Pospolite ruszenie
Z Wikipedii
Pospolite ruszenie (fr. levée en masse) – polega na powoływaniu pod broń całej jego ludności lub tylko pewnej jej części uprawnionej i zobowiązanej do tego rodzaju służby.
Mobilizacja pospolitego ruszenia była powszechnym sposobem prowadzenia wojny w średniowiecznej Europie i innych rejonach świata przed wprowadzeniem armii zawodowych – zaciężnych lub z poboru. Członkowie pospolitego ruszenia zobowiązani byli sami dbać o swoje wyposażenie i uzbrojenie – regulowały to osobne przepisy.
[edytuj] Pospolite ruszenie w Polsce
Paradoksalnie, w Polsce początki organizacji państwowej za Mieszka I i Bolesława Chrobrego związane są z istnieniem wojska zawodowego – złożonej z wojów drużyny książęcej, utrzymywanej na koszt władcy i bezpośrednio mu podlegającej. Zwoływane w chwilach zagrożenia pospolite ruszenie stanowiło jedynie jej uzupełnienie, choć mogło decydować o losach wojny, jak na przykład podczas walk Bolesława Krzywoustego z cesarzem Henrykiem V. Po śmierci tych władców zanikła w Polsce forma stałego wojska jaką była drużyna, a jej miejsce wraz z rozwojem ustroju feudalnego zastąpiło pospolite ruszenie zwoływane przez władcę spośród osiadłego rycerstwa.
Od 1454 (przywilej cerekwicko-nieszawski) powołanie pospolitego ruszenia wymagało zgody sejmików ziemskich, a od 1493 sejmu walnego.
W drugiej połowie XVII wieku straciło praktycznie swoje znaczenie militarne, pozostając ostatecznym środkiem obrony Rzeczypospolitej. Po raz ostatni powołane w czasie bitwy warszawskiej w 1656.
[edytuj] Zobacz też
autorament * chorągwie kopijnicze, strzelcze, tatarskie, wołoskie * hajducy * husaria * Kawaleria Narodowa * konfederacja barska 1768-72, targowicka 1792-93 * konfederacja żołnierska * korpus posiłkowy H.A. Lubomirskiego * Kozacy rejestrowi * Kozacy zaporoscy * Lisowczycy * oberszter * piechota dymowa, łanowa, wybraniecka * pospolite ruszenie * rejestr kozacki * Semeni * OdB w 1626 * OdB w 1633 * OdB w 1683 * OdB w 1792 * wojsko komputowe, kwarciane, ordynackie, zaciężne * Wojsko Kurlandii i Semigalii
Armia koronna * hetman wielki koronny * hetman polny koronny * Komisja Wojskowa Koronna * Korpus Inżynierów Koronnych Dywizje w XVII w.: J.S. Lubomirskiego * S.R. Potockiego Dywizje w XVIII w.: 1 * 2 * 3 * 4 * Kijowsko-Bracławska * Małopolska * Nadnarwiańska * Wielkopolska * Wołyńsko-Podolska Brygady Kawalerii Nar.: 1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * 8
Armia litewska * hetman wielki litewski * hetman polny litewski * Komisja Wojskowa Wlk. Ks. Lit. * Korpus Inżynierów Wlk. Ks. Lit. * Petyhorcy Dywizje w XVIII w.: 1 * 2 Brygady Kawalerii Nar.: 1 (Husarska, Kowieńska) * 2 (Petyhorska, Pińska) * 3
Insurekcja kościuszkowska: Najwyższy Naczelnik * insurekcja warszawska, wileńska, wielkopolska Dywizje: Najwyższego Naczelnika * J. Zajączka * S. Mokronowskiego * K. Sierakowskiego * Nadnarwiańska * A. Ponińskiego * J. H. Dąbrowskiego * Główna Litewska * F. Sapiehy * R. Giedroycia
