Języki dajskie

Z Wikipedii

Języki dajskie, taj-kadaj, kadaj lub kardaj – rodzina językowa, skupiająca języki tonalne, używane w południowo-wschodniej Azji i południowych Chinach.

Spis treści 1 Pochodzenie i pokrewieństwo 2 Klasyfikacja 3 Bibliografia 4 Przypisy

[edytuj] Pochodzenie i pokrewieństwo

Dawniej wliczano je do języków sino-tybetańskich, lecz obecnie przyjmuje się, że stanowią odrębną rodzinę. Czasem sugeruje się związki z językami austronezyjskimi, łącząc je w rodzinie zwanej austro-tajską albo nawet większej, nadrodzinie austrycznej. Jednak, propozycje istnienia takowej nie spełniają zasad metody porównawczej, przeto nie dają się zweryfikować. Roger Blench wysunął hipotezę, że jeśli istnieje jakieś austro-dajskie pokrewieństwo, jest rzeczą mało prawdopodobną aby miało charakter siostrzeństwa, jak tradycjonalnie postulowano, a raczej, że języki kadaiskie mogą być częścią austronezyjskich, których użytkownicy przenieśli się z Filipin na Hajnan, a stamtąd rozprzestrzenili się na terytorium dzisiejszych Chin, gdzie daicka część języków kadaiskich uległa “radykalnej restrukturyzacji” pod wpływem języków hmong-mien i chińskiego. Podobną hipotezę, którą mogą poprzeć badania genetyczne, wysunął Laurent Sagart ^[1]. Przypuszcza, mianowicie, że język pradajski był w istocie wczesnym językiem austronezyjskim, którego użytkownicy, już po osiedleniu się pra-austronezyjczyków czy raczej mieszkańców wybrzeża wschodnich Chin na wyspie Tajwan i rozwoju języka praaustronezyjskiego, tysiące lat temu przewędrowali znów z północnowschodniego Tajwanu na południowowschodnie wybrzeże Chin. Wyraźne podobieństwa w słownictwie dajskim i austronezyjskim mogły by być więc wyjaśnione jako współdziedziczony słownik albo jako prehistoryczne zapożyczenia z hipotecznego i nieznanego (choć możliwe, że związanego z pramalajskopolinezyjskim) języka austronezyjskiego. Sagart zasugerował również bardzo dalekie związki języków austronezyjskiech (do których zaliczał pradajski) z sino-tybetańskimi, które miałyby sięgać swymi korzeniami neolitycznych wspólnot nadbrzeżnych regionów północnych i wschodnich Chin. Różnorodność języków tai-kadai w południowowschodnich Chinach wskazuje, iż właśnie stamtąd pochodzą. Ludy, posługujące się językami tajskimi, zawędrowały do południowowschodniej Azji, zakładając na terytorium należącym niegdyś do Austroazjatów, zręby państw tajskiego i laotańskiego.

[edytuj] Klasyfikacja

Poniższa systematyka jest autorstwa Edmondsona i Solnita (z 1997). Trzeba jednak zauważyć, że nie ma zgody co do jej ostatecznego kształtu. Alternatywna systematyka jest użyta przez Ethnologue.

• Języki hlai
  • dżiamao (Hajnan)
  • hlai (Hajnan)
• Języki gejan (= Języki kadai w Ethnologue)
  • jerong (chiński interior)
  • gelao (Wietnam, Chiny)
  • laczi (Wietnam, Chiny)
  • biały laczi (Wietnam)
  • bujang(chiński interior)
  • cun (Hajnan)
  • en (Wietnam)
  • qabiao (Laqua, Pupeo) (Wietnam, Chiny)
  • laha (Wietnam)
• Język kam-tai
  • Język be-tai
    • be (Hajnan)
    • języki tajskie
    • saek (Laos)
  • Język lakkia-kam-sui
    • Języki lakkia-biao (chiński interior)
      • lakkia
      • biao
    • Języki kam-sui (chiński interior)
      • ai-czam
      • cao miao
      • północny dong
      • południowy dong
      • kang
      • mak
      • mulam
      • moan
      • sui
      • t’en

[edytuj] Bibliografia

• Edmondson, J.A. and D.B. Solnit eds. 1997. Comparative Kadai: the Tai branch. Dallas: Summer Institute of Linguistics and the University of Texas at Arlington. ISBN 0883120666
• Blench, Roger. 2004. Stratification in the peopling of China: how far does the linguistic evidence match genetics and archaeology? Paper for the Symposium "Human migrations in continental East Asia and Taiwan: genetic, linguistic and archaeological evidence". Geneva June 10-13, 2004. Université de Genèv.
• Tai-kadai Languages. (2007). Curzon Pr. ISBN 9780700714575
• Diller, A. (2005). The Tai-Kadai languages. London [etc.]: Routledge. ISBN 070071457X
• Edmondson, J. A., & Solnit, D. B. (1988). Comparative Kadai: linguistic studies beyond Tai. Summer Institute of Linguistics publications in linguistics, nr. 86. [Arlington, Tex.]: Summer Institute of Linguistics. ISBN 0883120666

Przypisy