Inigo Jones

Z Wikipedii

Inigo Jones (15 lipca 1573 - 21 czerwca 1652) - angielski architekt; miał także swój udział w przygotowywaniu scenografii do sztuk teatralnych.

Anglia w końcu XVII w. zwraca się w kierunku Włoch, kiedy włoski renesans jest już stylem dawno przebrzmiałym.

Ingo Jones zerwał z dotychczasowym manierystycznym, na poły gotyckim budownictwem jakobińskim wprowadząjć pojęcie palladianizmu.

Pierwszy wprowadził do Anglii, chociaż z opóźnieniem, ideały a nie tylko język dekoracji włoskiego renesansu. Inigo Jones odegrał podobną rolę do Albertiego - w tym sensie, iż wierzył, że architektura jest sztuka wyzwoloną, a nie po prostu rzemiosłem, oraz, że każdy architekt powinien odbyć podróż do Italii, studiować tam i myśleć.

To właśnie on zainicjowała zawód architekta w Anglii, gdzie przedtem budowle projektowali budowniczowie i geometrzy. W 1603 r. Jones odbył podróż do Włoch, gdzie na dworze Medyceuszów we Florencji studiował projektowanie do przedstawień teatralnych. Dziesięć lat później Jones jeszcze raz udał się do Włoch, tym razem w towarzystwie Thomasa Howarda, pierwszego angielskiego konesera sztuki, zbierającego dzieła systematycznie, na sposób renesansowy.

Jonest podziwiał szesnastowieczną architekturę w Vicenzie, Wenecji, Padwie, Genui a przede wszystkim w Rzymie, gdzie studiował antyczne budowle z traktatem Palladia "I Quadttro Libri" w ręku. Udało mu się nabyć rysunki Palladia publicznych i prywatnych budowli-co miało ogromne znaczenie dla przyszłości architektury angielskiej, a także poznać Scamozziego, który we własnych budowlach starał się oczyścić styl Palladia elementów manierystycznych.

W 1615 r. Jones został mianowany głównym nadzorcą budowli królewskich, jego pierwszą realizacją na tym stanowisku był Queen’s House w Greenwich, rozpoczęty w 1616 r. dla królowej Anny Duńskiej. W planie sugerował się nieco willą medycejską w Poggio a Caiano Sangalla z końca XV w. , ale wzorem dla fasady południowej z jej loggią jest Villa Molini pod Padwą Scamozziego z końca XVI w. Można też powiedzieć, że jest to uproszczone, skromne naśladownictwo północnowłoskiej willi z palladiańską lożą w górnej kondygnacji wg wzoru Palazzo Chiericati w Vicenzy Palladia. Zupełnie białe elewacje Queen’s House, oddziałujące nie dekoracją, lecz doskonałymi proporcjami między oknami i ścianą.

W 1619 r. Jones rozpoczął pracę nad nowym Banqueting House dla Jakuba I, budowanym w londyńskiej dzielnicy pałacowej Whitehall, dla której nowa, klasycznie wyszukana fasada, nawiązująca do pałaców miejskich Palladia w Vicenzie, stanowiła uderzający kontrast. Wnętrze zostało zaplanowane tak, by przypominać rzymską bazylikę wywodzącą się z Witruwiusza (poprzez Palladia)-o doskonałych proporcjach zdwojonego sześcianu 110 na 55 stóp.

Queens Chapel to katolicka kaplica, którą Jones dobudował w latach 1623-1627 do Saint James’s Palace. Budynek wydaje się, być skrzyżowaniem celli rzymskiej świątyni i domu Palladia. Z pewnością ani z zewnątrz, ani wewnątrz kaplica nie przypominała żadnej budowli sakralnej w kraju.

Drugą istotną realizacją sakralną Jonesa było wzniesienie w latach 1634-1640 przy fasadzie zachodniej starej katedry św. Pawła największego na północ od Alp portyku. Wystawny koryncki porządek wzorowany był tu na świątyni Antonina i Faustyny w Rzymie, natomiast pomysł wielkiego portyku bez frontonu, o wysokości połowy całej budowli, architekt zaczerpnął z rekonstrukcji Palladia świątyni Wenus i Romy. Portyk został pomyślany w skali, która zdumiała współczesnych. Była to pierwsza angielska budowla od czasów sprzed reformacji mogąca rościć sobie prawo do rangi europejskiej. Reprezentowała ona pierwszy prawdziwy renesans świetności świata starożytnego.

Najbardziej znaczące dokonania architektoniczne Jonesa to:

• Queen's House w londyńskim Greenwichrozpoczęty w 1616 r,
• sala bankietowa pałacu Whitehall rozpoczęta w 1619 r. dla Jakuba I,
• Queens Chapel, katolicka kaplica, dobudowana do Saint James’s Palacew latach 1623-1627,
• portyk przy fasadzie zachodniej starej katedry św. Pawła w 1634-1640 r.,
• współprojekt Covent Garden.

W zakresie scenografii najbardziej istotna jest jego współpraca z dramatopisarzem Benem Jonsonem.