Gorzkowice
Z Wikipedii
Współrzędne: 51°13' N 19°36' E
| Gorzkowice | |||
|
|||
| Województwo | łódzkie | ||
| Powiat | piotrkowski | ||
| Gmina | Gorzkowice | ||
| Położenie | 51° 13' N 19° 36' E |
||
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności |
3 310 |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
44 | ||
| Kod pocztowy | 97-350 | ||
| Tablice rejestracyjne | EPI | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Gorzkowice
|
|||
| Strona internetowa wsi | |||
Gorzkowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim, w gminie Gorzkowice.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Gorzkowice.
Jest tam niewielka stacja kolejowa i zabytkowy kościół.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Gorzkowice leżą w południowej części powiatu piotrkowskiego w odległości 22 km od Piotrkowa Trybunalskiego, 22 km od Radomska i 25 km od Bełchatowa.
[edytuj] Historia
Historia osady Gorzkowice sięga średniowiecza. Danych historycznych jest stosunkowo niewiele. Najdawniejszą wzmianką o Gorzkowicach jest zapis dotyczący kościoła parafialnego pochodzący z roku 1335.Przynależność dóbr gorzkowickich zmieniała się na przestrzeni wieków. Na przełomie wieku XIV i XV dobra Gorzkowice miał dziedzic Ignacy z Gorzkowic, a od roku 1422 Mikołaj z Gorzkowic. W drugiej połowie XV wieku dobra gorzkowickie posiadał Mikołaj z Kurozwęk. Dnia 2 czerwca 1494 r. Król Jan Olbracht aktem dla Mikołaja z Kurozwęk, wieś jego Gorzkowice zamienił na miasto na prawie magdeburskim. Miasto Gorzkowice istniało około 30 lat. Brat Mikołaja, Krzesław, który był biskupem kujawskim z siedzibą w Wolborzu, wystawił zamek murowany w Gorzkowicach w końcu XV wieku. Mikołaj z Kurozwęk zmarł w 1506 r., po nim dobra gorzkowickie wziął jego syn Adam, który zostawił po sobie tylko córkę Annę z którą to ożenił się Hieronim Łaski, który potem był wojewodą sieradzkim. Dobra gorzkowickie oddał w zastaw dla swego szwagra Marcina Myszkowskiego. Hieronim Łaski kilka razy był posłem króla Zygmunta I do Turcji, Węgier, Prus i Niemiec. Zmarł w 1541 r. Pochowany jest w kaplicy Kurozwęckich na Wawelu. W rok później zmarła jego żona Anna. Dobra gorzkowickie wraz z przyległymi wioskami odziedziczył po ojcu , Wojciech Łaski, które nadal były dzierżawione przez Myszkowskich. W 1541 r. z podziału dóbr po zgonie Marcina Myszkowskiego Gorzkowice wziął w dzierżawę jego syn Jakub Myszkowski. W 1552 r. Gorzkowice miały 12 domów. W 1557 r. Wojciech Łaski odstąpił Gorzkowice swe j siostrze Jadwidze Łaskiej. W XVII wieku Gorzkowice należały do Sadowskich. Marcin Sadowski, rotmistrz chorągwi pancernej w wojnie ze Szwedami, zmarł w 1655 r. na czarną ospy . Zostawił po sobie córkę Lucynę, już wdowę, która nie chciała wyjść za narzeczonego, który sprzyjał Szwedom, Gdy w 1655 r. napadli na Polskę. Szwedzi dotarli również do Gorzkowic i oblegli zamek. Lucyna widząc że nie zdoła utrzymać zamku, wysadziła go w powietrze i sama zginęła. Zamek był jeszcze odbudowany, ale w roku 1704, podczas potyczek ze Szwedami ,ukrył się w nim oddział wojsk saskich króla Augusta II, którego oblegał generał szwedzki, Rosenstiern. Po zdobyciu zamku do reszty go zburzył. Potem kolejno Gorzkowice przechodziły w posiadanie coraz to nowych właścicieli. I tak mieli je: Stanisław Walewski , Franciszek Zaremba. Około roku 1842 powstała w Gorzkowicach gmina. Ludność całej gminy liczyła wówczas 4300 osób. Gmina posiadała w tym czasie 12837 mórg ziemi. Liczba wsi należących do Gorzkowic nie zmieniła się, właściwie od tamtego czasu. Wieś zaczęła się, dopiero rozwijać po wybudowaniu kolei żelaznej Warszawa - Wiedeń, po roku 1846. Ludność w tym czasie zajmowała się uprawą roli. Przeprowadzenie kolei wywarło wpływ na to, że Gorzkowice przybrały planowanie dzielnic miejskich. Na ten okres czasu przypada również, rozwój Piotrkowa Tryb., Rozprzy czy Kamieńska. W 1912 r. wprowadzono targi tygodniowe w osadzie. W 1960 r Gorzkowice miały już 1743 mieszkańców. Obecnie miejscowość liczy ok. 3500 mieszkańców.
Więcej na: www.gorzkowice.pl
[edytuj] Zamek w Gorzkowicach
W latach 90-tych ubiegłego wieku przeprowadzono na tym terenie badania. Zamek miał być założeniem rezydencjonalno-obronnym typu "palazzo in fortezza". Przypuszcza się jednak, że nigdy nie został ukończony. Stał na prostokątnym nasypie o wymiarach 95x105 m u podstawy i 65x105 m u góry, w południowo- wschodniej części miasta przy drodze do Plucic. Obok znajduje się staw. który mógł mieć coś wspólnego z fosą zamkową. Obecnie na powierzchni ziemi nie ma śladu murów, ale archeolodzy odkryli fundamenty dwutraktowego budynku o wymiarach 13x17 m. W każdym trakcie miały się znajdować po 4 pokoje. Nie wiadomo nawet, czy zamek był zamieszkany, ale miejscowa ludność zdążyła się do niego przyzwyczaić. W latach 60-tych XX wieku miejscowa młodzież nosiła tarcze z wizerunkiem ruin zamku, choć wtedy już dawno nie istniały. Odnośnie warowni powstało kilka legend.
Plan założenia wg A. Andrzejewskiego i J. Pietrzaka.
Gorzkowice jako wieś były wymieniane już w XIV wieku. Od drugiej połowy XV wieku były własnością rodów Kurozwęckich herbu Poraj (Mikołaj lokował tu miasto), Myszkowskich herbu Jastrzębiec, Łaskich herbu Korab, Koniecpolskich herbu Pobóg. Pierwszy murowany dwór, prawdopodbnie bez cech obronnych zbudował tu w XVI wieku Krzesław Kurozwęcki.
Zamek na początku XVII wieku zaczął budować prawdopodobnie Mikołaj Koniecpolski, sędzia ziemski sieradzki. Drugie przypuszczenie to, że zamek zaczął wznosić ród Walewskich herbu Kolumna. Rodzina ta nabyła te ziemie po roku 1625. Z nimi wiąże się też historia opowiadana przez miejscową ludność. Podobno w roku 1704 w ruinach zamku schroniło się wojsko Augusta II Sasa. Zostało ono tu zaatakowane przez oddziały szwedzkie pod dowództwem generała Rosenstierna i zniszczeniu uległy mury budowli. Rozebrano je i użyto do budowy budynków folwarcznych. Później jeszcze zamek chciał odbudować kolejny jego właściciel - Franciszek Zaremba, jednak plany przerwała jego nagła śmierć. "Słownik geograficzny" F. Sulimierskiego i W. Walewskiego, wydany w 1881 roku, wspomina o istnieniu w tym czasie szczątków ruin. Dopiero w roku 1993 zostały w Gorzkowicach przeprowadzone pierwsze badania archeologiczne za sprawą A. Andrzejewskiego i J. Pietrzaka.
Opowieść związana z zamkiem gorzkowickim dotyczy czasów "potopu". Po nieudanym oblężeniu Jasnej Góry, trzy oddziały wojsk szwedzkich z kilkoma generałami wyruszyło do Piotrkowa. Tak znaleźli się pod zamkiem w Gorzkowicach, którego właścicielką była wdowa po cześniku radomskim Walewskim. Była piękną kobietą miała licznych adoratorów, a wśród nich pułkownik Wacław Sadowski. Służył on jednak Szwedom i wraz z nimi usiłował zdobyć Jasną Górę. Walewska pogardzała nim jako zdrajcą. Teraz przybył ze Szwedami i zapowiedział, że albo za niego wyjdzie albo jej zamek zostanie zniszczony, a ona uprowadzona. W odpowiedzi usłyszał: "Jeśli koniecznie chcesz mojej śmierci, dziś o północy będę gotowa". Sadowski uznał te słowa za zgodę i zaczął szykować się do ślubu o północy. Sprowadził księdza i pospraszał gości. Tymczasem Walewska rozpuściła służbę i o północy stanęła w oknie wieży zamkowej, w której umieszczone były beczki z prochem. Kiedy pułkownik w otoczeniu Szwedów wjechał na most zamkowy i dostrzegł wybrankę swego serca nisko się pokłonił, a wtedy potężny grzmot przeszył powietrze. Piękna wdowa, która nie chciała zdrajcy, zginęła w gruzach strzaskanej baszty zamkowej, jak Wanda co nie chciała Niemca, w nurtach Wisły.
Istnieje też inna wersja tej legendy opublikowana w latach międzywojennych; mówi, że pułkownik Sadowski był narzeczonym wdowy Walewskiej. Jednak gdy ta dowiedziała się o ataku Szwedów, wsród których był Sadowski, na Jasną Górę odesłała mu pierścionek zaręczynowy. Rozgniewany zdrajca począł oblegać wraz ze Szwedami zamek gorzkowicki. Nieliczna załoga otworzyła bramy warowni na znak poddania się, lecz kiedy najeźdźcy, na czele Sadowskiego, wkroczyli do zamku wdowa osobiście podpaliła beczki prochu. Zamek wyleciał w powietrze grzebiąc zarówno wrogów jak i swoich.
Źródło: www.zamkilodzkie.pl
[edytuj] Sport
- GUKS Gorzkowice - Gminno Uczniowski Klub Sportowy w Gorzkowicach założony w 2001 roku po fuzji UKS Gorzkowice – KS Tulipan.
- LZS Motor Bujniczki – Ludowy Zespół Sportowy “Motor” Bujniczki założony w 2002 roku.
- GUKS STS Gorzkowice – Gminno Uczniowski Klub Sportowy Sekcja Tenisa Stołowego w Gorzkowicach założona w 1992 roku.
Więcej na: www.sport.gorzkowice.pl
