Jerzy Chmielnicki

Z Wikipedii

Jerzy Chmielnicki herbu Abdank (1641 – ok. 1685) – hetman prawobrzeżnej Ukrainy w latach 1659-1663 i hetman z nadania sułtana Mehmeda IV w latach 1677-1681.

Najmłodszy syn Bohdana. Chory na epilepsję. Po śmierci ojca w 1657 jego opiekunem został Iwan Wyhowski.

Absolwent Kolegium Mohylańskiego w Kijowie. Został nobilitowany w 1659 roku w wykonaniu postanowień Unii Hadziackiej^[1].

Gdy przeciwko postanowieniom Unii Hadziackiej wybuchło w 1659 (z inspiracji Rosji) powstanie kozackie tzw. czerńców (chłopów), które doprowadziło do odebrania hetmaństwa Wyhowskiemu, buławę po nim przyjął Jerzy Chmielnicki. Chmielnicki poddał się ponownie pod opiekę cara, anulując tym samym unię hadziacką, przeciągnął swoich zwolenników na stronę Moskwy i podpisał z Rosją drugą ugodę perejasławską, likwidując autonomię Ukrainy.

W 1660 roku w ugodzie cudnowskiej ponownie podporządkował Ukrainę Rzeczypospolitej. Był otoczony wówczas w obozie pod Słobodyszczami przez Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, zaś wojska rosyjskie dowodzone przez Wasyla Szeremietiewa zostały pokonane pod Cudnowem i złożyły broń przed armią polską. W 1663 zrzekł się godności hetmana i został mnichem o imieniu Gedeon.

Od lutego 1664 do stycznia 1665 Chmielnicki był więziony w twierdzy w Malborku po wykryciu buntów kozackich na Zadnieprzu i prawobrzeżnej Ukrainie.

W 1676 w niewoli sułtana Mehmeda IV, który wyznaczył go w roku 1678 na hetmana prawobrzeżnej Ukrainy ze stolicą w Niemirowie. Po polsko-tureckim pokoju w Żurawnie wspomógł armię turecką Ibrahima Szejtana w wojnie rosyjsko-tureckiej. Po kończącym wojnę pokoju w Bakczysaraju w roku 1681 pozbawiony funkcji przez Turków, uznany na krótko w roku 1683 hetmanem przez Polaków, w roku 1685 pojmany ponownie przez Turków i zamordowany (uduszony) w Kamieńcu Podolskim, znajdującym się pod panowaniem tureckim od 1672 . Zmarł bezpotomnie.

Przypisy