Kremnica
Z Wikipedii
Współrzędne: 48°42'16" N 18°55'6" E
| Kremnica | |||
|
|||
| Państwo |  Słowacja |
||
| kraj | bańskobystrzycki | ||
| burmistrz | Zuzana Balážová (Miroslav Nárožný) | ||
| Powierzchnia | 43,14 km² | ||
| Położenie | 48° 42' 16 '' N 18° 55' 6 '' E |
||
| Wysokość | 550 m n.p.m. | ||
| Ludność (2003) • liczba ludności • gęstość |
5 686 131,80 os./km² |
||
| Nr kierunkowy | 0 45 | ||
| Tablice rejestracyjne | ZH | ||
|
Położenie na mapie kraju
  Kremnica
|
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Kremnica (niem. Kremnitz, węg. Körmöcbánya, łac. Cremnicium) - miasto w środkowej Słowacji, w kraju bańskobystrzyckim. Leży w Górach Krzemnickich. Ośrodek turystyki. Hutnictwo oraz mennica państwowa.
[edytuj] Historia
Podstawą powstania i rozwoju miasta było złoto, którego wydobycie zaczęto prowadzić w okolicy być może już w X, a najpóźniej w połowie XI w. Obok złota wydobywano tu również srebro, a z czasem i rudy innych metali.
Początków osady, będącej zaczątkiem dzisiejszej Kremnicy, należy szukać prawdopodobnie w połowie XIII w. 17 listopada 1328 r. osada Cremnychbanya otrzymała od króla węgierskiego Karola Roberta prawa: górnicze i mennicze na wzór czeskiej Kutnej Hory oraz przywileje wolnego królewskiego miasta górniczego i menniczego. Błyskawiczny rozwój miasto zawdzięczało zwłaszcza mennicy królewskiej, w której od 1329 r. bito srebrne węgierskie grosze, a od 1335 r. złote floreny, znane jako kremnickie dukaty oraz małe, srebrne denary. Kremnickie dukaty, których rocznie produkowano do 25 tys. sztuk, aż do końca XVI w. należały do najbardziej poszukiwanych środków płatniczych w Europie. Również od 1329 r. miasto było siedzibą królewskiej komory górniczej.
Górnictwo i mennica przyniosły Kremnicy bogactwo i sławę. Miasto zyskało wiodącą rolę w tzw. "Heptapolitanie" - związku siedmiu środkowosłowackich miast górniczych, do których należała również m.in. Bańska Bystrzyca.
Historycznym jądrem miasta został tzw. "gród miejski" (słow. mestský hrad), powstały w otoczeniu pierwotnego kościoła z kostnicą i cmentarzem. Mieściła się tu m. in. siedziba królewskiego zarządcy komory górniczej i menniczej (słow. komorský gróf). W XIV i XV w. powstał tu kompleks obronny otoczony podwójnym murem z basztami, którego centrum stał się wzniesiony w połowie XV w. kościół pw. św. Katarzyny. Samo miasto, usytuowane u podnóża "hradu", zaczęło się formować od 1366 r., kiedy to wytyczony został charakterystyczny, pochyły rynek i działki zabudowy. W pierwszej połowie XV w. na polecenie króla Zygmunta miasto zostało otoczone niezależnymi murami obronnymi z czterema basztami i trzema bramami. W południowej, uboższej części dzisiejszej Kremnicy, już poza murami, w latach 1382-1393 zbudowano szpital, a wkrótce potem i szpitalny kościół.
Miasto rozwijało się zwłaszcza w XV w. Osiedlali się w nim rzemieślnicy, pracujący na rzecz górnictwa (kowale, stolarze, kołodzieje, bednarze, garbarze), rozwijał się handel. Wraz z produkcją menniczą rozwinęło się medalierstwo i inne rzemiosła artystyczne. W okolicy miasta powstawały osady górników i drwali, dymiły mielerze produkujące węgiel drzewny. W połowie XIV w. pracowało tu 30 młynów wodnych, rozdrabniających rudę i funkcjonowało kilka pieców do jej przetopu. W poszukiwaniu złota i srebra zapuszczano się coraz głębiej w okoliczne stoki. Jednocześnie powstawały dzieła inżynierskie, które do dziś budzą podziw swoim rozmachem: m.in. w XIV w. zbudowano specjalny kanał, doprowadzający wodę do napędu wspomnianych młynów ze znacznej odległości, a pod koniec tego wieku przekopano wielką sztolnię tzw. Dziedziczną, służącą do odstaw wydobytej rudy, a także do odwadniania kopalń.
Ze względu na wyczerpywanie się pokładów, kopania złota zaniechano w 1970 r., zastępując je wydobyciem rud innych metali kolorowych. Natomiast mennica, po modernizacji w 1974 r., działa nadal, tłocząc pieniądze i medale, również na zlecenia z innych krajów. Według oceny historyków jest ona najstarszą czynną mennicą na świecie!
[edytuj] Zabytki
- Zamek ("Gród miejski" - słow. Mestský hrad). Otoczony podwójnymi murami (niezależnymi od miejskich) z bramą i trzema basztami. Wewnątrz wznosi się potężny, gotycki dwunawowy kościół św. Katarzyny z wysoką, czworoboczną wieżą. Powstał w XV w. przez rozbudowę starszej świątyni z poprzedniego stulecia;
- Średniowieczna zabudowa miejska;
- Pozostałości średniowiecznych murów miejskich z zachowaną Dolną Bramą z 1539 r.;
- Kościół i klasztor franciszkanów;
- Kościół szpitalny pw. św. Elżbiety;
- "Słup morowy" na Rynku (z 1765 r., dzieło D. Stanettiego);
- Zespół zabudowań dawnej mennicy;
- Zabytki techniki.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- miasteczko Kremnica - (języki: słowacki, angielski)
- Wirtualna Kremnica - (języki: słowacki, angielski)
- Esej o mieście - (w jęz. słowackim)
- Kremnica i jej zabytki (pdf) oraz galeria zdjęć
