Orawa (region)

Z Wikipedii

Orawa (słow. Orava, węg. Árva, niem. Arwa) - kraina historyczna w Europie Środkowej w dorzeczu rzeki Orawy; większa część znajduje się na terenie Słowacji. Otacza Tatry od zachodu i północnego zachodu, graniczy z Podhalem i Liptowem. Głównymi miejscowościami części polskiej są Jabłonka i Lipnica Wielka. Na Słowacji: Dolny Kubin, Trzciana, Namiestów, Twardoszyn, a także ośrodki wypoczynkowe: Zuberzec i Orawice.

Część polska zamieszkana przez Polaków i Słowaków, podobnie jak część słowacka (powiaty namiestowski i twardoszyński) oraz Słowaków (pow. dolnokubiński).

Do 1918 Orawa należała do Królestwa Węgier. Według spisu z 1910 mieszkało tam 72 125 osób:

• 59 096 Słowaków
• 16 131 Polaków
• 2000 Węgrów
• 1518 Niemców

Po I wojnie światowej wybuchł spór pomiędzy Polską, a Czechosłowacją o przynależność regionu. Generalnie podział narodowościowy był taki, że w Górnej Orawie zamieszkiwała ludność polska, a w Dolnej - słowacka. Planowany plebiscyt nie odbył się, gdyż Polska podczas wojny z bolszewikami zgodziła się na podział bez pytania zainteresowanej ludności o zdanie - Rzeczypospolitej przypadło 12 wsi w Górnej Orawie. W 1924 dokonano wymiany terytoriów - Polska otrzymała Lipnicę Wielką, a w zamian oddała wsie Głodówka i Sucha Góra.

W 1938 rząd Polski, wykorzystując osłabienie Czechosłowacji po układzie monachijskim, zwrócił się do Pragi z ultimatum o oddanie niewielkich fragmentów terytorium Orawy (m.in. wsi przekazanych przez Polskę w 1924). Pozostały one w granicach Rzeczypospolitej niecały rok - po wybuchu II wojny światowej odzyskała je Słowacja, a później Czechosłowacja.

Do czasu wejścia Polski i Słowacji do Układu z Schengen (21 grudnia 2007) istniało na Orawie pięć przejść granicznych (w kolejności od zachodu na wschód): Ujsoły - Novoť, Korbielów - Oravská Polhora, Winiarczykówka-Bobrov, Chyżne-Trstena, Chochołów-Sucha Hora.

Polska część Orawy od północy i zachodu ograniczona jest pasmem Beskidu Żywieckiego. Wschodnia granica Kotliny Orawskiej przebiega wzdłuż europejskiego działu wodnego, rozdzielającego zlewiska: Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Kotlina Orawska tworzy największy w Polsce region należący do zlewiska Morza Czarnego (poprzez Czarną Orawę, Wag i Dunaj).

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Zdjęcia Orawy
• "Orawa" : kwartalnik Towarzystwa Przyjaciół Orawy. - ISSN 1233-4200 (djvu)
• "Rocznik Orawski" (OPE Zubrzyca Górna). - ISSN 1429-2637 (djvu)
• Spisz i Orawa : zbiór artykułów / pod red. T. M. Trajdosa. - Kraków, 1995. - ISBN 83-904802-0-4 (djvu)