Bolesław Dembiński

Z Wikipedii

Bolesław Dembiński (ur. 9 maja 1833 w Poznaniu - zm. 7 sierpnia 1914 tamże), kompozytor i organista, dyrygent, działacz towarzystw śpiewaczych.

Pochodził z muzycznej rodziny, jego ojciec Maciej był organistą i dyrygentem; także rodzeństwo zajmowało się muzyką (m.in. siostra Katarzyna została śpiewaczką operową). W sierpniu 1854 zastąpił ojca na stanowisku organisty przy katedrze w Poznaniu. Zarabiał także udzielaniem lekcji muzyki. W 1860 założył pierwszy w Poznaniu chór amatorski mężczyzn, działający przy Towarzystwie Przemysłowym. W kolejnych latach kierował chórem mieszanym przy Kole Towarzyskim, a od października 1866 był dyrygentem i kierownikiem artystycznym Poznańskiego Chóru Katedralnego; także na tej funkcji był następcą ojca i pozostał szefem chóru aż do jego rozwiązania przez władze pruskie w 1875. W grudniu 1869 założył i przez dwa lata kierował chórem pod nazwą Towarzystwo Centralne "Harmonia".

Od 1870 był kierownikiem muzycznym nowo powstałego Teatru Polskiego w Poznaniu; doprowadził do wystawienia - po raz pierwszy w Poznaniu w pełnej wersji - Halki Moniuszki (9 listopada 1876). W 1875 zainicjował powstanie Towarzystwa Przyjaciół Muzyki, ale także ta instytucja nie przetrwała dłuższego czasu, rozwiązana przez władze pruskie w 1879. Stałe miejsce w Poznaniu zyskało natomiast Koło Śpiewackie Poznańskie, założone w 1885 i działające w kolejnych latach pod nazwą Poznańskie Towarzystwo Muzyczne im. Wieniawskiego. W latach 1885-1887 Dembiński kierował pierwszą w Poznaniu polską orkiestrą.

Od 1887 był ponownie organistą w katedrze poznańskiej, od 1894 kierownikiem chóru przy katedrze; pełnił obie funkcje do końca życia. W latach 1892-1905 był prezesem Związku Kół Śpiewackich Polskich na Wielkie Księstwo Poznańskie (późniejszego Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego). Ponadto pełnił funkcje prezesa i dyrygenta Koła Śpiewackiego Polskiego oraz kierownika chóru żeńskiego "Lutnia" (1899-1901). W grudniu 1903 uroczyście obchodził jubileusz 60-lecia pracy artystycznej.

Jako kompozytor działał od lat 40. XIX wieku. W 1862 stworzył pierwszy większy utwór wokalno-instrumentalny Missa solemnis d-moll, ale sławę przyniosła mu kantata do słów Wincentego Pola Pieśń o ziemi naszej (pierwsze wykonanie 3 lutego 1875). Komponował utwory sceniczne i chóralne - miał w dorobku 80 pieśni chóralnych (m.in. polonez Wiwat wszystkie stany), 9 kantat, 12 mszy, 14 utworów scenicznych, 14 utworów orkiestrowych, oratorium. Współcześnie dorobek kompozytorski Dembińskiego popadł w zapomnienie.

Był dwukrotnie żonaty z córkami organizatora życia muzycznego w Wielkopolsce Maksymiliana Brauna - Bronisławą (zm. 1867) i Wandą (zm. 1912). Z sześciorga dzieci Dembińskiego syn Kazimierz był dyrygentem Koła Śpiewackiego Polskiego w latach 1895-1900, a córka Zofia razem z ojcem organizowała kursy pedagogiczne dla organistów.

Bibliografia:

• Kornel Michałowski, Bolesław Dembiński, w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981
• Witold Jakóbczyk, Przetrwać na Wartą 1815-1914, 55. część cyklu "Dzieje narodu i państwa polskiego", Warszawa 1989