Dwunożność

Z Wikipedii

Dwunożność (ang. bipedalism od łac. bi=dwu i pedis=stopy) - sposób poruszania się na tylnych kończynach, zwykle w odniesieniu do zwierząt, głównie człowieka i kopalnych hominidów, również w odniesieniu do niektórych maszyn (robotów). Za formy dwunożności przyjmuje się chodzenie, bieganie, skakanie oraz przyjęcie wyprostowanej postawy stojącej.

[edytuj] Zwierzęta

Anchisaurus

Kangur

Goryl podpiera się przednimi kończynami

Najstarsze znane przypadki dwunożności stwierdzono u niektórych dinozaurów (np. teropody). Pochodzące od nich ptaki również wykorzystują tą technikę poruszania się po ziemi, przy czym duże ptaki zwykle biegają, a małe - skaczą. Szczególnym przypadkiem są pingwiny, które dodatkowo przyjmują wyprostowaną, pionową pozycję ciała. Ssaki zdecydowanie częściej poruszają się przy pomocy czterech kończyn. Największą grupę ssaków poruszających się na tylnych kończynach, przy jednoczesnym przyjmowaniu pozycji poziomej, stanowią kangurowate. Kilka gatunków (niektóre gryzonie, niedźwiedzie) przyjmuje dwunożną pozycję stojącą w czasie spożywania pokarmu lub na czas walki, a niektóre skaczą podobnie jak kangury. Zwłaszcza wśród naczelnych często obserwowana jest chwilowa dwunożność, na czas wykonania niektórych czynności, po czym zwierzę wraca do podpierania się przednimi kończynami.

[edytuj] Hominidy

Wszystkie formy dwunożności - tzn. chód, bieg i skoki - przy jednoczesnym ciągłym zachowywaniu pionowej postawy ciała są charakterystyczne jedynie dla człowieka i jego wymarłych form kopalnych. Pomimo istnienia wielu hipotez nie jest wiadome, co przyczyniło się do wykształcenia dwunożności u hominidów.

Tradycyjnie przyjmowano, że osiągnięcie dwunożności było efektem przejścia z nadrzewnego do naziemnego trybu życia oraz przejścia z terenów zalesionych do terenów trawiastych (tzw. teoria sawanny). Teorii tej przedstawiono poważne kontrargumenty. U człowieka nie stwierdzono przystosowań do życia na terenach trawiastych, z dala od wody, obserwowanych u większości ssaków lądowych. Dwunożność osiągnęły hominidy związane ze środowiskiem leśnym, w pobliżu źródeł wody, co sugeruje, że człowiek najpierw przyjął pozycję wyprostowaną, a dopiero później opuścił swoje pierwotne środowisko, prawdopodobnie po osiągnięciu wystarczającego poziomu umysłu i opanowaniu umiejętności wytwarzania narzędzi, aby móc obronić się przed drapieżnikami na otwartych terenach sawanny. Jedynym znanym - oprócz przedstawicieli linii Homo - ssakiem naczelnym, którego budowa świadczy o dwunożności (Köhler & Moyà-Solà) jest oreopitek Oreopithecus bambolii.

Opozycyjna do teorii sawanny teoria sugeruje, że dwunożność wczesnych hominidów wykształciła się w efekcie częstego przebywania w płytkich wodach przybrzeżnych (teoria wodnej małpy).