Horná Lehota
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°20' N 19°25' E
| Horná Lehota | |
| Państwo |  Słowacja |
| Kraj | Żylina |
| Okres | Dolny Kubin |
| Region | Orawa |
| Starosta | Jozef Mikuláš |
| powierzchnia | 15,33 km² |
| Położenie | 49° 20' N 19° 25' E |
| Wysokość | 534 m n.p.m. |
| Populacja (2004) - liczba ludności - gęstość |
515 34 os./km² |
| Urząd Miasta Mestský úrad |
Horná Lehota 210 |
|
Położenie na mapie Słowacji
  Horná Lehota
|
|
| Strona internetowa miasta | |
Horná Lehota (pol. Górna Ligota, węg. Felsölehota, od 1899 Felsővágásra) - wieś na północy Słowacji, w powiecie Dolny Kubin, w historycznym rejonie Orawa. Położona jest nad rzeką Orawą, na granicy pasma górskiego Magura Orawska.
Obecna wioska swój początek ma w osadzie Lehota, która istniała na tym terenie prawdopodobnie w XIV wieku (obecnie jej część - Dolna Lehota, jest przysiółkiem Orawskiego Podzamcza). Jej mieszkańcy pełnili różne funkcje służebne w Zamku Orawskim.
W 1420[1] pojawia się pierwsza wzmianka pisemna o Lehocie (słowo "lehota" pochodzi od ulg w terminowych daninach), która wtedy była jeszcze jedną wsią. Dopiero dokument z 1547 wspomina o wsi Horná Lehota - miał się tutaj mieścić folwark. W II połowie XVI właściciel dóbr orawskich Franciszek Thurzo przekazał wieś szlachcicowi Janowi Abaffy, kapitanowi na Zamku Orawskim.
Rodzina Abbaffy pod koniec XVI wieku postawiła w Lehocie renesansowy kasztel oraz kościółek (w XVIII w. przebudowany w stylu barokowym). W tym czasie we wsi było tylko 7 domów, w tym jeden opuszczony. W II połowie XVIII wybudowano drugi kasztel. W niespokojnym okresie wojen z Turkami i powstań antyhabsburskich przez miejscowość wielokrotnie przechodziło wojsko - właściciele tej strategicznie położonej wsi domagali się od państwa odszkodowania, a ludność uciekała w pobliskie lasy.
W 1778 mieszkało we wsi 328 osób w 72 domach (w tym 5 rodzin ziemiańskich)[2]. W 1797 podczas burzy od pioruna zapaliły się liczne zabudowania. W XIX wieku liczba mieszkańców przekroczyła 500 osób, ale od 1870 zaczęła powoli spadać - przyczyną były epidemia oraz emigracja zarobkowa do Stanów Zjednoczonych. Niektórzy z mieszkańców wracali i wykupywali ziemię od rodziny Abbaffy, którzy od 1892 wyprzedawali majątek. W 1908 kolejny, wielki pożar zniszczył wieś - spłonęło budynków z zabudowaniami gospodarczymi oraz szkoła z 1843. W 1910 w Lehocie mieszkały tylko 484 osoby w 120 domach. Liczbę 500 mieszkańców przekroczono ponownie dopiero po II wojnie światowej.
[edytuj] Nazwy miejscowości w przeszłości
W 1420 miejscowość była wspomniana jako Lehotha. Kolejne nazwy to: Lehota Horny (1547), Lehota Maior (1549), Felseo Lehottka (1582), Lehôtka (1920); po węgiersku Felsölehota i Felsővágásra (w okresie intensywnej madziaryzacji od 1899). Obecna nazwa Horná Lehota obowiązuje od 1927[3].
[edytuj] Zabytki i atrakcje
- kościół św. Trójcy z 1627, obecnie barokowy.
- renesansowy kasztel, uważany za najbardziej położony na północ przykład renesansu włoskiego.
- kasztel z XVIII wieku.
- kapliczka z końca XVII wieku.
- drewniane domy zrębowe, charakterystyczne dla regionu Orawy, z XIX wieku.
- w miejscowości znajduje się punkt początkowy spływu Orawą.
Przypisy
- ↑ Według innych źródeł w 1406 - http://www.orawa.sk/hornalehota
- ↑ Historia wsi (sk)
- ↑ W 1927 w Czechosłowacji doszło do wielu zmian miejscowości, które przyjęły nazwy obowiązujące często do dnia dzisiejszego
miasta: Dolný Kubín
wsie:Bziny • Dlhá nad Oravou • Horná Lehota • Chlebnice • Istebné • Jasenová • Kraľovany • Krivá • Leštiny • Malatiná • Medzibrodie nad Oravou • Oravská Poruba • Orawskie Podzamcze • Osádka • Párnica • Pokryváč • Pribiš • Pucov • Sedliacka Dubová • Veličná • Vyšný Kubín • Zázrivá • Žaškov
