Góry Krzemnickie
Z Wikipedii
Góry Krzemnickie (514.84, słow. Kremnické vrchy) - grupa górska pochodzenia wulkanicznego w Centralnych Karpatach Zachodnich w środkowej Słowacji. Zaliczana jest do tzw. Łańcucha Wielkofatrzańskiego. Nazwa pochodzi od położonego w centrum grupy miasta Kremnica. Najwyższy szczyt: Flochová (1317 m n.p.m.).
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Góry Krzemnickie graniczą z następującymi jednostkami geomorfologicznymi:
- na północy z Wielką Fatrą i Kotliną Turczańską;
- na zachodzie z grupą Żaru, Kotliną Górnonitrzańską i grupą Ptacznika;
- na południu z Kotliną Żarską i Górami Szczawnickimi;
- na krótkim odcinku południowo-wschodnim z Kotliną Pliešovską i Jaworzem;
- na wschodzie z Kotliną Zwoleńską i Górami Starohorskimi.
[edytuj] Ukształtowanie
Góry Krzemnickie dzielą się na pięć mniejszych jednostek geomorfologicznych:
- Kunešovská hornatina w części północno-zachodniej. Obejmuje teren od Kremnicy na południu po Sklené na północy. Budują ją głównie andezyty, w mniejszej części również ryolity. Najwyższe części grzbietów sięgają poziomic od 750 m n.p.m. do blisko 950 m n.p.m. (Jarabica, 938 m n.p.m.). Amplituda pionowa rzeźby wynosi od 200 do ok. 450 m. W części północnej i środkowej w krajobrazie przeważa forma płaskowyżu, w części południowo-wschodniej rzeźba jest bardziej urozmaicona. Lasy zachowały się jedynie na obrzeżu jednostki. Stara kolonizacja górnicza pozostawiła wiele śladów na powierzchni ziemi w rejonie wsi Kremnické Bane, Kunešov, Turček czy Krahule.
- Jastrabská vrchovina w części południowo-zachodniej. Obejmuje teren od południowego skraju Kremnicy na północy po dolinę Hronu na południu. Budują ją głównie ryolity i ich piroklastyka. Partie szczytowe sięgają od nieco ponad 500 m n.p.m. w części południowej po blisko 750 m n.p.m. w części północnej, gdzie wznosi się najwyższy szczyt tej jednostki - Čertov vrch (747 m n.p.m.). Amplituda pionowa rzeźby terenu waha się od 180 do nieco ponad 300 m. Kremnický potok dzieli obszar na dwie części: zachodnią, wyższą, w formie rozczłonkowanego płaskowyżu i wschodnią, o znacznie bardziej urozmaiconej rzeźbie.
- Grzbiet Flochowej (słow. Flochovský chrbát) w centrum i w części północnej. Wznoszą się w nim najwyższe szczyty Gór Krzemnickich: Flochová (1317 m n.p.m.), Svrčinník (1313 m n.p.m.), Vyhnatová (1283 m n.p.m.), Zlatá studňa (1265 m n.p.m.) i Skalka (1232 m n.p.m.);
- Turovské predhorie na południowym wschodzie. Ma miernie ukształtowaną rzeźbę z amplitudą pionową sięgającą od 100 do 180 m n.p.m. Doliny potoków spływających do Hronu podzieliły je na szereg łagodnych, szerokich grzbietów, z których wyraźnie wystają wypreparowane andezytowe twardziele szczytów takich, jak Bučan (572 m n.p.m.), Bukovina (561 m n.p.m.) czy Ostrý vrch (525 m n.p.m.). Do form o podobnym pochodzeniu należy zaliczyć również słynną Czarcią Skałę (słow. Čertova skala) w rezerwacie przyrody Boky. Obszar tej jednostki jest zalesiony w ok. 70 %.
- Malachovské predhorie na wschodzie. Obejmuje przedgórze grzbietu Flochovej między Tajovem na północy a Badínem na południu, sięgając na wschodzie po przedmieścia Bańskiej Bystrzycy. Nazwa pochodzi od wsi Malachov. Budują je pirokseniczne andezyty i ich piroklastyka, spoczywające grubą warstwą na starszym podłożu. Przedgórze posiada mocno rozczłonkowaną rzeźbę z amplitudą pionową sięgającą 300 m. Szczytowe partie grzbietów przekraczają poziomicę 800 m n.p.m. (Nemecký vrch 843 m n.p.m., Trávny Ždiar 820 m n.p.m.). Lasy są w tej jednostce mocno przetrzebione i zastąpione łąkami i pastwiskami.
[edytuj] Geologia
[edytuj] Flora i fauna
[edytuj] Działalność człowieka
[edytuj] Turystyka
[edytuj] Bibliografia
- Králik Ivan, Školna Peter, Štrba Ján a kolektív: Kremnické vrchy, Vtáčnik. Turistický sprievodca ČSSR č. 35, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-022-1;
- Kremnické vrchy, Turistická mapa 1:50 000, wyd. VKÚ Harmanec 2006, ISBN 80-8042-440-3;
