Gaude Mater Polonia

Z Wikipedii

Gaude Mater Polonia jest średniowieczną, polską pieśnią hymniczną napisaną w języku łacińskim na melodię chorału gregoriańskiego O salutaris Hostia (O, zbawcza Hostio).

Pochodzi z XIII wieku. W tłumaczeniu na język polski tytuł brzmi Raduj się, Matko Polsko. Utwór, którego najstarszy zapis zachował się w Antyfonarzu kieleckim z 1372 roku, został napisany przez Wincentego z Kielczy na kanonizację biskupa Stanisława ze Szczepanowa w 1253 roku, jako część oficjum rymowanego o św. Stanisławie - Historia gloriosissimi Stanislai. Po raz pierwszy pieśń została wykonana w Krakowie podczas uroczystości kanonizacyjnych w 1254 roku, być może 8 maja.

Śpiewało ją rycerstwo polskie po odniesionym zwycięstwie. Później pieśń towarzyszyła uroczystościom narodowym. Pierwsza zwrotka, w czterogłosowym opracowaniu Teofila Klonowskiego, jest obecnie śpiewana w czasie inauguracji roku akademickiego, zamiennie z pieśnią Gaudeamus igitur. Najczęściej śpiewa się zwrotki pierwszą i dziesiątą (Ergo felix Cracovia...).

Początkowe zwrotki pieśni w przekładzie Leopolda Staffa:

Gaude mater Polonia
O ciesz się, Matko-Polsko

Łacina	Polski
Gaude, mater Polonia,	O ciesz się, Matko-Polsko,
prole fecunda nobili.	w sławne potomstwo płodna!
Summi Regis magnalia	Króla królów i najwyższego Pana wielkość
laude frequenta vigili.	Uwielbiaj chwałą przynależną.
Cuius benigna gratia	Albowiem z Jego łaskawości
Stanislai Pontificis	Biskupa Stanisława męki
passionis insignia	Niezmierne, jakie on wycierpiał,
signis fulgent mirificis.	Jaśnieją cudownymi znaki.
Hic certans pro iustitia,	Potykał się za sprawiedliwość,
Regis non cedit furiae:	Przed gniewem króla nie ustąpił:
Stat pro plebis iniuria	I staje żołnierz Chrystusowy
Christi miles in acie.	Za krzywdę ludu sam do walki.
Tyranni truculentiam,	Ponieważ stale wypominał
Qui dum constanter arguit,	On okrucieństwo tyranowi,
Martyrii victoriam	Koronę zdobył męczennika,
Membratim caesus meruit.	Padł posiekany na kawałki.
Novum pandit miraculum	Niebiosa nowy cud zdziałały,
Splendor in sancto ceritus,	Bo mocą swą Niebieski Lekarz
Redintegrat corpusculum	Poćwiartowane jego ciało
Sparsum caelestis medicus.	Przedziwne znowu w jedno złączył.
Sic Stanislaus pontifex	Tak to Stanisław biskup przeszedł
Transit ad caeli curiam,	W przybytki Króla niebieskiego,
Ut apud Deum opifex	Aby u Boga Stworzyciela
Nobis imploret veniam.	Nam wyjednać przebaczenie.
Poscentes eius merita,	Gdy kto dla zasług jego prosi,
Salutis dona referunt:	Wnet otrzymuje zbawcze dary:
Morte praeventi subita	Ci, co pomarli nagłą śmiercią,
Ad vitae potum redeunt.	Do życia znowu powracają.
Cuius ad tactum anuli	Choroby wszelkie pod dotknięciem
Morbi fugantur turgidi:	Pierścienia jego uciekają,
Ad locum sancti tumuli	Przy jego świętym grobie zdrowie
Multi curantur languidi.	Niemocnych wielu odzyskuje.
Surdis auditus redditur,	Słuch głuchym bywa przywrócony
Claudis gressus officum,	A chromy kroki stawia raźno,
Mutorum lingua solvitur	Niemowom język się rozwiązał,
Et fugatur daemonium.	W popłochu szatan precz ucieka.
Ergo, felix Cracovia,	A przeto szczęsny ty, Krakowie,
Sacro dotata corpore	Uposażony świętym ciałem,
Deum, qui fecit omnia,	Błogosław po wsze czasy Boga,
Benedic omni tempore.	Który z niczego wszystko stworzył.
Sit Trinitati gloria,	Niech Trójcy Przenajświętszej zabrzmi
Laus, honor, iubilatio:	Cześć, chwała, sława, uwielbienie,
De Martyris victoria	A nam tryumfy męczennika
Sit nobis exsultatio.	Niech wyjednają radość wieczną.
Amen	Amen