Dichlorodifenylotrichloroetan
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: styl z gazetowego na encyklopedyczny, linki wewnętrzne. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
 |
Ten artykuł wymaga dodania infoboksu. Jeśli możesz, zrób to korzystając z szablonu {{Związek chemiczny infobox}}. Instrukcja użycia szablonu znajduje się na jego stronie dokumentacji. Zobacz też listę artykułów z szablonem. |
Dichlorodifenylotrichloroetan (DDT, dwuchlorodwufenylotrójchloroetan, 1,1,1-trichloro-2,2-bis(4-chlorofenylo)etan), znany pod nazwą handlową Azotox, Ditox, Tritox - środek owadobójczy otrzymywany przez kondensację chloralu z chlorobenzenem w obecności stężonego kwasu siarkowego. Syntezę DDT przeprowadził po raz pierwszy w 1874 austriacki chemik Othmar Zeidler. Właściwości owadobójcze tego związku odkrył Szwajcar Paul Müller, za co otrzymał Nagrodę Nobla w 1948 r.
Wykorzystywany był powszechnie od początku lat 40. do początku lat 60. XX wieku. Na większą skalę zastosowano go w czasie II wojny światowej do ochrony wojsk sprzymierzonych przed tyfusem plamistym roznoszonym przez wszy. Wydawał się wprost idealnym środkiem do ochrony roślin, w latach 60. XX w. stosowany na całym świecie w potężnych ilościach.
Toksyczny dla owadów - wnikał w sposób kontaktowy przez przewód pokarmowy lub powłoki ciała i powodował zaburzenia pracy systemu nerwowego owadów. Początkowo związek uważano za nieszkodliwy dla ludzi, ssaków i ptaków. Okazało się jednak, że jest to bardzo trwały związek, w glebie ulega rozłożeniu dopiero po kilkunastu latach i ma zdolność kumulowania się we wszystkich organizmach żywych, także u ludzi. Największe jego stężenie zanotowano u zwierząt drapieżnych będących końcowym ogniwem łańcucha pokarmowego. Istnieją dowody potwierdzone licznymi badaniami naukowymi[potrzebne źródło], że ptaki (zwłaszcza drapieżne) zatrute DDT znoszą jaja, których skorupki są zbyt cienkie, w związku z czym pękają podczas wysiadywania. Nie ma bezpośrednich dowodów jakoby DDT było przyczyną chorób u ludzi.
Obecnie DDT nie jest używany w krajach wysoko rozwiniętych z powodu jego trwałości i nagromadzania się w organizmach żywych. Wycofanie tego środka z użycia jest wyrazem zasady przezorności, gdyż do tej pory nie wiadomo w jaki sposób jego nagromadzenie w tkankach tłuszczowych wpływa na zdrowie ludzi. W krajach trzeciego świata w dalszym ciągu jest używany do walki z malarią.
Nie udowodniono, że zakaz stosowania DDT wpłynął dodatnio na zdrowotność ludzi. Wiadomo natomiast że zakaz ten spowodował gwałtowny wzrost zachorowań na malarię. W Sri Lance w 1946 roku na malarię chorowały prawie 3 miliony ludzi, po zastosowaniu DDT liczba przypadków tej choroby spadła do zaledwie kilkunastu. Po wycofaniu DDT choroba powróciła i w roku 1969 chorowały na malarię ponad 2 miliony mieszkańców Sri Lanki. Rocznie notuje się około 500 milionów zachorowań na malarię, z czego około 2 miliony kończą się śmiercią.[potrzebne źródło] Nie odnotowano natomiast ani jednego przypadku śmiertelnego na skutek nagromadzenia DDT w organizmie ludzkim.[potrzebne źródło]
Objawy ostrego zatrucia DDT u ludzi: wzmożona pobudliwość, zaburzenia koordynacji ruchów, bóle głowy, wymioty i drgawki, zgon na skutek porażenia ośrodka oddechowego i obrzęku płuc. Szacuje się, że dawka śmiertelna DDT dla człowieka wynosi około kilkunastu gramów. Nagromadzenie takiej dawki w organizmie na skutek stosowania DDT w celach owadobójczych, a nie na skutek spożycia, do tej pory nie zostało odnotowane.
