Historyczna flaga Białorusi

Z Wikipedii

Flaga Białoruskiej Republiki Ludowej (od 1918 roku) i Republiki Białoruś (1991-95)

Historyczna flaga Białorusi (biał. Бел-чырвона-белы сцяг, Bieł-czyrwona-bieły sciah) - historyczna flaga Białorusi przyjęta w 1918 roku przez władze Białoruskiej Republiki Ludowej, będąca również jej symbolem na emigracji, w latach 1991-95 flaga państwowa Republiki Białoruś, obecnie używana przez demokratycznie i niepodległościowo nastawioną część społeczeństwa Białorusi jako symbol państwowości. Składa się z trzech równej wielkości pasów: dwóch białych i czerwonego między nimi.

[edytuj] Historia

Istnieje wiele wersji pochodzenia flagi - najpopularniejsza z nich mówi, że posługiwały się nią już ruskie wojska w bitwie pod Grunwaldem. Wg innych stanowi odzwierciedlenie kolorystyki białorusko-litewskiego herbu Pahonia (Pogoń) lub pochodzi od sztandaru Św. Jerzego (por. obecna flaga Gruzji), który wykorzystywała białoruska kawaleria w bitwie pod Orszą w 1514 roku. Mimo tak długich tradycji aż do XX wieku nie była w żaden sposób wykorzystywana na ziemiach białoruskich: ani jako symbol narodowy, ani lokalny.

Podczas rewolucji lutowej 1917 roku białoruscy działacze narodowi posługiwali się białą flagą z namalowanymi na niej hasłami, dopiero w 1918 roku została opracowana współczesna flaga białoruska. Pierwszy szkic, przyjęty przez władze BRL, wykonał młody architekt, absolwent Instytutu Politechnicznego w Petersburgu Klaudiusz Duż-Duszyński. Wg niektórych wersji dodając do białej flagi czerwony pas lewicowe władze Białoruskiej Republiki Ludowej chciały się odciąć od oskarżeń o wykorzystywanie reakcyjnej symboliki.

Jeszcze 25 marca 1917 roku, gdy w Mińsku odbywał się Kongres Białoruski, nad budynkiem, w którym obradowano, powiewała biała flaga jako symbol Białej Rusi (wg relacji uczestniczki zjazdu Zośki Wieras). 11 sierpnia 1918 roku w gazecie "Wolna Biełaruś" opublikowano po raz pierwszy opis państwowego herbu i flagi, od początku 1918 roku używanej już jedynie w biało-czerwono-białej wersji. W latach 1918-21 sztandar był oficjalnym symbolem białoruskiej państwowości, używały go również białoruskie formacje walczące wraz z wojskiem polskim oraz uczestnicy narodowego powstania słuckiego w 1920 roku.

Flaga używana przez władze białoruskie na uchodźstwie w latach 1919-25

Po udaniu się na emigrację do Kowna w 1921 roku rząd białoruski pod przewodnictwem Wacława Łastowskiego używał takiej samej flagi jak w latach 1918-21, jednak wzbogaconej o dwie czarne wstążki włożone między kolory biały i czerwony, mające symbolizować polską-sowiecką okupację i podział Białorusi w Traktacie Ryskim.

Demonstranci używający narodowej symboliki Białorusi na wiecu

W Białoruskiej SRR używanie flagi - jako "burżuazyjnego przeżytku" - było zakazane, jednak powszechnie używano jej zagranicą, w głównych ośrodkach emigracji białoruskiej (Kowno, Praga, Berlin). Podczas II wojny światowej flaga była wykorzystywana przez białoruskie formacje narodowe utworzone za pozwoleniem władz III Rzeszy (m.in. Białoruską Obronę Krajową i Samopomoc) oraz służyła za symbol parapaństwowości białoruskiej w ramach Białoruskiej Centralnej Rady. Jej używanie w czasie okupacji niemieckiej stało się dla władz sowieckich pretekstem w jeszcze silniejszym zwalczaniu białoruskiej symboliki narodowej. Argumenty z czasów ZSRR były często przytaczane w trakcie debaty nad zmianą symboliki państwowej w 1995 roku.

[edytuj] Współczesność

19 września 1991 roku Rada Najwyższa Białorusi przyjęła ustawę o fladze państwowej Białorusi, następnego dnia została ona wywieszona na budynku parlamentu i przez cztery lata była oficjalnie uznaną flagą kraju.

14 maja 1995 roku przeprowadzono referendum dotyczące m.in. zmiany symboliki państwowej Białorusi - na zastąpienie biało-czerwono-białej flagi sztandarem nawiązującym do czasów BSRR (pozbawionym jedynie sierpa i młota) zgodziło się 75% obywateli. Następnego dnia po przeprowadzeniu głosowania flaga została zdjęta z gmachu parlamentu i z polecenia prezydenta Łukaszenki pocięta na kawałki. Od tego czasu jej oficjalne używanie jest zabronione, mimo to jest powszechnie wykorzystywana jako symbol białoruskiej państwowości przez antyłukaszenkowską opozycję.