Fritz Lang

Z Wikipedii

Fritz Lang (właściwie Friedrich Christian Anton Lang, ur. 5 grudnia 1890 w Wiedniu, zm. 2 sierpnia 1976 w Beverly Hills) - niemiecki scenarzysta, reżyser, aktor i producent pochodzenia austriackiego, czołowy twórca niemieckiego ekspresjonizmu w filmie okresu międzywojennego.

[edytuj] Życiorys

Początkowo studiował architekturę w wiedeńskiej Wyższej Szkole Technicznej, a następnie malarstwo na Akademii Sztuk Graficznych w Wiedniu i w Państwowej Szkole Sztuki Stosowanej w Monachium. W czasie I wojny światowej był oficerem frontowym w armii austro-węgierskiej, był 4-krotnie ranny i 7-krotnie odznaczony, walcząc na froncie włoskim. Po wojnie zajmował się pisaniem scenariuszy i udzielał się jako aktor kabaretowy do momentu kiedy w 1920 odkrył go Erich Pommer i zaprosił do współpracy w Niemczech.

Lang uważany jest za klasyka niemieckiego filmu niemego, do historii kina przeszedł przede wszystkim dzięki "Metropolis" z 1926. W 1932 na ekrany wszedł "Testament dr Mabusa" na podstawie wspólnego scenariusza Langa oraz jego żony Thei von Harbou, który w niedługim czasie został wycofany z rozpowszechniania przez nazistów, gdyż był odczytywany jako krytyka państwa totalitarnego. Pomimo tego Lang otrzymał propozycję pracy w kinematografii Trzeciej Rzeszy od samego Josepha Goebbelsa i to z pominięciem faktu, że (zgodnie z terminologią nazistowską) był pół-Żydem. Z propozycji nie skorzystał i wkrótce opuścił Niemcy, wyjeżdżając przez Francję do Hollywoodu, gdzie już w 1934 r. założył własną wytwórnię filmową i zaczął kręcić filmy.

W USA mieszkał i pracował do 1956, kiedy to zdecydował się na powrót do Niemiec (RFN). Jego powojenna twórczość to głównie westerny, filmy gangsterskie i kryminalne. W swoich powojennych dziełach starał się powrócić do świetności niemieckiego ekspresjonizmu lat dwudziestych.

[edytuj] Filmografia

• 1919: Spinnen, 1. Teil: Der Goldene See, Die
• 1919: Halbblut
• 1919: Der Herr der Liebe
• 1919: Die Pest in Florenz
• 1919: Harakiri
• 1920: Das Wandernde Bild
• 1920: Szpiedzy (Spinnen, 2. Teil: Das Brillantenschiff, Die)
• 1921: Vier um die Frau
• 1921: Zmęczona Śmierć (Der müde Tod)
• 1922: Doktor Mabuse (Dr. Mabuse, der Spieler)
• 1924: Nibelungi (Nibelungen: Kriemhilds Rache, Die (aka Kriemhilds Rache / Nibelungen: Kriemhild's Revenge, Die))
• 1924: Nibelungen: Die Siegfried
• 1926: Metropolis
• 1928: Szpieg (Spione)
• 1929: Kobieta na Księżycu (Frau im Mond, Die)
• 1931: M - Morderca (M)
• 1933: Testament doktora Mabuse (Das Testament des Dr. Mabuse)
• 1934: Liliom
• 1936: Jestem niewinny (Fury)
• 1937: Tylko raz żyjemy (You Only Live Once)
• 1938: You and Me
• 1940: Powrót Franka Jamesa (Return of Frank James, The)
• 1941: Western Union
• 1941: Confirm or Deny
• 1941: Man Hunt
• 1942: Moontide
• 1943: Hangmen Also Die
• 1944: Ministerstwo strachu (Ministry of Fear)
• 1945: Kobieta w oknie (Woman in the Window, The)
• 1945: Scarlet Street
• 1946: Cloak and Dagger
• 1948: U progu tajemnicy (Secret Beyond the Door)
• 1950: House by the River
• 1950: American Guerrilla in the Philippines
• 1952: Ranczo złoczyńców (Rancho Notorious)
• 1952: Na krawędzi (Clash by Night)
• 1953: Bannion ( The Big Heat)
• 1953: The Blue Gardenia
• 1954: Human Desire
• 1955: Moonfleet
• 1956: While the City Sleeps
• 1956: Beyond a Reasonable Doubt
• 1959: Journey to the Lost City
• 1959: Die Tiger von Eschnapur
• 1959: Das Indische Grabmal
• 1960: Tysiąc oczu dr. Mabuse (Die Tausend Augen des Dr. Mabuse)