Brygady Międzynarodowe
Z Wikipedii
Brygady Międzynarodowe - formacje zbrojne zagranicznych ochotników, które walczyły po stronie republikańskiej w czasie wojny domowej w Hiszpanii, w latach 1936-1939.
Brygady zostały utworzone przez Komintern, w odpowiedzi na apel Komunistycznej Partii Hiszpanii i znajdowały się pod nadzorem sowieckiego wywiadu NKWD[1].
Spis treści |
[edytuj] Geneza
Pierwsze międzynarodowe oddziały ochotnicze powstały tuż po rozpoczęciu konfliktu, na mocy wcześniejszej decyzji Profinternu (sekcja związkowa Kominternu), podjętej podczas konferencji tej organizacji w Pradze w lipcu 1936. W miarę napływu ochotników jednostki te przekształcono w Brygady Międzynarodowe. Tworzyli je początkowo sportowcy, którzy brali udział w tzw. "Olimpiadzie Robotniczej" organizowanej przez związki zawodowe i organizacje lewicowe, odbywającej się w dniach 19-26 lipca 1936 w Barcelonie oraz rekrutowani przez NKWD w punktach werbunkowych w Paryżu i Marsylii, pochodzących z organizacji komunistycznych z różnych krajów ochotnicy, skąd kierowano ich do obozu szkoleniowego w Albacete w Hiszpanii.
Baza Brygad Międzynarodowych w Albacete była nadzorowana przez zarząd polityczny Kominternu i kontrolowana logistycznie przez komitet sformowany z pracujących dla NKWD działaczy[2] komunistycznych z różnych krajów, działających w Kominternie, m. in. Andre Marty (Francja), Walter Ulbricht i Hans Kahle (Niemcy), Luigi Longo i Giuseppe de Vittorio (Włochy). Szkoleniem żołnierzy zajmowała się tajna misja wojskowa ZSRR[3], złożona na początku z 700-800 doradców wojskowych z Armii Czerwonej. W czasie trwania walk liczba ich wzrosła do 2044 doradców, wśród nich znajdowali się także marszałkowie Rodion Malinowski i Nikołaj Woronow oraz attache wojskowy ZSRR w Madrycie, Władimir Goriew.
Interwencja sowieckich doradców wojskowych była tajna, aby nie skompromitować ZSRR na arenie międzynarodowej[4]. Tajne miały pozostać także działania wywiadowcze ZSRR w Hiszpanii, oznajmił to na naradzie wszystkich służb radzieckich w dniu 14 września 1936 w Moskwie[5], mających działać w Hiszpanii, ówczesny szef NKWD Gienrich Jagoda. Specyzował on jednocześnie cele sowieckie w Hiszpanii, którymi miały być m. in. kontrolowanie i unieszkodliwianie przeciwników komunizmu i ZSRR, nawet w obozie republikańskim (zwłaszcza trockistów), likwidacja agentów wrogich wywiadów, oraz jak najszybsze pokonanie frankistów.
[edytuj] Działania zbrojne
Pierwsze formacje zbrojne Brygad Międzynarodowych zostały skierowane na front aragoński u boku milicji katalońskiej. Większość broni dla tych oddziałów pochodziła z ZSRR, zakupionej za rezerwy złota o wartości 500 mln dolarów[6][7] z Banku Hiszpanii przez rząd republikański.
Brygady Międzynarodowe były używane jako doborowe jednostki armii republikańskiej na wszystkich, z wyjątkiem baskijskiego, frontach wojny. Wzięły udział między innymi w bitwach o Madryt (gdzie przyczyniły się do odparcia pierwszych natarć nacjonalistów), Teruel, Brunete, Guadalajarę (gdzie powstrzymały liczniejsze i lepiej wyposażone oddziały włoskie nacierające na Madryt) oraz w republikańskiej ofensywie nad rzeką Ebro.
Brygady zostały rozwiązane i wycofane z walk w październiku roku 1938, w czasie trwania walk nad rzeką Ebro. Było to wynikiem nadzorowanego przez Ligę Narodów porozumienia dotyczącego wycofania z Hiszpanii wszystkich obcych wojsk walczących po obu stronach konfliktu. Strona republikańska zastosowała się do tej decyzji, podczas gdy nacjonaliści do końca wojny korzystali z pomocy Włoch i Niemiec (wyjechało zaledwie 10 tysięcy Włochów wspierających gen. Franco).
Brygady Międzynarodowe w toku walk zyskały popularność wśród części społeczeństwa hiszpańskiego popierającej politykę komunistów. Innego zdania byli przeciwnicy, wskazując na fakt udziału części formacji Brygad Międzynarodowych w masakrze w sanktuarium Santa Maria de la Cabeza, gdzie zamordowano wielu duchownych, oraz na działalność części dowódców tej formacji, np. Andre Marty`ego, zwanego "rzeźnikiem z Albacete" (hiszp. el carnicero de Albacete), który bez sądu kazał rozstrzelać 500 ochotników Brygad Międzynarodowych[8].
Na defiladę kończącą ich szlak bojowy przybyło kilkaset tysięcy mieszkańców Barcelony. Brygady były także jednymi z najlepszych jednostek armii republikańskiej a ich brak na froncie uznawany za jedna z przyczyn ostatecznej klęski republiki. Główną przyczyną porażki republiki była zmiana polityki Stalina w związku z zaognieniem się sytuacji na Dalekim Wschodzie - bezpieczeństwo ZSRR zostało zagrożone w związku z zaatakowaniem Chin przez Cesarstwo Japonii w dniu 7 lipca 1937, co spowodowało zmianę polityki radzieckiej na arenie międzynarodowej i stopniowe wycofywanie poparcia wojskowego i wywiadowczego dla wojsk republikańskich. Dodatkowo do upadku republiki przyczyniło się wsparcie wojskowe dla generała Franco ze strony Niemiec i Włoch oraz budząca coraz większe niezadowolenie republikanów polityka Stalina w stosunku do hiszpańskich komunistów m. in. z POUM, z których wielu zostało zlikwidowanych przez NKWD.
Łącznie po stronie republiki walczyło ok. 35 tys. ochotników z 54 krajów, głównie ludzi o pogladach komunistycznych, socjalistycznych, anarchistycznych oraz po prostu antyfaszystowskich.
[edytuj] Poszczególne brygady
W Hiszpanii walczyły następujące Brygady Międzynarodowe:
- XI - brygada im. Ernsta Thälmanna (niemiecko-austriacka)
- XII - brygada im. Giuseppe Garibaldiego (włoska)
- XIII - brygada im. Jarosława Dąbrowskiego (polska; potocznie: Dąbrowszczacy)
- XIV - brygada im. Marsylianki (francuska)
- XV - brygada im. Abrahama Lincolna (anglo-amerykańska)
- 129 - bałkańsko-czechosłowacka
Liczba, organizacja i skład brygad był zmienny.
Przypisy
- ↑ Christopher Andrew, Oleg Gordijewski, "KGB", tłumaczył Rafał Brzeski, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1997, ISBN 83-11-08667-2, s. 146-149
- ↑ Christopher Andrew, Oleg Gordijewski, "KGB", tłumaczył Rafał Brzeski, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1997, ISBN 83-11-08667-2, s. 146-149
- ↑ Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin Czarna Księga Komunizmu, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, ISBN 83-7180-326-5 s. 317
- ↑ Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin Czarna Księga Komunizmu, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, ISBN 83-7180-326-5 s. 318
- ↑ Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin Czarna Księga Komunizmu, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, ISBN 83-7180-326-5 s. 318
- ↑ Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin Czarna Księga Komunizmu, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, ISBN 83-7180-326-5 s. 319
- ↑ "(...)rząd republikański przekazał na ten cel do Moskwy niemal całą rezerwę Banku Hiszpanii, wynoszącą 140 mln funtów w złocie": Witold Pronobis "Świat i Polska w XX wieku", Editions Spotkania, Warszawa, 1996, ISBN 83-86802-11-1, s. 157
- ↑ Christopher Andrew, Oleg Gordijewski, "KGB", tłumaczył Rafał Brzeski, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1997, ISBN 83-11-08667-2, s. 149
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Zobacz też
Brygady: XI im. Ernsta Thälmanna (niemiecko-austriacka) * XII im. im. Giuseppe Garibaldiego (włoska) * XIII im. Jarosława Dąbrowskiego (polska) * XIV im. Marsylianki (francuska) * XV im. Abrahama Lincolna (anglo-amerykańska)
Bataliony: Beimlera * Bracheta * Dąbrowskiego * Djakovicia * Dymitrowa * Garibladiego * Komuny Paryskiej * Lincolna * Marsylianki * Marty * Masaryka * Mickiewicza * Palafoxa * Rákosiego * Scheera * Thälmanna
