Hen-1357
Z Wikipedii
| Hen-1357 | |
 Zdjęcie mgławicy Hen-1357 wykonane przez Teleskop Hubble'a |
|
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | Ołtarz |
| Typ | mgławica planetarna |
| Rektascensja | 17h 16,4m [1] |
| Deklinacja | -59° 29'[1] |
| Odległość | 18 tys. ly (5,5 kpc) |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary | 5,1 tys. j.a. |
| Szacowany wiek | 200 lat[1] |
Hen-1357 - najmłodsza znana mgławica planetarna. Znajduje się w odległości około 18 tysięcy lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Ołtarza. Jej średnica jest około 130 razy większa niż średnica orbity Plutona i wynosi około 5,1 tysiąca jednostek astronomicznych. Przypuszcza się, że mgławica może mieć zaledwie około 200 lat[1].
Obserwacje mgławicy są możliwe dzięki efektom jonizacji obłoków i strumieni gazu przez promieniowanie UV emitowane przez gwiazdę centralną. Obecnie mgławica emituje około 5 tysięcy razy więcej energii niż Słońce.
Skomplikowaną budowę mgławicy tłumaczy częściowo obecność towarzysza gwiazdy centralnej. Obiegają się one z okresem około 100 tysiecy lat po orbicie o promieniu 300 godzin świetlnych (ok. 2100 jednostek astronomicznych)[2]. Grawitacja towarzysza ściaga gaz do płaszczyzny orbitalnej, co powoduje powstanie wyraźnie zarysowanego pierścienia. Jest to pierwszy zarejestrowany przypadek takiego efektu. Ruchy gazu w kierunku prostopadłym do płaszczyzny orbity nie daje się zinterpretować tak jednoznacznie.
Jeszcze w 1988 centralny obiekt mgławicy był źródłem silnego strumienia gazu poruszającego się z prędkością 3000 km/s. Obecnie wypływ ten albo ustał całkowicie, albo osłabł do tego stopnia, że nie można go wykryć. Najprawdopodobniej kierunek wypływu strumieni, z nieznanych do tej pory przyczyn, zmieniał się w przeszłości. Zagadką jest też tempo ewolucji gwiazdy centralnej, które wydaje sie być znacznie większe niż przewiduje teoria.[2]
[edytuj] Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 P. Murdin, "Stingray Nebula (Hen 1357)", Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics, artykuł 5327. Bristol: Institute of Physics Publishing, 2001.
- ↑ 2,0 2,1 Michał Różyczka, "Najmłodsza mgławica planetarna", "Wiedza i Życie" nr 7/1998.
