Explorer 42

Z Wikipedii

Explorer 42
Inne nazwy	Uhuru, SAS-1, SAS-A
Indeks COSPAR	1970-107A
Rakieta nośna	Scout B
Miejsce startu	platforma San Marco, Kenia
Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum	531 km
Apogeum	572 km
Okres obiegu	95,7 min
Nachylenie	3°
Czas trwania
Początek misji	12 grudnia 1970 (10:54 GMT)
Koniec misji	marzec 1973
Wymiary
Wymiary	śr. 0,57 m; wys. 1,17 m
Masa całkowita	141,5 kg

Explorer 42 (lub inaczej SAS-1 od ang., Small Astronomical Satellite 1 – mały satelita astronomiczny) był pierwszym satelitą poświęconym wyłącznie astronomii rentgenowskiej. Wystrzelony z włoskiej platformy pływającej u brzegu Kenii, był pierwszym amerykańskim satelitą niewystrzelonym przez same USA. Po pomyślnym rozpoczęciu pracy satelita otrzymał nazwę Uhuru, co w języku swahili znaczy wolność – 12 grudnia 1970 mijała właśnie siódma rocznica niepodległości Kenii.

[edytuj] Cele misji

• pierwszy jednolity przegląd nieba z czułością 10 mCrab
• skatalogowanie 339 źródeł promieniowania rentgenowskiego (układy podwójne, pozostałości supernowych, galaktyki Seyferta, lub grupy galaktyk)
• wykrywanie rozproszonej emisji promieniowania X z gromad galaktyk

[edytuj] Opis misji

Uhuru była pierwszym satelitą poświęconą wyłącznie obserwacji źródeł promieniowania rentgenowskiego. Pierwszy z serii małych satelitów astronomicznych sponsorowanych przez NASA. Czas obrotu w okół własnej osi wynosił około 12 minut i umożliwiał objęcie przeglądem, o czułości około 1000 razy większej niż moc emisji mgławicy Krab, całe niebo. Głównym celem misji było przeszukiwanie nieba w celu rejestracji źródeł rentgenowskich w zakresie energii fotonów 2 - 20 keV, o mocy minimalnej 1,5x10^-11 erg/cm² s i 5x10^-4 zmienności mgławicy Krab; określenie położenia źródeł z dokładnością do paru minut łuku (dla silnych źródeł); poznawanie struktury rozległych źródeł z rozdzielczością około 30 minut łuku; określenie własności spektralnych oraz zmienności źródeł prom.

Do łączności używano łącza o prędkości 100 bps i modulacji PCM/PM.

Statek zużywał 9,6 W energii elektrycznej.

[edytuj] Ładunek

Ładunek składał się z dwóch zestawów (po trzy) liczników proporcjonalnych, każdy z powierzchnią czynną równą ~0,084 m² (wydajność >10% w paśmie 1 - 20 keV). Dolna granica czułości była zdeterminowana osłabiającymi właściwościami berylowego okienka licznika i cienkim izolatorem potrzebnym do utrzymania odpowiedniej temperatury statku. Granicę górną określały własności gazu wypełniającego. Minimalizację efektów tła i wysokoenergetycznych fotonów osiągnięto dyskryminatorem kształtu impulsów i technikami antykoincydencyjnymi. Analiza amplitudowa w ośmiu kanałach została wykorzystana do uzyskiwania informacji o rozkładzie energii rejestrowanych fotonów. Liczniki osłonięte były berylem. Okienko wejściowe przesłonięte było 2,5 mm folią berylową. Wnętrze każdego zawierało wolframową anodę i mieszaninę gazów: 90% argonu, 9,5% CO₂ i 0,5% helu, pod ciśnieniem 940 mm Hg. Do kalibracji używano wewnętrznego źródła o małej radioaktywności. Zestawy liczników były ułożone tyłem do siebie i skolimowane, odpowiednio: 0,52° x 0,52°, 5,2° x 5,2°. Detektor 0,52° miał wysoką rozdzielczość, a 5,2° posiadał wysoką czułość dla źródeł odosobnionych.