Bolesław Kaźmierak

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: styl. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Bolesław Kaźmierak (od 1945 r. Bolesław Kowalski) (ps. "Cień") (ur. 24 lipca 1924 w Zakrzówku w powiecie Janów Lubelski, zm. 18 sierpnia 1966 w Warszawie) - oficer GL-AL.

W 1942 wstąpił do PPR i GL. Początkowo jego dowódcą był Teodor Kowalow "Fiodor", potem Władysław Skrzypek "Grzybowski", a następnie Edward Gronczewski "Przepiórka". Od lutego 1944 "Cień" dowodził własnym oddziałem, wchodzącym w skład 1. Brygady AL im. Ziemi lubelskiej.

18 lutego 1944 oddział "Cienia" napadł na Zakrzówek, gdzie obrabował wielu mieszkańców, m.in. z odzieży i obuwia (Marek Jan Chodakiewicz, Narodowe Siły Zbrojne..., s.155).

27 lutego 1944 grupa "Cienia" napadła na majątek Józwów, mordując 2 członków AK: właściciela majątku inż. Wincentego Jankowskiego i zarządcę dóbr - Józefa Ubogorskiego; "cieniowcy" uprowadzili też i zastrzelili jednego z fornali wcześniej doszczętnie rabując majątek (Marek Jan Chodakiewicz, Narodowe Siły Zbrojne..., s. 144)

19 kwietnia 1944 oddział "Cienia", obok oddziałów Edwarda Gronczewskiego "Przepiórki", Andrzeja Flisa "Maksyma" i Zbigniewa Pietrzyka "Zbyszka" uczestniczył w pacyfikacji wsi Potok Stany i Dąbrówka; zamordowano wówczas 16 mieszkańców tych wsi (13 z nich zabito w Puziowych Dołach), a wielu pobito (Marek Jan Chodakiewicz, Akcja Specjalna..., cz. 2, s.61-62)

22 kwietnia 1944 oddział "Cienia" uczestniczył w bitwie z jednostką NSZ dowodzoną przez kpt. Zbigniewa Wyrwicza pod Marynopolem. Z militarnego punktu widzenia walka była nierozstrzygnięta, jednak po niej 17 członków oddziału "Cienia" zgłosiło się do zwolnienia ich do domu (protokół przesłuchania z 17.09.51 r., Archiwum Akt Nowych, PG, t. 4/609, k.12).

4 maja 1944 we wsi Owczarnia k. Opola Lubelskiego "Cień" podstępnie zamordował dowódcę oddziału AK 3. kompanii 15. pułku piechoty AK por. Mieczysława Zielińskiego "Krysta", "Moczara", a członkowie oddziału "Cienia" zamordowali 17 podkomendnych "Moczara", a 13 ranili; "cieniowcy" obrabowali później zwłoki AK-owców (W Lubelskim, "Biuletyn Informacyjny", nr 21 z 25.05.44 r.).

Z 12 na 13 maja 1944 w rejonie wsi Boża Wola oddział "Cienia" stoczył walkę z oddziałem AK por. Stanisława Łokuciewskiego "Małego" i oddziałami NSZ por. leona Cybulskiego "Znicza", por. Kazimierza Boduszyńskiego "Emira" i por. Brunona Sychowskiego "Juhasa". Komuniści, tracąc kilkunastu ludzi, wycofali się z Bożej Woli i spalili 13 związanych z AK gospodarstw, w których zginęło 4 chłopów. Następnego dnia "Cień" zamordował w Zakrzówku 5 zołnierzy AK: Michała Dudziaka z Majdanu Starowiejskiego, Józefa Gnata i Kazimierza Kaczmarka z Dębiny, Wincentego Jankowskiego i Józefa Obogorskiego z Józwowa, wsi stanowiącej bazę AK (Ireneusz Caban, Oddziały partyzanckie AK 15 pp. "Wilków" (Lublin, 1994), s. 163; Marek Jan Chodakiewicz, Narodowe Siły Zbrojne..., s. 167-171; Marek Jan chodakiewicz, Akcja Specjalna..., cz. 2, s. 63-64).

W czerwcu 1944 w Wandalinie zamordował 3 żołnierzy AK z oddziału Bolesława Frańczaka "Argila": por. Eugeniusza Kotlarskiego "Jastrzębia" z Urzędowa oraz podchorążych Henryka Golińskiego i Władysława Jagiełło (Jerzy Ślaski, Żołnierze wyklęci, Warszawa 1996).

2 lipca 1944 oddział "Cienia" wraz z oddziałem Józefa Chrzestnego "Pacyny" stoczył walkę z oddziałem AK Bolesława Frańczaka "Argila"; zginęło 13 żołnierzy AK i 6 AL-owców (Jerzy Ślaski, Żołnierze wyklęci, Warszawa 1996).

Po wojnie "Cień" służył początkowo w milicji. Potem gen. Michał Rola-Żymierski przyjął go do LWP pod warunkiem zmiany nazwiska ("Cień" zmienił wtedy nazwisko z Kaźmierak na Kowalski). "Cień" dostał do dyspozycji 120-osobowy "oddział specjalny" i specjalne, pisemne pełnomocnictwa wystawione przez gen. Żymierskiego oraz ówczesnego przedstawiciela ZSRR gen. Nikołaja Bułganina (późniejszego premiera ZSRR) "Cieniowcy" prowadzili akcję pacyfikacyjną w okolicach Hrubieszowa; spowodowało to interwencję radzieckiego "doradcy" MBP ppłk. Nikołaszkina, który zakazał mu wszelkich akcji aresztowań i likwidacji na tym terenie bez jego zgody (protokół przesłuchania Bolesława Kowalskiego z 18.06.51 r., Archiwum Akt Nowych, PG, t. 4/609, k. 17-18). 21 grudnia 1945 podczas libacji alkoholowej zastrzelił usiłujących go zatrzymać 2 funkcjonariuszy PUBP w Pruszkowie: Ryszarda Rawińskiego i Wacława Kwiatkowskiego (z dokumentów Informacji Wojskowej wynika, że zastrzelił również matkę właściciela restauracji, Teofilę Olczak). Potem podkomendni "Cienia" z Batalionu Ochrony Sztabu Generalnego WP przypuścili szturm na PUBP w Pruszkowie, jednak wycofali się po stracie 1 zabitego. Kowalski został za to aresztowany przez organa Informacji Wojskowej, jednak nie został ukarany, a otrzymał skierowanie do szkoły oficerskiej WP w Rembertowie. Później został przeniesiony do KBW, gdzie otrzymał wysokie stanowisko.

Został aresztowany w 1951 w związku z zabójstwami Żydów na Lubelszczyźnie, dokonanymi w 1944 przez oddział dawnego dowódcy "Cienia", Edwarda Gronczewskiego "Przepiórki". 19 czerwca 1953 został skazany na 3 lata więzienia za "Nielegalne posiadanie broni i nadużycie władzy" (wyrok Wojskowego Sądu Rejonowego z 19.06.53 r., IPN, sygn. 01236/1387). Kilka lat po wyjściu z więzienia powrócił do wojska jako "ofiara stalinowskich represji" i otrzymał przydział w Głównym Zarządzie Politycznym WP. W 1963 został mianowany pułkownikiem (Słownik Biograficzny..., T. III, s. 361-362).

Został pochowany na Powązkach, w Alei Zasłużonych.