Ugoda hadziacka

Rzeczpospolita Trojga Narodów według ugody hadziackiej 1658

Ugoda hadziacka, zawarta 16 września 1658 roku w Hadziaczu ugoda między Rzeczpospolitą i hetmanem kozackim Iwanem Wyhowskim. Przewidywała m.in. poszerzenie unii polsko-litewskiej o równorzędne wobec Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego - Księstwo Ruskie utworzone z województw kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego (wcześniej należących do Korony), nadanie praw szlacheckich tysiącowi Kozaków, ustanowienie odrębnych urzędów dla Rusi (stworzono funkcję marszałka ruskiego, obok marszałka koronnego i litewskiego), dopuszczenie posłów kozackich do sejmu, a biskupów prawosławnych do senatu (Unia Brzeska miała zostać rozwiązana na terenie nowopowstałego księstwa), przyjęcie do rejestru 30 tysięcy Kozaków, zrównanie w prawach prawosławia z katolicyzmem, a także powrót szlachty polskiej do jej majątków na Ukrainie. Opór wobec tego ostatniego punktu oraz przeciwdziałanie Rosji sprawiły, iż ugoda hadziacka nigdy nie weszła w życie. Ponadto ugoda ta nie weszła w życie z powodu obalenia rządów hetmana Wyhowskiego przez ludność ukraińską, bojącą się odwetu Polaków za bunty.