 1936, "Méndez Núñez" uczestniczył w operacjach floty na tym akwenie. Mimo że okręt był już przestarzały, a stan maszyn pozwalał mu jedynie na osiągnięcie prędkości 26 w, to po uszkodzeniu krążownika "Cervantes" w listopadzie, stał się drugim co do wartości bojowej z dostępnych dla Republikanów krążowników (a de facto drugim ze wszystkich okrętów we flocie, gdyż przydatność praktyczna pancernika "Jaime I" była ograniczona). W grudniu utworzył z dwoma niszczycielami grupę operacyjną Pedro Prado, lecz w styczniu, w związku ze wstąpieniem do służby trzeciego frankistowskiego krążownika "Baleares", oba republikańskie krążowniki zaczęły działać razem. W grudniu i styczniu 1937 "Méndez Núñez" uczestniczył dwukrotnie w konwojowaniu transportów złota hiszpańskiego do Francji. Krążowniki pełniły następnie głównie funkcje konwojowania statków z materiałami wojennymi i osłony niszczycieli ostrzeliwujących cele brzegowe. Nie dochodziło przy tym w większości wypadków do spotkań z okrętami frankistów.
24 kwietnia 1937 krążownik w składzie sił głównych floty, z pancernikiem "Jaime I", ostrzeliwał cele nabrzeżne w rejonie Malagi. Podczas powrotu z akcji, rano 25 kwietnia doszło do pierwszego starcia obu krążowników i niszczycieli republikańskich z ciężkimi krążownikami frankistowskimi "Canarias" i "Baleares" koło przylądka Palos, zakończonego bez strat po żadnej ze stron. 7 września 1937 doszło do starcia zespołu krążowników i niszczycieli republikańskich z krążownikiem "Baleares" koło przylądka Szirszal w Algierii. 29 grudnia "Méndez Núñez" stał się celem nalotu, został trafiony jedną bombą, lecz bez większych zniszczeń.
W nocy z 5 na 6 marca 1938, "Méndez Núñez" wraz z krążownikiem "Libertad" i 5 niszczycielami wziął udział w drugiej bitwie koło przylądka Palos, prowadząc pojedynek artyleryjski z wszystkimi trzema krążownikami frankistów, co umożliwiło republikańskim niszczycielom storpedowanie "Baleares". Ostatnią operacją krążownika była próba osłony przedarcia się niszczyciela "Jose Luiz Diaz" z Gibraltaru 29 grudnia 1938, do którego jednak nie doszło. Na skutek utraty większości terytorium przez siły rządowe oraz puczu frankistowskiego w Kartagenie, stacjonująca tam flota republikańska wyszła w morze i 7 marca 1939 została internowana w Bizercie.
Okręty zostały następnie zwrócone nowemu frankistowskimu rządowi Hiszpanii i po obsadzeniu nowymi załogami, 2 kwietnia 1939 wyszły z Bizerty. Z uwagi na zużycie maszyn i przestarzałe uzbrojenie, "Méndez Núñez" trafił od razu do remontu, połączonego z modernizacją, która jednak znacznie przeciągnęła się w czasie. Rozpatrywany był wariant unowocześnienia artylerii przez instalację 6 nowszych dział 152 mm, o większej donośności, w trzech wieżach jak w typie Principe Alfonso. W 1940 zdecydowano jednak przebudować okręt na krążownik przeciwlotniczy, montując 8 pojedynczych dział uniwersalnych 120 mm jako główne uzbrojenie. Na dziobie i rufie zamontowane one były schodkowo na trzech poziomach. Jednocześnie znacznie zmodyfikowano nadbudówki, trzy kominy połączono w dwa i podniesiono pokład dziobowy.
Po modernizacji okręt przyjęto do służby 29 marca 1947, lecz faktycznie gotowość i ukompletowanie osiągnął dopiero w 1949 roku. Okręt wszedł następnie w skład dywizjonu śródziemnomorskiego. W 1957 wziął udział z głównymi siłami floty w interwencji podczas powstania w hiszpańskiej enklawie Ifni na terytorium Maroka. 23 lutego 1963 okręt wycofano z aktywnej służby, a w grudniu skreślono z listy floty, po czym sprzedano na złom w 1964.
W latach 50. nosił on numer burtowy C01.
[edytuj] Dane techniczne:
- zapas paliwa: 806 t. węgla i 726 t. mazutu
Uzbrojenie i wyposażenie:
- 1924-40
- 6 pojedynczych dział 152 mm Vickers V 1921, osłoniętych maskami pancernymi. Kąt podniesienia do 15°, donośność 12.000 m., masa pocisku 45,4 kg, długość lufy 50 kalibrów.
- 4 działka przeciwlotnicze 47 mm Vickers (pojedyncze)
- wkm plot 12,7 mm, podwójnie sprzężone
- 12 wyrzutni torpedowych 533 mm (4 potrójne, po dwie na burtach)
- 1 działo 76 mm desantowe (na lawecie kołowej)
- 1949-63
- 8 pojedynczych dział uniwersalnych 120 mm model F, osłoniętych maskami pancernymi. Kąt podniesienia do 80°, donośność 20.000 m., masa pocisku 22 kg, długość lufy 45 kalibrów.
- 10 działek przeciwlotniczych 37 mm (5xII)
- 8 pojedynczych działek przeciwlotniczych 20 mm
- 6 wyrzutni torpedowych 533 mm (dwie potrójne, na burtach)
Opancerzenie:
- pas burtowy: 76-31 mm
- pokład pancerny: 25 mm
- wieża dowodzenia: 152 mm
- maski dział 152 mm: przód i boki 150 mm, góra 62,5 mm
[edytuj] Źródła
- Alejandro Anca Alamillo, Nikołaj W. Mitiukow (А.Анка Аламильо, Н.В.Митюков): "«Мендес Нуньес» и другие Крейсера-скауты испанского флота", Morskaja Kollekcja 9/2003
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Lekkie krążowniki typu "MENDEZ NUÑEZ" (opis i zdjęcia)
