Bitwa pod Żwańcem

Z Wikipedii

Bitwa pod Żwańcem Powstanie Chmielnickiego
Data	koniec sierpnia - połowa grudnia 1653
Miejsce	Żwaniec
Wynik	rozejm
Terytorium	Ukraina
Strony konfliktu I Rzeczpospolita Kozacy Chanat krymski Dowódcy Jan II Kazimierz Bohdan Chmielnicki Islam III Girej Siły około 30 tysięcy armii koronnej, nieznana ilość pospolitego ruszenia [1][2] [3] 3 tysiące sojuszników siedmiogrodzkich i mołdawskich około 30-40 tysięcy Kozaków, nieznana ilość Tatarów Krymskich

Powstanie Chmielnickiego
Żółte Wody (1648) - Korsuń (1648) - Konstantynów (1648) - Piławce (1648) - Murażnowice (1649) - Łojów (1649) - Zahal (1649) - Zbaraż (1649) - Zborów (1649) - Krasne (1651) - Kopyczyńce (1651) - Beresteczko (1651) - Łojów (1651) - Biała Cerkiew (1651) - Batoh (1652) - Żwaniec (1653)

Bitwa pod Żwańcem stoczona została od końca sierpnia do połowy grudnia 1653 w czasie powstania Chmielnickiego na Ukrainie.

Spis treści 1 Wstęp 2 Oblężenie 3 Oceny historyków 4 Przypisy 5 Bibliografia 6 Inne starcia kampanii

[edytuj] Wstęp

W 1653 roku pomyślnie rozwijała się polska ofensywa. Sytuacja odmieniła się kiedy Kozakom Chmielnickiego udało się połączyć z siłami tatarskimi, które osobiście prowadził chan Islam III Girej. Na wieść o tym Jan Kazimierz postanowił opuścić umocnione pozycje pod Barem i wyruszyć na Żwaniec, gdzie miały do niego dołączyć posiłki węgierskie i wołoskie. Po dotarciu na miejsce, Polacy rozłożyli się taborem w widłach Żwańczyka i Dniestru, a dla utrzymania łączności z Bukowiną wybudowali most na Dniestrze. Tak przygotowani czekali na obiecane posiłki, które jednak okazały się nad wyraz skromne - Jerzy II Rakoczy wysłał wszystkiego 2 tysiące żołnierzy, Georgica poświęcił jedynie 1 tysiąc.

[edytuj] Oblężenie

Bohdan Chmielnicki nie zdecydował się na szturm obozu, lecz na jego długotrwałe oblężenie. Nawet wieść o kozackich zagonach daleko na Podole nie sprowokowały króla do wyjścia z obozu; poza podjazdami i harcami do większych walk nie dochodziło. Polskim obrońcom zaczęło jednak brakować żywności, a wraz z chłodami zaczęły się choroby i dezercje.

Sytuację z niepokojem obserwował chan Islam III Girej, który konsekwentnie prowadząc politykę niedopuszczania do nadmiernego wzmacniania żadnego z aktorów sceny międzynarodowej, ani myślał doprowadzić do katastrofy polskiej armii. Do obu obozów dotarły również wieści o postanowieniach Ziemskiego Soboru Rosji, który deklarował chęć wzięcia Ukrainy pod protekcję i rozpoczęcia wojny z Polską. W tej sytuacji 6 (16) grudnia Polacy uzgodnili pod kamieńcem separatystyczne porozumienie z Tatarami. Wedle relacji Bogusława Radziwiłła, z woli chana nie doszło do zawarcia pisemnego traktatu, poprzestano jedynie na słownych porozumieniach ^[4]. Bohdanowi Chmielnickiemu nie pozostało już nic innego, jak pójście zawarcie porozumienia; wynegocjowano ugodę żwaniecką. Wojska Polskie odeszły, a zniechęcony postępowaniem sojusznika Bohdan Chmielnicki podążył pod Perejasław.

[edytuj] Oceny historyków

Tomasz Święcki oceniał, zdaje się, położenie polskie jako krytyczne, sam zaś przebieg walk pominął. Opisał działania pod Żwańcem bowiem tak:

[Król] jedynie z ostatniego niebezpieczeństwa tak iak i pod Zborowem uiąwszy sobie Tatarów wyratować się potrafił (...) ^[5].

Z kolei ks. Michał Krajewski skwitował zaś działania militarne jako mało istotne:

[Król] w miesiącu październiku posunął się pod Żwaniec, gdzie po różnych mniejszych utarczkach stanęła nakoniec ugoda z Tatarami dnia 16 grudnia (...) ^[6]

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Opis starożytnej Polski, przez Tomasza Święckiego (...), Tom II, Warszawa 1816,
• Historya Stefana na Czarncy Czarneckiego (...), wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego, w Krakowie, Nakład Wydawnictwa Biblioteki Polskiej, 1859.
• Żwaniec, (w:) WIEM, darmowa encyklopedia, Portal wiedzy. Onet.pl
• Bogusław Radziwiłł, Autobiografia, Plik elektroniczny
• Małyj słownyk istorii Ukrainy
• Dowidnyk z istorii Ukrainy

[edytuj] Inne starcia kampanii

• bitwa pod Jaroszowem (lipiec 1653)
• bitwa pod Tajkurami (styczeń 1654)

To jest tylko zalążek artykułu związanego z bitwą. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.