Fundamental Orders

Z Wikipedii

Fundamental Orders (Porządki Podstawowe, Fundamentalne Zasady) zostały zatwierdzone w mieście Hartford przez radę Kolonii Connecticut 14 stycznia 1638 (wg. kalendarza gregoriańskiego 24 stycznia 1639)^{[1] [2]}. Dokument ten regulował sposób w jaki przedstawiciele miast Nowej Anglii tworzą rząd. Opisywał także jego strukturę oraz władzę.

Fundamental Orders ma cechy pisanej konstytucji i jest uznawany za pierwszą pisaną konstytucję w historii kultury politycznej Zachodu, z tego powodu stan Connecticut jako swój przydomek przyjął "The Constitution State" (Kraj Konstytucji). Dokument został spisany przez sekretarza kolonii Thomasa Wellesa.

Spis treści 1 Powstania dokumentu 2 Prawa jednostki 3 Przypisy 4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Powstania dokumentu

W 1637 roku, miasta Hartford, Wethersfield i Windsor powołały wspólny rząd w czasie wojny z Pekotami. Na wiosnę 1638, wielebny Thomas Hooker wezwał Sąd Generalny do określenia i zatwierdzenia wszystkich zasad opisujących rząd. Uważał, że założenia funkcjonowania władzy powinny opierać się o wolną umowę ludzi.

Każde z miast wybierało swojego sędziego pokoju i w każdym działał sąd. Connecticut jako podstawę swojego funkcjonowania miało common law, w którym każda decyzja sądu tworzyła precedens i była dokumentowana w archiwum sądowym (ang. Court Orders). Kadencyjna rada kolonii nazywana była General Court a Fundamental Orders postrzegała jako dokument mający regulować sprawy zarządzania kolonią na dłużej. Jeden z pracujących w Sądzie Generalnym założycieli kolonii, Roger Ludlow, mający za sobą studia prawnicze w oksfordzkim Balliol College, brał udział w pracach nad tworzeniem dokumentu.

Kolonia New Haven była w tym czasie oddzielnie zarządzanym terytorium osadniczym i jej mieszkańcy rywalizowali z mieszkańcami miast rzeki Connecticut. Rywalizacja odbywała się nie tylko w handlu, ale także w wysiłkach w przyciąganiu nowych osadników, a po wydaniu Fundamental Orders także w sferze stanowienia rządu kolonii. New Haven ustanowiło swoją, zbliżoną do tej z Connecticut 4 czerwca 1639.

[edytuj] Prawa jednostki

Fundamental Orders z Connecticut to krótki dokument, ale zawiera zawiera zasady, które później zastosowano przy tworzeniu rządu Stanów Zjednoczonych. Dokumentu stwierdzał, że władza opiera się na prawach jednostki. Zarządzenia opisują prawa jednostek oraz to w jaki sposób są one chronione przez władzę. Fundamental Orders stanowiły, że każdy wolny człowiek ma prawo brać udział w tajnych wyborach swojego rządu przy użyciu papierowych kart do głosowania. Stanowi także zakres władzy rządu oraz to czym jest on ograniczany.

W 1662 roku Statut Królewski (Royal Charter') zastąpił zarządzenia kolonistów, ale główny zarys statutu pisany był w Connecticut i wpisano w niego prawa i mechanikę Fundamental Orders. Royal Charter został dostarczony do Anglii przez gubernatora Johna Winthropa i zatwierdzony przez brytyjskiego monarchę, króla Karola II. Koloniści widzieli w nim kontynuację pierwszego dokumentu.

Dziś, prawa jednostki zapewniane w Orders oraz kolejne, przyznawane wraz z ewolucją ustroju, są wciąż zawarte w Declaration of Rights w pierwszym artykule aktualnej Konstytucji Connecticut, uchwalonej w 1965 roku.

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oryginalny tekst Fundamental Orders Of Connecticut