Drużyna książęca
Z Wikipedii
Drużyna książęca - siły zbrojne księcia pozostające pod jego rozkazami i na jego utrzymaniu. Formacja zbrojna występująca w państwach wczesnofeudalnych w Europie Środkowej, w tym w Polsce do czasów Kazimierza Odnowiciela. Członkowie drużyny rekrutowali się głównie z wolnej ludności zobowiązanej do obrony terytorium i udziału w wyprawach wojennych w ramach pospolitego ruszenia. Drużyny były oparciem dla naczelników plemiennych i książąt. Zapewniały posłuch wśród miejscowej ludności, w przypadku dobrego zorganizowania i dużej liczebności pozwalały na prowadzenie ekspansji terytorialnej. Umożliwiały także narzucenie podbitej ludności określonych świadczeń i posług. W tym zakresie wojownicy stanowili zalążek przyszłego aparatu skarbowego. Drużynę rozlokowywano na podbitych terenach i w głównych grodach plemiennych. Nowe grody na zdobycznych ziemiach budowano często właśnie jako garnizony dla drużynników. Podstawą utrzymania drużyny były łupy, co wymuszało ciągłe prowadzenie wojen (tzw. monarchia wojenna). W okresie pokoju ciężar utrzymania wojów spadał na ludność zamieszkującą państwo.
Liczebność drużyny zależała od wielu czynników. Podstawowymi były majętność władcy, powodzenie prowadzonych wypraw wojennych, wielkość terytorium zajmowanego przez plemię.
[edytuj] Drużyna książęca w Polsce
Pierwsze informacje o sile zbrojnej państwa Polan pochodzą od Ibrahima ibn Jakuba. Określił on liczebność drużyny Mieszka I na 3000 ludzi. Według jego relacji wojownicy ci pozostawali na wyłącznym utrzymaniu księcia, który troszczył się o ich uzbrojenie, zapewniał środki do życia i wypłacał żołd. Późniejsza relacja Galla Anonima podaje dokładne informacje o liczebności i rozlokowaniu sił zbrojnych Bolesława Chrobrego. Według kronikarza drużyna stacjonowała przede wszystkim w głównych grodach księstwa - Gnieźnie, Poznaniu, Włocławku i Gieczu. Łącznie miała się składać z 13 000 tarczowników i 3900 pancernych, choć autor kroniki zaznacza, że wymienia jedynie wojów stacjonujących w głównych ośrodkach, "by (...) oszczędzić żmudnego wyliczania". Liczby te, jak również źródło z którego pozyskał je Gall Anonim pozostawiają pole do wątpliwości. Realna liczebność drużyny musiała natomiast być rzeczywiście znaczna, skoro podczas zjazdu gnieźnieńskiego Bolesław ofiarował cesarzowi Ottonowi III 300 pancernych.
[edytuj] Normanowie w polskiej drużynie książęcej
X i XI wiek to okres szczytowej aktywności wikingów w Europie. Jako najemnicy odegrali oni kluczową rolę m.in. w powstaniu państwa ruskiego. Niewykluczone, że mieli swój udział także w ekspansji terytorialnej Polan. Wskazują na to odkrywane na terenie Pomorza, Wielkopolski i Mazowsza cmentarzyska. Udowodniona archeologicznie obecność Normanów w okolicach Poznania i na Ostrowie Lednickim pozwala przypuszczać, że stanowili oni istotny element drużyny Mieszka I. Dodatkowym dowodem na związki Polan i Normanów jest małżeństwo córki Mieszka Świętosławy-Sygrydy i władcy Szwecji Swena Widłobrodego. Związek ten był zapewne nie tyle pierwszym kontaktem polsko-szwedzkim, co raczej efektem wcześniejszych związków i współpracy.
[edytuj] Bibliografia
- Gall Anonim, Kronika polska, tłum. Roman Grodecki, wstęp i opracowanie Marian Plezia, Wyd. Ossolineum, Wrocław 2003, ISBN 83-04-04610-5
- Szczur S., Historia Polski średniowiecze", rozdział 2.4.1 Drużyna książęca (s. 83-84), Wydawnictwo Literackie 2002, ISBN 83-08-03272-9
