Curtea de Argeş
Z Wikipedii
Curtea de Argeş (węg. Argyasudvarhely, uproszczona wymowa: Kurtja de Ardżesz) to miasto w okręgu Ardżesz w Rumunii, 24 km od Râmnicu Vâlcei, 28 km od stolicy okręgu, Piteşti. 32 509 mieszkańców. Merem Curtea jest Gheorghe Nicuţ z Narodowej Partii Liberalnej.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Według prowadzonych regularnie badań archeologicznych, dzisiejsze Curtea i jego najbliższe okolice były zamieszkane przez dackie plemiona, które w III wieku utworzyły silny związek. Prawa miejskie miejscowość otrzymała w 1247 roku z rąk joannitów. Miejscowość leżała na przecięciu ważnych szlaków komunikacyjnych: z Konstancy do Banatu i Serbii oraz jednej z kilku dróg łączących Muntenię i Oltenię z Transylwanią, co umożliwiło dynamiczny rozwój gospodarczy. W XIV w. stała się siedzibą hospodarów Wołoszczyzny, począwszy od Basaraba I, uznawanego za założyciela państwa, a skończywszy na Mirczy Starym - jego następca, Michał I Basarab na początku XV w. przeniósł stolicę do Târgovişte, a miasto zaczęło chylić się ku upadkowi. Curtea była też siedzibą metropolitów wołoskich, do początku XVI w.
W 1591 - papież Sykstus V mianował biskupa łacińskiego Curtea de Argeş. Jego siedziba była przeniesiona do Bakowa po tym, jak miasto zniszczyli Turcy. Biskup bakowski nie wchodził do senatu Rzeczypospolitej, rezydował w Śniatynie, lecz biskupami byli Polacy.
W 1600 roku Michał Waleczny przegrał z interwencyjnymi wojskami polskimi dowodzonymi przez Jana Zamoyskiego, a w 1611 na ziemie Wołoszczyzny wkroczył Gabriel Batory, który spustoszył miasto. Mimo odbudowy, Curtea de Argeş nie podniosło się z upadku i pozostało miastem prowincjonalnym.
[edytuj] Zabytki
Świadkami czasów świetności miasta są jego zabytki, w tym dwie bardzo znaczące cerkwie:
[edytuj] Cerkiew książęca
Cerkiew pod wezwaniem św. Mikołaja, znana jako "książęca" pochodzi z czasów pierwszych hospodarów mołdawskich. Pierwsza świątynia na tym miejscu była częścią zabudowań dworu hospodarskiego, a zbudowano ją zapewne na początku XIV w. (być może z fundacji Basaraba I). Ta budowla (wraz z całym dworem) została spalona już w 1330 przez króla węgierskiego Karola Roberta. Być może sam Basarab I dokonał odbudowy świątyni - zgodnie z inskrypcją na jej ścianie został w niej pochowany. Zachowana do dzisiaj cerkiew pochodzi z czasów panowania wnuka Basaraba I - Władysława I. Dotrwała ona do dziś w postaci zmienionej jedynie częściowo w XVIII w., gdy po pożarze dokonano jej przebudowy (część wprowadzony wówczas nowinek, m.in. drugą kopułę, zlikwidowano na początku XX w.).
Cerkiew zbudowana jest na planie krzyża greckiego wpisanego w prostokąt - fragmenty krzyża są wyższe od pozostałych i wyróżniają się na zewnątrz. Ramiona krzyża zamknięte są półkoliście. W centrum wznosi się wysoka wieża z kopułą, wsparta na czterech filarach w centrum nawy. Zbudowana jest z kamieni i cegieł, ułożonych w poziome pasy.
[edytuj] Cerkiew metropolitarna
Cerkiew metropolitarna w Curtea de Argeş została zbudowana w latach 1512-1517 staraniem hospodara Neagoe Basaraba V. Początkowo nie była ona siedzibą metropolity mołdawskiego - ta została przeniesiona właśnie w tym okresie do Târgovişte. W 1611 zniszczyły ją wojska Gabriela Batorego, odbudowa trwała kilkadziesiąt lat. W 1753 została siedzibą metropolity. Ostateczny kształt nadały jej prace prowadzone przez francuskiego architekta Lecomte du Nouy w końcu XIX w. Tutaj zostali pochowani pierwsi królowie Rumunii: Karola I i Ferdynanda I.
Cerkiew zbudowana jest zasadniczo na planie trójkonchowym. Do tego rozwiązania wprowadzono jednak nowinki, poszerzając przednawie, a także dodając do głównej wieży nad nawą trzy wieżyczki nad przednawiem (jedną centralną i dwie w narożnikach). Bogate zdobienie cerkwi narzuciło wzorce architekturze rumuńskiej na całe stulecia - do najbardziej charakterystycznych i powtarzanych potem elementów należą pas ze skręconych lin obiegający całą świątynię i dzielący elewacje na dwie pasy czy skręcone w rodzaj helisy dwie mniejsze wieżyczki.
Z powstaniem świątyni związana jest popularna legenda o jej architekcie, mistrzu Manolo. Dla zapewnienia powodzenia budowie miał on zamurować w jej murach pierwszą osobę, którą ujrzy. Była nią jego żona, jednak to nie powstrzymało mistrza przed wykonaniem tego postępku. Z kolei sam Manolo został uwięziony przez swojego mocodawcę zachwyconego jego dziełem - ten miał bowiem nie chcieć, by ktokolwiek mógł szczycić się budowlą podobnej urody. Podczas próby ucieczki (na wzór Dedala i Ikara) Manolo miał jednak runąć na ziemię i zginąć.
[edytuj] Transport
W Curtea de Argeş krzyżują się drogi narodowe nr 7C i 73C. W mieście kończy się też linia kolejowa z Piteşti. Miasto posiada również połączenia autobusowe z Sybinem, Râmnicu Vâlceą i innymi ośrodkami w okręgu Ardżesz i sąsiednich.
