Eugeniusz Horbaczewski
Z Wikipedii
Eugeniusz Horbaczewski (ur. 28 września 1917, zm. 18 sierpnia 1944), polski lotnik, as myśliwski II wojny światowej, nazywany "Dziubek".
Urodził się 28 września 1917 w Kijowie. Podczas nauki w gimnazjum w Brześciu ukończył kurs szybowcowy. Po maturze w 1937 wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, którą ukończył jako absolwent XIII promocji. We wrześniu 1939 roku, awansowany na podporucznika, ewakuował się z innymi podchorążymi do Rumunii, skąd przez Jugosławię i Grecję przedostał się statkiem do Francji. Pozostając bez przydziału bojowego, po klęsce Francji przedostał się w czerwcu 1940 do Wielkiej Brytanii.
Po dalszym przeszkoleniu lotniczym, 21 sierpnia 1941 został przydzielony do 303 dywizjonu myśliwskiego, latającego wówczas na samolotach Spitfire Mk. V. 6 listopada 1941 nad Francją zestrzelił prawdopodobnie myśliwiec Bf 109. Pierwsze potwierdzone zwycięstwo powietrzne odniósł nad Francją 4 kwietnia 1942, zestrzeliwując myśliwiec Focke-Wulf Fw 190, następnie 16 kwietnia Bf 109 i 19 sierpnia ponownie Fw 190. We wrześniu 1942 został przeniesiony do 302 dywizjonu myśliwskiego. W lutym 1943 zgłosił się ochotniczo do tworzonej wówczas eskadry Polski Zespół Myśliwski ("Cyrk Skalskiego"), walczącej od marca w Tunezji. 28 marca 1943 zestrzelił tam bombowiec Ju 88, 2 kwietnia i 6 kwietnia myśliwce Bf 109, a 22 kwietnia dwa kolejne Bf 109.
Po zakończeniu walk w Afryce, Horbaczewskiemu zaproponowano objęcie dowództwa eskadry w brytyjskim 43 dywizjonie RAF, stacjonującym na Malcie. Eskadrą tą dowodził od maja 1943, a następnie w sierpniu objął dowództwo dywizjonu (będąc jednym z trzech Polaków, dowodzących brytyjskim dywizjonem). Z dywizjonem tym walczył na Sycylii i we Włoszech. 4 września zestrzelił myśliwiec Bf 109, a 16 września dwa Fw 190, ponadto 15 września uszkodził Fw 190. W październiku 1943 Horbaczewski zdał dowództwo 43. dywizjonu RAF i powrócił do Anglii. 7 listopada 1943 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, a 30 listopada brytyjskim Distinguished Flying Cross, awansowano go też na kapitana.
16 lutego 1944 Horbaczewski objął dowództwo 315 dywizjonu myśliwskiego Dęblińskiego, latającego od marca na myśliwcach Mustang Mk. III. 12 czerwca 1944 zestrzelił myśliwiec Fw 190 nad Francją, w walce czterech polskich pilotów przeciw 7 myśliwcom niemieckim. 30 lipca 1944 zestrzelił 1 Bf 109 indywidualnie i drugi zespołowo (zaliczony jako 1/2). Horbaczewski zestrzelił w tym okresie także cztery "latające bomby" V-1.
18 sierpnia 1944 dywizjon w składzie 12 samolotów pod dowództwem Horbaczewskiego, mimo jego silnego przeziębienia, udał się na zadanie wymiatania nad Francję, atakując z zaskoczenia grupę ok. 60 myśliwców Fw 190. W walce Horbaczewski zestrzelił trzy Fw 190, lecz sam zaginął podczas drogi powrotnej. Dopiero po wojnie, w 1947, odnaleziono wrak samolotu, ze zwłokami Horbaczewskiego, rozbity w okolicy miejscowości Valennes. Okoliczności jego śmierci nie są bliżej znane, prawdopodobnie został zestrzelony przez samoloty. Polscy lotnicy w tym starciu zgłosili zestrzelenie 16 samolotów przy stracie jedynie Horbaczewskiego; według źródeł niemieckich, Niemcy stracili 8 samolotów i 2 uszkodzone.
Eugeniusz Horbaczewski łącznie zestrzelił według oficjalnych statystyk: na pewno 16 1/2, prawdopodobnie 1, oraz uszkodził 1 samolot wroga, co dało mu trzecią pozycję na liście polskich asów myśliwskich. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari IV klasy (pośmiertnie 11 października 1944) i V klasy (7 listopada 1943), czterokrotnie Krzyżem Walecznych, brytyjskim Distinguished Service Order (DSO, pośmiertnie 17 sierpnia 1945) i dwukrotnie Distinguished Flying Cross (DFC with Bar). Został pochowany na cmentarzu w Creil we Francji.
[edytuj] Liceum Lotnicze
1 września 1988 Liceum Lotnicze w Zielonej Górze otrzymało imię kpt. pil. Eugeniusz Horbaczewskiego.
