Jaskinia Magurska

Z Wikipedii

Jaskinia Magurska
Położenie	Polska Tatry Zachodnie Dolina Jaworzynka Jaworzyńska Czuba
Długość	1200 m
Głębokość	43,5 m
Deniwelacja	59 m
Wysokość otworów	1460, 1475 m n.p.m.
Odkrywca	znana od dawna
Ochrona i dostępność	niedostępna turystycznie
Kod	D-18.1

Jaskinia Magurska – jaskinia położona w Tatrach Zachodnich w zachodnich zboczach Doliny Jaworzynki (Jaworzyńska Czuba). Znana jest z odkrytych tu kości lwa jaskiniowego, hieny jaskiniowej, a przede wszystkim niedźwiedzia jaskiniowego.

[edytuj] Opis jaskini

Jaskinia Magurska posiada dwa otwory (oba zamknięte kratami), z czego jeden obszerny (wysokość 2,5 do 4 m, szerokość 21 m). Górny wiedzie na balkon i okno skalne, natomiast większy, dolny prowadzi do Przebieralni i dalej do Wielkiej Komory. Wstępne partie jaskini są mocno spękane, a spąg zalega gruba warstwa namuliska, w którym odkryto kości wcześniej wspomnianych zwierząt. Dalej jaskinia dzieli się na dwie odnogi. Wschodnia rozpoczyna się Salką Okrągłą (wymiary 60×30 m), z której dawniej można się było dostać poprzez odkopany syfon (długości 32 m) do ponad stumetrowego Stalaktytowego Korytarza (obecnie partie te są niedostępne). Na zachód od Wielkiej Komory znajduje się Trójkątna Komora, oraz Komora pod Progiem, z której można się dostać do Sali Złomisk. Odchodzą od niej dwa korytarze – jeden kończy się ślepą Dolną Komorą, natomiast drugi, znacznie dłuższy prowadzi do Salki na Rozdzielu. Tu, zgodnie z nazwą, ma miejsce kolejne rozwidlenie. Korytarz wykształcony w kierunku północno-zachodnim, kończy się nieprzebytym dotąd zawaliskiem, natomiast ten prowadzący na południe jest znacznie obszerniejszy, lecz również kończy się ślepo.

[edytuj] Historia poznania

Jaskinia była znana od dawna, ze względu na obszerny otwór. Pierwsza drukowana wzmianka znalazła się w przewodniku z 1860 r., autorstwa Eugeniusza Janoty. W 1877 r. Towarzystwo Tatrzańskie zbudowało ścieżkę turystyczną do wylotu jaskini. Pierwsi turyści szybko wyzbierali łatwiej dostępne kości niedźwiedzia jaskiniowego i innych zwierząt, a także stalagmity znajdujące się wówczas w początkowych partiach jaskini (do czasów współczesnych nie zachowały się żadne ich okazy). Dopiero w roku 1900 odkryto nowe pokłady szczątków kostnych, które zachowały się w namulisku. W późniejszych latach wielokrotnie prowadzono na ich temat liczne badania naukowe. W 1907 r. Mariusz Zaruski organizuje wyprawę, eksplorując nowe korytarze i dociera do partii nad Progiem.

W okresie międzywojennym dochodzi do zniszczenia namuliska, przez jego chaotyczne rozkopywanie. W 1937 i 1949 Albin Jura prowadzi prace wykopaliskowe, ogłaszając istnienie dowodów na bytność w jaskini człowieka pierwotnego (ostatecznie okazało się, że rzekome "narzędzia" były wygładzonymi przez wodę kośćmi).

Znane dzisiaj partie jaskini zostały odkryte głównie podczas prac prowadzonych z funduszy Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (później PTTK), kierowanych przez Stefana Zwolińskiego w latach 1948-1950. Niestety już na początku 1950 r. Stalaktytowy Korytarz stał się niedostępny po osunięciu się ścian wykopu. Partie te pozostają odcięte od reszty jaskini do tej pory.