Burak zwyczajny
Z Wikipedii
Burak zwyczajny | |
Burak ćwikłowy (odmiana) |
|
Systematyka wg Reveala | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | goździkowce |
Rodzina | komosowate |
Rodzaj | burak |
Gatunek | burak zwyczajny |
Nazwa systematyczna | |
Beta vulgaris L. | |
Galeria zdjęć i grafik |
Burak zwyczajny (Beta vulgaris L.) - gatunek rośliny rocznej lub dwuletniej z rodziny komosowatych. Wszystkie znane odmiany buraka pochodzą od buraka dzikiego (Beta maritima), który rośnie do dzisiaj na Bliskim Wschodzie, między wybrzeżami Morza Śródziemnego i Czarnego, w okolicach Morza Kaspijskiego i w Indiach. W Polsce pospolita roślina uprawna.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Roślina prawie naga, często czerwona przebarwiona.
- Liście
- Dolne duże, jajowate o falistych brzegach, liście łodygowe podłużne lub lancetowate.
- Kwiaty
- Kwiaty są wytwarzane w drugim roku, zebrane są w dość duże wiechy. Mają zielonawy 5-krotny okwiat, 1 słupek, 5 pręcików na mięsistym pierścieniu otaczającym słupek. Posiadają podkwiatki.
- Owoce
- Suche, jednonasienne, pękające wieczkiem. Zrośnięte są po kilka w tzw. kłębek.
- Korzeń
- Spichrzowy.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna : Od kiedy to tylko było możliwe, próbowano uszlachetnić buraka, tak by w zależności od potrzeby wytwarzał większy korzeń lub większe liście. Obecnie jest uprawiany na wszystkich kontynentach i w wielu odmianach.
- Historia uprawy buraka : Po raz pierwszy o buraku wspomina jeden z dokumentów pochodzących z Babilonii. W roku 722 p.n.e. uprawiano go w ogrodach króla Meodaka-baladana, pod nazwą selqu. Około 400 p.n.e. uprawiano buraki w Grecji, a 200 lat później dotarły one na tereny republiki rzymskiej. W czasach Karola Wielkiego i przez resztę średniowiecza uprawiany był burak ćwikłowy jako warzywo liściaste we Francji i Italii, a w Niemczech od XII wieku. W XV wieku odmiana czerwona buraka zawędrowała do Włoch. W 1583 opisano po raz pierwszy w sposób naukowy kilka uprawianych wtedy odmian. W 1747 Andreas Sigismund Marggraf odkrył w burakach sacharozę. W 1753 Karol Linneusz opisał wszystkie gatunki i podgatunki buraków oraz nadał im nazwy łacińskie, obowiązujące do dziś. W 1801 Franz Carl Achard rozpoczął produkcję cukru buraczanego, na Śląsku. Od 1830 rozpoczęto hodowlę buraków według cech zewnętrznych takich jak wielkość korzenia i forma. Olbrzymi wpływ na produkcję buraków miała teoria mineralnego odżywiania roślin, którą ogłosił Justus von Liebig (1803-1873). W 1924 r, Austriak Waldecker rozpoczął pierwsze doświadczenia z otoczkowaniem nasion buraka. W 1934 r. w miejscowości Bordonos w ZSRR odkryto po raz pierwszy pojedyncze jednonasienne rośliny buraków.
- Uprawiany w celach spożywczych jako warzywa.
- Roślina pastewna.
- Wykorzystywany w przemyśle cukrowniczym.
[edytuj] Systematyka
Odmiany hodowlane:
- burak liściowy, boćwina (Beta vulgaris ssp. vulgaris convar. vulgaris var. cicla) – uprawiany dla liści jadalnych, odmiana mało znana w Polsce.
- burak korzeniowy (Beta vulgaris ssp. vulgaris convar. crassa), w uprawie występują jego następujące odmiany:
- burak cukrowy (Beta vulgaris ssp. vulgaris convar. crassa var. altissima) – uprawiany ze względu na korzeń, który zawiera około 20% cukru.
- burak ćwikłowy (Beta vulgaris ssp. vulgaris convar. crassa var. conditiva) – roślina warzywna - uprawiana ze względu na korzeń.
- burak pastewny (Beta vulgaris ssp. vulgaris convar. crassa var. rapacea) - uprawiany na paszę.
[edytuj] Choroby
- Zgorzel liści sercowych i sucha zgnilizna korzeni buraka - choroba wywołana niedoborem boru.