Gudea

Z Wikipedii

Gudea ("Powołany") – sumeryjski władca miasta-państwa Lagasz panujący w latach ok. 2141-2122 lub też według innej chronologii (Albrighta-Corneliusa) ok. 2050-2000 p.n.e.

Jego władza rozciągała się na południe do miasta Ur i Eridu oraz w kierunku północno-wschodnim i obejmowała najprawdopodobniej zachodni Elam. Za panowania Gudei państwo Lagasz doszło do znacznego rozkwitu m.in. dzięki licznym kontaktom handlowym np. z państwem Mari, a nawet z miastami syryjskimi.

Dużą wagę Gudea poświęcał rozwojowi rolnictwa, o czym informują liczne inskrypcje oraz teksty na tabliczkach odnoszące się do spraw gospodarczych (sprawozdania dotyczące rozbudowy kanałów nawadniających, zasiewów pól i zakładania sadów). Za jego panowania wprowadzono uprawę winorośli. Inne tabliczki informują nas o znacznym rozkwicie rzemiosła.

Wzrost gospodarczy państwa Gudei pozwolił władcy skoncentrować się na zakrojonch na dużą skalę pracach budowlanych. Wznosił on liczne świątynie, z których najbardziej jest znana tzw. Eninnu, czyli "dom pięćdziesięciu bogów", poświęcona bogu Ningirsu i jego świcie. O losach budowy tejże świątyni wiadomo z inskrypcji wyrytej na dwóch glinianych walcach o wysokości 1 m każdy. Jest to poetyckie sprawozdanie z budowy Eninnu i jednocześnie utwór wielbiący boga Ningirsu. Są to jednocześnie najwcześniejsze znane tak obszerne teksty sumeryjskie.

Z inskrypcji z czasów panowania Gudei kształtuje się obraz władcy sprawiedliwego i dbającego o poddanych, potrafiącego zapewnić im dobrobyt i życie w pokoju oraz unikającego walk zbrojnych, czyli władcy określanego w jednej z inskrypcji mianem "dobrego pasterza".

Gudea to jedna postaci tego okresu, o których więcej wiadomo dzięki zachowanym zabytkom mezopotamskim z III tysiąclecia p.n.e. Do naszych czasów przetrwały liczne posągi Gudei, zdobiące zbiory muzeów europejskich (zwłaszcza Luwr), jak również dużo inskrypcji, często długich i poetyckich.

Posągi Gudei wykonane są z twardych gatunków kamienia (dioryt, doleryt). Przedstawiają władcę w różnych okresach życia. Można je podzielić na dwa rodzaje: pierwszy cechuje się zwartą kompozycją, o przysadzistych proporcjach, drugi charakteryzuje się proporcjami smuklejszymi. Starano się oddać indywidualne rysy twarzy. Diorytowy posąg siedzącego Gudei przechowywany jest w Luwrze. Posąg stojący - w British Museum w Londynie.