Chrabrowo

Z Wikipedii

Chrabrowo wieś w rejonie gurjewskim obwodu kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, pasażerski port lotniczy Kaliningradu.

Nazwa ros. Храброво (Chrabrowo, Hrabrovo), ang. Khrabrovo, lit. Pavandenė, po 1946 Chrabovas. Do 1946 nazwa niem. Powunden, wywodząca się z języka staropruskiego i oznaczająca miejsce położone nad wodą. Wieś powstała przypuszczalnie jeszcze w XIII w. na terenie zamieszkiwanym przez Prusów w płn.-wsch. części półwyspu sambijskiego, 24 km od Królewca, w pobliżu Zalewu Kurońskiego. Należała do biskupów sambijskich, którzy w 2 ćwierci XIV w. wznieśli tu jeden ze swoich zamków, zapewne staraniem Jana Clare. Było to koliste założenie obronne o średnicy 35 m, podobnie jak krzyżacki zamek w niedalekich Szakach (niem. Schaaken). Jego upadek rozpoczął się już w 2 poł. XV w., budynek główny rozebrano 1584, mury obwodowe 1870.

Kościół parafialny św. Barbary, oddalony ok. 1 km od wsi, wzmiankowany po raz pierwszy 1325. Powstał w latach około 1325-1350 (korpus), po połowie XIV w. wzniesiono prezbiterium. Jest kamienno-ceglaną gotycką jednonawową budowlą z węższym i niższym, prosto zamkniętym prezbiterium z ozdobnym szczytem i z wieżą od zachodu. Długość wnętrza wynosi 35 m. W końcu XIV w. otrzymał bogate sklepienie gwiaździste, wsparte na przyporach wziągniętych do wewnątrz i podwyższono wieżę, zwieńczoną strzelistym hełmem. Od 1525 był ewangelicki. Przed 1945 w kościele były widoczne słabo zachowane malowidła ścienne z lat około 1370-1380 (postacie świętych), odkryte 1924. W dawnej XV-wiecznej szafie ołtarzowej znajdowały się figury śś. Marii Magdaleny, Barbary i Elżiety. Bogato rzeźbiony barokowy ołtarz i ambona (krąg Johanna Christopha Doebla) pochodziły z początku XVIII w. Wzmiankowano zdobione empory z lat 1599 i 1610, obraz Sądu Ostatecznego z ok. 1600, płyty nagrobne z XVII-XVIII w. i organy z 1883. Po 1945 r. kościół był użytkowany jako klub, później, w latach 70. XX w. uległ daleko idącej dewastacji. Zachowane mury obwodowe bez dachów i sklepień.

W pobliżu znajdował się majątek ziemski Karmitten (wcześniej Carmitten), obecnie ros. Otradnoje (Отрадное), przed II wojną światową słynący z osiągnięć w hodowli bydła (właścicielem był Waldemar Sehmer). Wzorowo rozwiązane było tamtejsze osiedle robotnicze.

Lotnisko wojskowe, początkowo niemieckie, od 1945 radzieckie, 1962 udostępnione dla ruchu pasażerskiego, 1986 międzynarodowe, centrala kompanii lotniczej KD Avia (ros. КД авиа). Port lotniczy Kaliningrad zapewnia połączenie z ponad 20 portami lotniczymi w Rosji i zagranicą, (m.in. codzienne połączenie z Warszawą). Jego osobliwością są 2 terminale, położone w parokilometrowej odległości od siebie, z których tylko krajowy – większy (w budowie) – posiada połączenie autobusowe z miastem (linia 138).

[edytuj] Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wyd. pod red. Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego, t. 8, Warszawa 1887, repr. Warszawa, WAiF, 1977
Adolf Boetticher, Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreussen, H. 1, Das Samland, 2. durchges. und erw. Aufl., Königsberg, Teichert, 1898
Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
Walter Dignath, Herbert Ziesmann, Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9
Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn, Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X
Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessenen Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2
Prusy Wschodnie – dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu = Ostpreussen – Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg, oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, [2006], ISBN 83-89101-44-0