Chromosfera

Z Wikipedii

Chromosfera (łac. chroma barwa + sfera) to cienka warstwa atmosfery słonecznej, rozciągająca się do wysokości 10 000 km nad fotosferą. Najniższe warstwy chromosfery mają temperaturę ok. 4500 K, która wzrasta wraz z wysokością i osiąga kilkadziesiąt tysięcy kelwinów u podstaw warstwy przejściowej. Za ten wzrost odpowiedzialne jest pole magnetyczne Słońca.

Chromosfera jest widoczna gołym okiem jedynie podczas całkowitych zaćmień Słońca. Zaraz po zakryciu fotosfery przez Księżyc widać cienką purpurową obwódkę otaczającą z jednej strony ciemny dysk Księżyca. Charakterystyczna barwa tej obwódki jest powodem dla którego nazwano ja chromosferą. Wynika ona z silnej emisji w linii Hα która znajduje się w czerwonej części widma.

Charakterystycznymi elementami chromosfery są cienkie twory w kształcie "palców" świecącego gazu, które przypominają źdźbła ogromnego pola ognistej trawy wyrastającej z fotosfery. Są to tak zwane spikule (bryzgi chromosferyczne). Materia ta unosi się do szczytu chromosfery, a następnie po ok. 10 min. opada na fotosferę.

Spikule nie są rozmieszczone w chromosferze przypadkowo, lecz gromadzą się na brzegach dużych komórek o rozmiarach około 30000 km. Struktura tych komórek zwana jest siatką chromosferyczną bądź supergranulacją i wiąże się ją z wielkoskalową konwekcją materii pod fotosferą.

W obszarach wzmożonej aktywności jasność chromosfery jest wyraźnie wyższa niż w obszarach spokojnych. Rozległe obszary jaśniejszej chromosfery zwane są polami pochodni.

Oprócz obszarów pojaśnionych w chromosferze obserwuje się długie ciemne włókna które w istocie są protuberancjami spokojnymi widzianymi na tle tarczy Słońca.

Dzięki obserwacjom spektralnym wiemy, że chromosfery są powszechnie obecne na innych gwiazdach późnych typów widmowych, począwszy od typu A7. Wieloletnie obserwacje aktywności chromosferycznej gwiazd, prowadzone m.in. w obserwatorium na Mt. Wilson, pozwoliły na odkrycie istnienia cyklów aktywności magnetycznej gwiazd, analogicznych do cyklu aktywności słonecznej.

Zobacz też: fotosfera, warstwa przejściowa, korona słoneczna, podstawowe zagadnienia z zakresu astronomii.