Czarny Staw pod Rysami
Z Wikipedii
| Czarny Staw pod Rysami | |
 Czarny Staw, widok ze szlaku na Rysy |
|
| Kontynent | Europa |
| Państwa |  Polska |
| Powierzchnia | 20,64 ha |
| Wymiary | 578 × 444 m |
| Głębokość • maksymalna |
76,4 m |
| Wysokość lustra wody | 1580 m n.p.m. |
| Rodzaj jeziora | cyrkowe |
| Jeziora Polski | |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Czarny Staw pod Rysami, nazywany także Czarnym Stawem nad Morskim Okiem[1] – to tatrzańskie jezioro położone w kotle polodowcowym w Dolinie Rybiego Potoku. Zbliżone kształtem do koła jezioro położone jest na wysokości 1583 m n.p.m., czyli 188 m wyżej niż lustro wody Morskiego Oka. Powierzchnia Czarnego Stawu wynosi ok. 20,64 ha, głębokość maksymalna – 76,4 m (co daje drugie miejsce w Tatrach, a czwarte w Polsce), pojemność 7 750 000 m³ wody. Jezioro zamknięte jest wyraźnym progiem skalnym, zbudowanym z mocno wygładzonych przez egzarację skał. Jest to efekt działań lodowca, który utworzył w tym miejscu tzw. mutony (ta forma skalna nazywana jest też baranicą). Nimi spadają niewielkimi kaskadami wody Czarnego Stawu, tworząc wodospad nazywany Czarnostawiańską Siklawą.
Bezpośrednio nad jeziorem wznoszą się ściany Kazalnicy (wysokość ściany wynosi 576 m). Kocioł Czarnego Stawu otacza grań od Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego przez Wołowy Grzbiet, Rysy, Niżnie Rysy i Żabią Grań z Żabim Szczytem Wyżnim, Żabim Mnichem aż po Owcze Turniczki. Cienie rzucane przez szczyty oraz występująca w wodzie sinica Pleurocapsa polonica nadają jezioru ciemny, nieomal czarny kolor, co ma swoje odzwierciedlenie w jego nazwie.
Nad północno-zachodnim brzegiem jeziora ustawiono (w 1836) staraniem proboszcza z Poronina krzyż odlany z tatrzańskiego żelaza. Wody Czarnego Stawu w 1804 były badane przez Stanisława Staszica (mierzył głębokość jeziora i temperaturę wody).
Zimą nad Czarny Staw jako pierwsi dotarli ks. Walenty Gadowski, Bolesław Łazarski i Jakub Wawrytko starszy (w dniu 31 grudnia 1910).
[edytuj] Szlaki turystyczne
– czerwony od schroniska PTTK przy Morskim Oku wschodnim brzegiem Morskiego Oka na próg Czarnego Stawu 50 min (↓ 40 min) i dalej na wierzchołek Rysów 3 h (↓ 2:30 h)
– zielony znad Czarnego Stawu na Kazalnicę i Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem – 2:30 h (↓ 2 h)
Przypisy
- ↑ Oficjalna nazwa stawu wg GUGiK to Czarny Staw nad Morskim Okiem, por. Wykaz nazw wód stojących. [dostęp 15 czerwca 2008].
[edytuj] Bibliografia
- Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13184-5.
- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, hasło "Czarny Staw pod Rysami". [dostęp 29.04.2008].
- Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.
