Janusz Sokołowski (chemik)

Z Wikipedii

Janusz Sokołowski (ur. 29 października 1921 w Karniszewicach, powiat Łask, zm. 18 maja 1997 w Gdańsku), chemik polski, profesor, pierwszy rektor i doktor honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku, specjalista od pochodnych azotowych cukrów. Członek Trybunału Stanu w latach 1989-1991.

Spis treści 1 Biografia 2 Dokonania naukowe 3 Odznaczenia 4 Inne 4.1 Źródła

[edytuj] Biografia

Był synem Leszka (współwłaściciela i dyrektora fabryki włókienniczej "Dobrzynka w Pabianicach) i Wilmy z domu Hadrian (pochodzącej z rodziny niemieckiej). Po ukończeniu szkoły powszechnej we wsi Piątkowiska rozpoczął naukę w gimnazjum w Rabce, przerwaną przez wybuch II wojny światowej.

Lata okupacyjne spędził jako pracownik fizyczny na wsi. W 1945 zdał maturę w Gimnazjum i Liceum im. Śniadeckiego w Pabianicach i podjął studia na Wydziale Chemii Politechniki Gdańskiej. W czerwcu 1949 uzyskał dyplom inżyniera chemii i magistra nauk chemicznych, będąc już od listopada 1948 asystentem na uczelni.

W kwietniu 1951 został adiunktem, a we wrześniu 1952 przeszedł do pracy w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Tam początkowo był docentem kontraktowym, zaś po przekształceniach systemu akademickiego wykładowcą, tymczasowym samodzielnym pracownikiem, zastępcą profesora (1955), starszym wykładowcą (1961). Kierował Katedrą Chemii Organicznej.

Doktorat z chemii obronił 1 lipca 1961 na podstawie wyników analizy budowy N-D-glikozylo-p-aminoazobenzenu. Promotorem był profesor Politechniki Gdańskiej Leon Kamieński. W maju 1964 Sokołowski habilitował się na podstawie pracy Budowa azotowych glikozydów na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i w styczniu następnego roku został docentem etatowym. W marcu 1968 mianowany został profesorem nadzwyczajnym, w październiku 1977 profesorem zwyczajnym. Od lipca 1965 pełnił funkcję prorektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a od września 1968 rektora.

Z nominacji ministerialnej był najpierw organizatorem, a od lipca 1970 pierwszym rektorem Uniwersytetu Gdańskiego. Na stanowisku pozostawał do 1981. 24 września 1981 w uznaniu zasług senat uczelni nadał mu tytuł rektora honorowego. Jednocześnie kierował Katedrą Chemii Organicznej. Przeszedł na emeryturę z końcem roku akademickiego 1991/1992, nadal udzielając się w pracy dydaktycznej i naukowej.

Należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1989-1991 był członkiem Trybunału Stanu.

[edytuj] Dokonania naukowe

Janusz Sokołowski specjalizował się w dziedzinie chemii organicznej. Był twórcą gdańskiej szkoły badań azotowych pochodnych cukrów. Ogłosił przeszło 200 prac, m.in. Budowa azotowych glikozydów ("Zeszyty Naukowe WSP", Chemia 5, 1965), Zarys teorii chemii organicznej (z Gotfrydem Kupryszewskim, trzy tomy, 1961-1965), Teoretyczne podstawy chemii organicznej (1972), Analiza związków organicznych (z G. Kupryszewskim i Ritą Walczyną, 1996). Publikował także artykuły w pismach o renomie światowej, m.in. "Journal of Carbohydrate" i "Carbohydrate Research". Pod kierunkiem Sokołowskiego doktoraty uzyskało 9 osób.

[edytuj] Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski, Oficerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• "Zasłużony Nauczyciel PRL".
• doktor honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego. - 17 lipca 1986

[edytuj] Inne

W 1948 poślubił Teresę z Majlertów (ur. 1926), wówczas studentkę Politechniki Gdańskiej, która później na tej uczelni była profesorem i pierwszą kobietą-dziekanem Wydziału Chemii. Mieli dwie córki, Joannę (ur. 1951), fizyka i Danutę (ur. 1953), informatyka. Janusz Sokołowski pochowany został na gdańskim cmentarzu Srebrzysko w Alei Profesorskiej.

[edytuj] Źródła

• Lech Mokrzecki, Janusz Sokołowski, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I (pod redakcją Zbigniewa Nowaka), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Gdański, Gdańsk 1998
• Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944-1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991