Doktryna Breżniewa

Z Wikipedii

Doktryna Breżniewa zwana także doktryną „ograniczonej suwerenności” była przyjętą w 1968 roku doktryną radziecką stwierdzającą, że w krajach Układu Warszawskiego obowiązuje ograniczenie suwerenności państw członkowskich na rzecz interesów wspólnoty socjalistycznej.

Tłumaczono zatem, że interwencja w państwie bloku dążącym do secesji nie jest agresją, lecz samoobroną przed ingerencją wrogiej ideologii. Była stworzona na potrzeby ideologiczne; potrzebowano usprawiedliwienia interwencji zbrojnej w Czechosłowacji w ramach operacji Dunaj w celu stłumienia prodemokratycznych wystąpień w czasie praskiej wiosny. Po raz pierwszy opublikowana 26 września 1968 w artykule S. Kowalowa pt. „Suwerenność i międzynarodowe zobowiązania państw socjalistycznych” na łamach „Prawdy”. Szerzej przedstawiona przez ministra spraw zagranicznych ZSRR Andrieja Gromykę na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ 3 października 1968. Potępiły ją państwa zachodnie oraz państwa socjalistyczne niezależne od ZSRR (Chiny, Albania, Jugosławia), a także zachodnie partie komunistyczne (co zapoczątkowało tzw. eurokomunizm). Nie zaakceptowała jej również Rumunia.

Obowiązywała w praktyce do Jesieni Ludów w 1989, kiedy została wyparta przez doktrynę Sinatry.

Była to kalka pojęciowa przyjęta na wzór USA, gdzie rzeczywiście definiowano założenia polityki zagranicznej, nazywając je doktrynami. Na gruncie państwa totalitarnego jakim był ZSRR, utrzymującym siłą w podległości państwa satelickie, doktryna polityki zagranicznej była tylko działaniem propagandowym i niczym więcej.