Bitwa pod Kolombangarą
Z Wikipedii
| Bitwa pod Kolombangarą II wojna światowa |
|||||||||||||||||
 Strzelające krążowniki USS "St. Louis" i HMNZS "Leander" |
|||||||||||||||||
| Data | 12-13 lipca 1943 | ||||||||||||||||
| Miejsce | na północ od Kolombangary, archipelag Wysp Salomona | ||||||||||||||||
| Wynik | taktyczne zwycięstwo Japończyków | ||||||||||||||||
| Przyczyna | próba dostarczenia posiłków japońskiemu garnizonowi Kolombangary | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Kolombangarą - starcie morskie podczas walk w archipelagu Wysp Salomona w czasie II wojny światowej, stoczone w nocy 12-13 lipca 1943 r. pomiędzy okrętami japońskimi a alianckimi - głównie amerykańskimi, koło wyspy Kolombangara.
Spis treści |
[edytuj] Podłoże
Podobnie, jak w przypadku wcześniejszej o kilka dni bitwy w Zatoce Kula, do kolejnego starcia na tym samym akwenie doszło w związku z nocnymi wypadami niszczycieli japońskich, tzw. Tokio Express, dowożących posiłki garnizonowi japońskiemu na Kolombangarze. W tym celu, 12 lipca rano z bazy w Rabaulu wyszła japońska 2. eskadra niszczycieli pod dowództwem kontradmirała Shunji Izakiego. Rzadkością wśród wypadów Tokio Express było to, że tym razem 9 niszczycieli prowadzonych było przez flagowy lekki krążownik "Jintsu", uzbrojony w 7 dział 140 mm, mało już nowoczesny, ale wciąż o sporej wartości bojowej. Cztery starsze niszczyciele z grupy transportowej przewoziły 1200 żołnierzy i sprzęt.
Amerykanie zostali uprzedzeni przez wywiad radiowy o wyjściu japońskiego zespołu i admirał William F. Halsey wysłał na wody koło Kolombangary zespół kontradmirała Waldena Ainswortha, biorący wcześniej udział w starciu w Zatoce Kula. Trzon zespołu stanowiły lekkie krążowniki USS "Honolulu" i "St. Louis", ponadto w miejsce zatopionego USS "Helena" włączono do niego nowozelandzki krążownik lekki HMNZS "Leander". Oprócz dotychczasowych 4 niszczycieli, do zespołu dołączono 6 dalszych, co prawda nie pływających wcześniej w jednym zespole. Pięć z nich utworzyło 12. eskadrę, pod dowództwem komandora Thomasa Ryana na USS "Gwin".
[edytuj] Starcie
[edytuj] I faza
Zespół aliancki dotarł do północnego przylądka Nowej Georgii 12 lipca ok. godziny 23. Płynął on w szyku torowym, ze wschodu: najpierw 5 niszczycieli 21. eskadry, następnie krążowniki: "Leander", "Honolulu" i "St. Louis", dalej 5 niszczycieli 12. eskadry. O godz. 0.36 japoński zespół został wykryty przez samolot rozpoznawczy, a następnie na radarze, po czym o godz. 1.03 czołowy niszczyciel amerykański USS "Nicholas" dostrzegł zespół japoński płynący kursem przeciwnym. Również jednak Japończycy wykryli zespół aliancki na pasywnym odbiorniku fal radarowych oraz wzrokowo. Oba zespoły znajdowały się w tym czasie na północ od Kolombangary.
Zespół aliancki wykonał zwrot w lewo, w celu umożliwienia ostrzeliwania wroga całością artylerii i wystrzelenia torped. Japończycy jednak odpalili pierwsi salwę torped. Krążownik "Jintsu" oświetlił zespół aliancki reflektorami, które jednak spowodowały, iż był on lepiej widoczny i skupił na sobie ogień amerykańskich krążowników. Szybko został obezwładniony i na skutek intensywnego ostrzału o 1.45 zatonął z 483 ludźmi i kadm. Izakim na pokładzie.
Zespół aliancki po zwrocie zatoczył pętlę, wychodząc na północ, jednak w jej trakcie o 1.22 krążownik "Leander" został trafiony jedną z japońskich torped w śródokręcie i poważnie uszkodzony (28 zabitych), po czym wycofał się z bitwy eskortowany przez niszczyciele "Radford" i "Jenkins". Salwa amerykańskich torped była z kolei niecelna. Czołowa 21. eskadra niszczycieli udała się następnie w pościg za niszczycielami japońskimi.
Zespół japoński podzielił się: cztery niszczyciele zespołu transportowego ("Satsuki", "Minazuki", "Yunagi", "Matsukaze") nie niepokojone popłynęły do brzegów Kolombangary, gdzie wysadziły desant i powróciły do bazy. Niszczyciel starszego typu "Mikazuki" pozostał przy uszkodzonym "Jintsu", a cztery pozostałe - "Yukikaze", "Hamakaze", "Kyonami" i "Yugure" zawróciły na północ. Ich załogi zdołały tam, mimo trudnych warunków atmosferycznych, w krótkim czasie kilkunastu minut przeładować wyrzutnie torpedowe. Za niszczycielami tymi ruszył na północny zachód także zespół krążowników amerykańskich i 12. eskadra niszczycieli.
[edytuj] II faza
O godz. 1.56 zespół amerykański zlokalizował na radarze powracające na plac boju niszczyciele japońskie, jednakże z powodu wątpliwości, czy nie jest to własna 21. eskadra niszczycieli, początkowo ich nie ostrzeliwano. O 2.03 Amerykanie zorientowali się w świetle pocisku oświetlającego, że mają do czynienia z japońskimi niszczycielami i podjęli przygotowania do otwarcia ognia, lecz o 2.08 amerykański zespół został porażony japońską salwą torped. Oba krążowniki USS "Honolulu" i "St. Louis" zostały trafione torpedami w dziób i uszkodzone, przy czym dziób "Honolulu" został prawie że oderwany. "Honolulu" trafiła też druga torpeda, lecz szczęściem dla okrętu, nie wybuchła. Kolejna torpeda trafiła jednak w śródokręcie niszczyciela USS "Gwin" i uszkodziła go tak ciężko, że okręt po zdjęciu załogi musiał zostać dobity torpedami przez niszczyciel USS "Ralph Talbot" (zginęło na nim 61 marynarzy). Z kolei niszczyciel USS "Buchanan" unikając torped zderzył się z niszczycielem USS "Woodworth" i oba odniosły lekkie uszkodzenia, z tego "Buchanan" - dziobu. Japoński zespół następnie wycofał się bez przeszkód.
[edytuj] Podsumowanie
Wynik starcia można rozpatrywać w trzech płaszczyznach. Japończycy zdołali osiągnąć swój cel taktyczny, w postaci dostarczenia posiłków na Kolombangarę. Ponieśli jednak cięższe straty w okrętach, tracąc krążownik lekki ze sztabem flotylli i ponosząc większe straty osobowe, w zamian topiąc tylko amerykański niszczyciel. Taktycznym sukcesem japońskim było jednak poważne uszkodzenie trzech krążowników, wyłączające je z akcji na czas co najmniej kilku miesięcy. "Honolulu" i "St. Louis" powróciły do służby po remontach w listopadzie 1943 r., podczas gdy "Leander" przebywał w remoncie połączonym z modernizacją praktycznie do końca wojny. Ogólnie, bitwa ta była jednym z przykładów właściwego użycia lekkich sił japońskich; była też jednak jednym z ostatnich tak udanych starć japońskich sił nawodnych z przeciwnikiem.
[edytuj] Zestawienie sił
[edytuj] Alianci
- Krążowniki lekkie: USS "Honolulu" (okręt flagowy kadm. Walden Ainsworth), USS "St. Louis", HMNZS "Leander"
- 21 eskadra niszczycieli (kmdr McInerney): USS "Nicholas", "O’Bannon", "Taylor", "Jenkins", "Radford"
- 12 eskadra niszczycieli: USS "Gwin" † (okręt flagowy kmdr Thomas Ryan), "Ralph Talbot", "Buchanan", "Maury", "Woodworth"
[edytuj] Japonia
- 2 eskadra niszczycieli
[edytuj] Bibliografia
- Zbigniew Flisowski: Między Nową Gwineą i Archipelagiem Bismarcka, Poznań 1991, ISBN 83-210-932-8
