Inozytol
Z Wikipedii
| myo-Inozytol | |||||
|
|||||
 Konformacja krzesełkowa inozytolu |
|||||
| Ogólne informacje | |||||
| Nazwa systematyczna | cis-1,2,3,5-trans-4,6-cycloheksanoheksol | ||||
| Inne nazwy | cykloheksanheksol | ||||
| Wzór sumaryczny | C6H12O6 | ||||
| SMILES | O[C@H]1[C@H](O)[C@@H](O)[C@H](O)[C@H](O)[C@@H]1O | ||||
| Masa molowa | 180.16 g/mol | ||||
| Wygląd | białe, krystaliczne ciało | ||||
| Identyfikacja | |||||
| Numer CAS | 87-89-8 | ||||
| Właściwości | |||||
| Gęstość i stan skupienia | 1.752 g/cm3 ; stały | ||||
| Rozpuszczalność w wodzie | 250 g·l−1 | ||||
| Temperatura topnienia | 225-227 °C (271,15 K) | ||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa) |
|||||
Inozytol (najczęściej spotykaną w przyrodzie formą występowania jest myo-inozytol) to nazwa zwyczajowa cykloheksanheksolu - cyklicznego sześciowęglowego alkoholu polihydroksylowego posiadającego sześć grup hydroksylowych (cukrol). Zależnie od położenia grup hydroksylowych istnieje teoretycznie dziewięć stereoizomerów inozytolu, przy czym istnieje para enancjomerów (chiro-Inozytol). W najczęściej występującej formie grupy hydroksylowe przy węglach 1, 2, 3 i 5 znajdują się po tej samej stronie pierścienia, a grupy hydroksylowe przy węglach C4 i C6 po przeciwnej stronie. Ta forma nosi nazwę systematyczną cykloheksan-cis-1,2,3,5-trans-4,6-heksol, nazwę zwyczajową myo-Inozytol i występuje w wielu roślinach i zwierzętach.
Nazwy zwyczajowe pozostałych izomerów to: scyllo-, D-chiro-, L-chiro-, muco-, neo-, allo-, epi- i cis-Inozytol. Te formy występują jednak bardzo rzadko w przyrodzie.
Wszystkie izomery posiadają słodkawy smak.
Inozytol jest wytwarzany w organizmie przy udziale enzymu o nazwie fytaza. Jest składnikiem lecytyny oraz jest składnikiem spermy (100 g spermy zawiera 53 mg inozytolu). Przypuszcza się, że brak inozytolu może być przyczyną niepłodności.
Spis treści |
[edytuj] Otrzymywanie
myo-Inozytol na skalę przemysłową otrzymywany jest poprzez hydrolizę kwasu fitowego, a ten z kolei izolowany jest z kukurydzy.
[edytuj] Zastosowanie
Stosowany powszechnie jako składnik napojów energetyzujących takich, jak np. Red Bull, Burn i podobnych (odpowiada głównie za poprawę samopoczucia). Obniża również ciśnienie tętnicze powstałe wskutek stresu.
[edytuj] Synteza i występowanie
Inozytol jest niekiedy uważany za jedną z witamin z grupy B. Jego niedobór jest raczej rzadko spotykany, gdyż związek ten jest nie tylko produkowany przez organizm, ale i występuje w wielu produktach spożywczych. Około dwóch trzecich powstaje w organizmie w wyniku przemiany materii. Reszta dostarczana jest zazwyczaj w codziennej diecie.
Inozytol jest syntetyzowany w mózgu, częściowo w wątrobie, nerkach i prawdopodobnie we wszystkich tkankach. Jest również budulcem błon komórkowych. Krąży we krwi, skąd jest pobierany przez komórki niepotrafiące go syntetyzować. Wytwarzają go także bakterie obecne w organizmie ludzkim, m.in. znajdujące się w układzie pokarmowym.
Występuje w mięsie, mleku, owocach, orzechach, zbożu i warzywach. Jest także - obok choliny - głównym składnikiem lecytyny, którą również można zażywać w tabletkach (lecytyna znajduje się w orzechach, zwłaszcza ziemnych, soi, grochu, soczewicy i innych nasionach, pełnym ziarnie oraz kiełkach).
Aby organizm ludzki mógł wykorzystać inozytol z pożywienia, potrzebny jest enzym o nazwie fytaza, który znajduje się w soku jelitowym i kosmkach jelitowych. W przypadku wystąpienia zakłóceń w środowisku jelitowym, może dojść do niedoboru inozytolu. Sytuacja taka może mieć miejsce również w przypadku złego odżywiania się, korzystania jedynie z półgotowych produktów lub np. potraw przyrządzanych w kuchenkach mikrofalowych, co może pozbawić produkty naturalnych biosubstancji.
[edytuj] Dawkowanie
Tak jak w przypadku choliny nie istnieją jeszcze zalecenia co do dawkowania inozytolu. Prawdopodobne dzienne zapotrzebowanie wynosi około 300-500 mg, ale w przypadku występowania stresu dawka powinna może być podwójna. Ilość ta jednak może okazać się niewystarczająca przy problemach z funkcjonowaniem układu pokarmowego.
[edytuj] Zastosowanie i występowanie w organizmie
Inozytol niekiedy uznawany jest za najlepszy środek o działaniu odprężającym, uwalniającym od napięcia i lęków, a także działaniu nasennym. Badania wskazują, że inozytol umożliwia równowagę miedzi i cynku w komórkach mózgu, co ma duże znaczenie dla systemu nerwowego. Zbyt duża ilość miedzi w komórkach mózgu może powodować rozdrażnienie, uciążliwe nerwice, agresywność, a nawet anomalie psychiczne. Obecność inozytolu koryguje tę nadwyżkę, a cynk równoważy niekorzystne działanie i przynosi odprężenie.
Podobnie jak substancja ta bierze również udział w przenoszeniu sygnałów nerwowych i reguluje działanie niektórych enzymów. W komórce z cząstek inozytolu powstają jego fosforany, czyli aktywne sole kwasu fosforowego, które stymulują jony wapnia, aktywizując neuroprzekaźniki. Działają one różnie w zależności od organu, w którym się znajdują, dzięki wpływowi inozytolu na przemianę tkanki nerwowej zostają pobudzone do działania.
Współpracując z choliną, inozytol - jako składnik lecytyny - bierze udział w przemianie cholesterolu, dzięki czemu chroni organizm przed arteriosklerozą. Uczestniczy w produkcji, przenoszeniu i działaniu tłuszczów.
Szczególna sytuacja w przyswajaniu inozytolu występuje u diabetyków, którzy mają podwyższony poziom glukozy we krwi, co hamuje przyswajanie inozytolu w komórkach mózgowych i nerwowych. Powoduje to niedobór tej substancji w mięśniach, a w konsekwencji zakłócenia motoryczne i nerwowe. Sam inozytol może mieć terapeutyczny wpływ na choroby nerwów towarzyszące cukrzycy.
Związek ten bierze także udział w wytwarzaniu spermy (100 g spermy zawiera 53 mg inozytolu). Dlatego też przypuszcza się, że brak inozytolu może stać się przyczyną niepłodności.
Odgrywa także rolę w rozwoju wielu komórek w szpiku kostnym. Dzięki niemu rosną włosy, a niekiedy stosuje się go w celu zapobiegania łysieniu (nie odnosi się to jednak do łysienia uwarunkowanego dziedzicznie).
Ze względu na działanie stymulujące mięśnie w układzie trawiennym substancja ta jest wykorzystywana do zapobiegania zaparciom stolca.
Obniża również ciśnienie tętnicze powstałe wskutek stresu. Można zaobserwować też obecność inozytolu w zdrowych soczewkach oczu, dnie oka, a także łzach, co nasuwa przypuszczenie, że jego brak może prowadzić do chorób oczu. Jego metabolizm ulega zmianie przy przewlekłej niewydolności nerek oraz stwardnieniu rozsianym. Jednak w obu przypadkach zwiększenie dawek nie przynosi pożądanego rezultatu.
- Inozytol jest wrażliwy na kofeinę zawartą w kawie. Dlatego u ludzi pijących po 2-4 filiżanki kawy dziennie może nastąpić jego niedobór.
- Substancję tę tracą osoby, które piją zbyt wiele wody (ponad 2,5 l dziennie), gdyż wypłukuje ona inozytol z organizmu.
[edytuj] Inne zastosowania
Niekiedy dodaje się go jako środek zapobiegawczy do preparatów mlecznych (niepochodzących od krowy) dla niemowląt.
[edytuj] Właściwości
- wzór sumaryczny: C6H12O6
- numer CAS: 87-89-8
- numer WE (EINECS): 201-781-2
- masa cząsteczkowa: 180,16 g/mol
