Józefa Joteyko
Z Wikipedii
Józefa Franciszka Joteyko (ur. 29 stycznia 1866 w Poczujkach, okolice Kijowa, zm. 24 kwietnia 1928 w Warszawie), psycholog, pedagog, fizjolog, organizatorka kształcenia specjalnego dzieci niepełnosprawnych intelektualnie. Siostra kompozytora Tadeusza Joteyko (1872-1932).
Pochodziła z litewskiej rodziny szlacheckiej. Jej rodzice - zamożni ziemianie - wydzierżawili w 1871 majątek i przenieśli się do Warszawy. Uczyła się początkowo w domu, od 1876 r. na pensji Sierakowskiej, zaś od 1877 r. na zorganizowanych prywatnie przez rodziców kompletach. W roku [1884], Joteyko skończyła szkołę średnią - chcąc kontynuować naukę, zdecydowała się na wyjazd do Genewy - w tamtym okresie, uniwersytety na terenie późniejszej Polski były zamknięte dla kobiet. W 1886 roku rozpoczęła studia tamże, by w 1888 roku uzyskać bakalaureat z zakresu nauk fizycznych i przyrodniczych. Na krótko wróciła do Warszawy, by ponownie wyjechać wraz z rodziną do Brukseli. Kolejnym miejscem edukacji był Wydział Lekarski w Brukseli (od września 1889 roku), a następnie w Paryżu, gdzie w 1896 roku obroniła pracę doktorską na wydziale medycznym.
W 1898, Joteyko zdecydowała się na powrót do Brukseli, by pracować tam nad problemami fizjologii (w Instytucie Fizjologicznym w Solvaya, jako asystentka). W latach 1898–1903 była pracownikiem laboratorium psychofizycznego na uniwersytecie brukselskim, gdzie prowadzi zajęcia z psychologii eksperymentalnej. Od 1902 r. pracowała jako fizjolog w Laboratorium Energetycznym Solvaya. W latach 1906 do 1914 Joteyko była wykładowcą psychologii pedagogicznej w seminarium nauczycielskim w Mons oraz Charleroi.
Po wybuchu I wojny światowej, Joteyko przeniosła się do Francji, gdzie początkowo skupia się głównie na pracy nad zebranymi materiałami, przy pomocy swej uczennicy Marii Grzegorzewskiej. W 1916, Joteyko została wykładowcą pedologii i psychologii eksperymentalnej na Sorbonie, oraz przyjęto ją w poczet wykładowców paryskiego College de France (była tam pierwszą kobietą). Dwa lata później, wraz z Grzegorzewską, zapoczątkowała Polską Ligę Nauczania; w tym samym roku jednak została także wykładowcą pedologii i psychologii eksperymentalnej na uniwersytecie w Lyonie. W 1919 r. wróciła do Warszawy, gdzie odmówiono jej katedry psychologii na Uniwersytecie Warszawskim, zamiast tego objęła Katedrę Psychologii Ogólnej i Pedagogicznej w Państwowym Instytucie Pedagogicznym w Warszawie. Założyła pierwszy polski periodyk psychologiczny Polskie Archiwum Psychologii. W roku 1922 została wiceprzewodniczącą Komisji Pedagogicznej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Od 1926 r. wykładała psychologię pedagogiczną i pedagogikę eksperymentalną w Wolnej Wszechnicy Polskiej. W tym samym roku habilitowała się na Uniwersytecie Warszawskim, nie otrzymała tam jednak katedry. W 1927 r. została członkiem Komisji Opiniodawczej przy prezesie Komitetu Ekonomicznego Ministrów, a od 1928 r. członkiem Rady ochrony pracy przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Współpracowała z wieloma pismami i wydawnictwami naukowymi. Jej dorobek naukowy liczy 262 prace drukowane. Nie założyła rodziny.
