Bitwa pod Lipanami
Z Wikipedii
| Bitwa pod Lipanami wojny husyckie |
|||||||||||||||||
 Pomnik bitwy pod Lipanami |
|||||||||||||||||
| Data | 30 maja 1434 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Lipany | ||||||||||||||||
| Wynik | decydujące zwycięstwo utrakwistów i katolików | ||||||||||||||||
| Terytorium | Czechy | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Lipanami - walna bitwa, która zakończyła okres wojen husyckich.
Stoczona została 30 maja 1434 roku w pobliżu Lipan (pomiędzy Pragą a Kolínem), gdzie stanęły naprzeciw siebie połączone siły radykalnych husytów (taborytów dowodzonych przez Prokopa Wielkiego oraz Sierotek dowodzonych przez Jana Čapka z Sán) z jednej strony, a z drugiej – sojuszu umiarkowanych utrakwistów i katolików dowodzonego przez Diviša Bořka z Miletinka, dawnego towarzysza broni Jana Żiżki. Siły koalicji utrakwistów i katolików były silniejsze, posiadali 13.000 żołnierzy, natomiast licząca 10.000 ludzi armia taborytów była lepiej zorganizowana i bardziej doświadczona. Obie armie używały jednak klasycznej taktyki husyckiej oraz uzbrojenia.
Początkowo wojska radykałów schroniły się wewnątrz taboru (wagenburga) - sprzężonych wozów ustawianych w szyku kołowym (zazwyczaj w kilka współśrodkowych pierścieni). Taboryci liczyli na to, że koalicjanci - z uwagi na to, że ich terytorium pozostało właściwie niechronione - wykonując nerwowe działania popełnią jakiś błąd.
Diviš Bořek podzielił swą jazdę na dwie części, przy czym jednej nakazał schronić się w niewielkiej dolinie w pobliżu obozu radykałów. Drugiej grupie nakazał atak na tabor, który po pierwszych salwach obrońców załamał się.
W tym momencie Prokop i Jan Čapek popełnili błąd. Podobnie, jak to miało miejsce we wcześniejszych walkach z wyprawami krzyżowymi na Czechy oraz podczas wypraw wojennych husytów, otwarto tabor, aby umożliwić własnym wojskom pogoń za uciekającymi w rozsypce przeciwnikami. Utrakwiści poczekali, aż Jan Čapek będzie dostatecznie daleko od wozów, a jego wojska będą zbyt zajęte masakrowaniem uciekających niedobitków. W odpowiednim momencie uderzył oddział ukryty w dolinie atakując opustoszały i otwarty tabor broniony przez niewielki oddział piechoty. W tym czasie uciekające oddziały dokonały zwrotu i uderzyły na goniących ich taborytów. Niespodziewana zmiana sytuacji wprowadziła zamęt wśród taborytów. Čapek widząc, że Prokop nie obroni taboru, którego na dodatek nie można było już zamknąć (co w praktyce oznaczało przegraną w bitwie), zebrał pozostałość jazdy i uciekł z pola bitwy w kierunku Kolina, czym zyskał miano zdrajcy.
Bitwa zakończyła się masakrą taborytów i Sierotek. Stracili 1300 ludzi (w tym przywódcę - Prokopa Wielkiego) a cała armia została rozbita. W efekcie bitwy oba ugrupowania rozpadły się: część przystała do utrakwistów, część wyemigrowała. Opór niewielkich grup pozostałych w Czechach (np. Jan Rohacz z Dube) nie trwał długo. Bitwa położyła kres wojnom husyckim.
