Bułgarska Partia Socjaldemokratyczna
Z Wikipedii
Bułgaria |
|
Ten artykuł jest częścią serii:
|
Bułgarska Partia Socjaldemokratyczna (bułg. Българска социалдемократическа партия, BPSD) – bułgarska partia polityczna założona 26 listopada 1989 w Sofii. Początkowo partia nosiła nazwę Bułgarska Robotnicza Partia Socjaldemokratyczna (Zjednoczeni), jednak podczas pierwszej ogólnonarodowej konferencji, przeprowadzonej 5 stycznia 1990 r., zdecydowano o przyjęciu nazwy Bułgarska Partia Socjaldemokratyczna, nawiązując w ten sposób do pierwszej w historii Bułgarii partii socjaldemokratycznej, założonej w 1891 r. przez Dimityra Błagojewa. W latach 90. XX wieku działacze BPSD współtworzyli zjednoczoną opozycję antykomunistyczną nazwaną Związkiem Sił Demokratycznych i uczestniczyli w rozmowach przy tzw. Okrągłym Stole.
Pod koniec lat 90. BPSD rozpadła się na kilka mniejszych partii i utraciła znaczenie na bułgarskiej scenie politycznej.
Spis treści |
[edytuj] Przewodniczący
- Petyr Dertlijew (1989-1998)
- Jordan Nichrizow (1998-obecnie)
[edytuj] Historia
[edytuj] BPSD w Wielkim Zgromadzeniu Narodowym 7. kadencji
BPSD została oficjalnie zarejestrowana 17 kwietnia 1990. Podstawowym celem partii było wprowadzenie demokracji i systemu wielopartyjnego w Bułgarii, a także przeprowadzenie reform gospodarczych, wprowadzenie osłon socjalnych dla obywateli, zagwarantowanie porządku i bezpieczeństwa w kraju targanym od 1989 przez falę strajków i protestów i zainicjowanie duchowego odrodzenia narodu w świetle nieuchronnego końca Bułgarskiej Republiki Ludowej. Wkrótce po uzyskaniu rejestracji BPSD włączyła się w szeroką opozycyjną koalicję partii i ugrupowań demokratycznych, która została nazwana Związkiem Sił Demokratycznych (ZSD). W pierwszych wolnych powojennych wyborach do 7. Wielkiego Zgromadzenia Narodowego ZSD zdobył 144 mandaty (na 400 miejsc), z czego 28 przypadło przedstawicielom BPSD. Wkrótce potem BPSD wystąpiła z ZSD. Przyczyną rozłamu był bunt zorganizowany przez 39 parlamentarzystów ZSD, którzy sprzeciwili się próbie przeforsowania przez byłych komunistów nowej konstytucji spowalniającej przemiany demokratyczne w kraju. Deputowani BPSD kierowani przez swego charyzmatycznego lidera, doktora Petyra Dertlijewa, odcięli się od tego protestu i poparli projekt konstytucji. Doprowadziło to do zerwania współpracy między ZSD i BPSD, a także do rozłamu w samej BPSD, od której odłączyła się grupa działaczy na czele z Iwanem Kurtewem. Założona przez nich Partia Socjaldemokratyczna ponownie związała się z głównym nurtem ZSD.
[edytuj] BPSD w wyborach do Zgromadzenia Narodowego 36. kadencji
Po fali strajków i protestów w kraju wyrażających dezaprobatę wobec rządów byłych komunistów 7. Wielkie Zgromadzenie Narodowe zostało przedterminowo rozwiązane na początku października 1991. Miesiąc później przeprowadzono wybory do 36. Zgromadzenia Narodowego. BPSD wystartowała w nich w koalicji o nazwie ZSD-Centrum, którą oprócz socjaldemokratów tworzyli: Klub Polityczny "Ekogłasnost", Partia Demokratyczna-Płowdiw i grupa niezależnych działaczy. Koalicja zdobyła zaledwie 3,2% głosów i tym samym nie przekroczyła progu wyborczego wynoszącego 4%.
[edytuj] BPSD w wyborach do Zgromadzenia Narodowego 37. kadencji
W wyborach do 37. Zgromadzenia Narodowego przeprowadzonych w październiku 1994 BPSD uczestniczyła jako koalicja o nazwie Demokratyczna Alternatywa na rzecz Republiki. Również i ta koalicja nie zdołała przekroczyć progu wyborczego (uzyskała 3,79% głosów).
[edytuj] BPSD w wyborach do Zgromadzenia Narodowego 38. kadencji
W 1995 zaczął się proces ponownego zacieśniania współpracy między BPSD i ZSD. Początkiem tego procesu było udzielenie przez socjaldemokratów poparcia kandydatowi ZSD, Stefanowi Sofijanskiemu, w wyborach na burmistrza Sofii. Sofijanski zwyciężył, a funkcja zastępcy burmistrza przypadła działaczowi BPSD, Angełowi Achrianowowi.
Efektem zbliżenia między ZSD i BPSD było utworzenie przed wyborami do 38. Zgromadzenia Narodowego koalicji o nazwie Zjednoczone Siły Demokratyczne (ODS), w której obok tych dwóch partii znalazły się także Partia Demokratyczna i Bułgarski Ludowy Związek Chłopski. ODS zajęły pierwsze miejsce w wyborach przeprowadzonych w kwietniu 1997, zdobywając 137 miejsc w 240-osobowym parlamencie. Działaczom BPSD przypadły jednak tylko dwa mandaty.
[edytuj] Rozłam w BPSD
Jesienią 1997 r. roku rozpoczął się proces rozpadu BPSD. Przewodniczący Petyr Dertlijew wraz z grupą najbliższych współpracowników rozpoczęli rozmowy na temat zbliżenia z innymi formacjami socjaldemokratycznymi i socjalistycznymi, które nie miały własnych przedstawicieli w Zgromadzeniu Narodowym: Eurolewicą, Zjednoczonym Blokiem Pracy i in. 1 marca 1998 od BPSD oddzielił się Ruch na rzecz Socjalnego Humanizmu (bułg. Движението за социален хуманизъм) i liczebność członków partii spadła pod 10 tysięcy. W dniach 24-25 października tego samego roku grupa pozostających w BPSD działaczy zwołała nadzwyczajny kongres, na którym skrytykowała prolewicową politykę Dertlijewa i wybrała nowego przewodniczącego, którym został deputowany BPSD Jordan Nichrizow. W odpowiedzi działacze skupieni wokół Dertlijewa zwołali w dn. 21-22 listopada 1998 swój nadzwyczajny kongres partyjny, na którym wybrali na przewodniczącego Petyra Agnowa. Sam Dertlijew zrezygnował kandydowania o fotel przewodniczącego z powodu podeszłego wieku, jednak do śmierci pozostał honorowym przewodniczącym formacji. Obie frakcje: zwolenników Nichrizowa i zwolenników Agnowa uważały się za Bułgarską Partię Socjaldemokratyczną. Spór o prawo do tej nazwy musiał rozstrzygnąć sąd, który ostatecznie przyznał je formacji Nichrizowa.[1]
Podziały wśród socjaldemokratów znacznie osłabiły znaczenie formacji na bułgarskiej scenie politycznej. Część ugrupowań socjaldemokratycznych przyłączyła się do lewicowej Bułgarskiej Partii Socjalistycznej tworząc wraz z nią Koalicję na rzecz Bułgarii, pozostałe, jak obecna BPSD Jordana Nichrizowa, szukają swego miejsca w centrum, jednak nie cieszą się poparciem społecznym.
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
- ↑ BPSD Petyra Agnowa jest nielegalna, zdecydował sąd (artykuł w dzienniku Сега z dn. 09.11.2005) (bułg.)
