Jodofory

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Do weryfikacji: zupełnie nieweryfikowalne stwierdzenia o odkrywcy,[ [1] może zamiast googla trzeba zajrzeć do urzędu patentowego? tam zwykle moją coś do powiedzenia na temat, kto co odkrył - jest ostatecznie lista kilku patentów.

Treść tego hasła może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia.

Jodofory to związki kompleksowe jodu z substancjami powierzchniowo czynnymi.

Jod znany jest od dawna ze swych własności drobnoustrojobójczych. Niestety preparaty oparte na jodzie (m.in. jodyna) są drażniące dla skóry ludzkiej i zwierzęcej i nie mogą być stosowane w sposób regularny.

Jedynym preparatem jodowym, znanym od lat 50. XX wieku, o zredukowanej drażliwości dla skóry były tzw. "jodofory", o nazwie komercyjnej "Josan". Mylnie sądzono, że polepszenie własności wynika z tego, iż jest to mieszanina jodu i związków powierzchniowo czynnych. W patencie nr 2,989,434 USA, 20.IV.1961, Cl:167-17 (Brost G.A., Krupin P., Woodward P.-„Nonionic Surfactant – Jodine Composition”) jodofory określane są jako mieszanina jodu i nośnika, przy czym nośnik jest związkiem, który podwyższa rozpuszczalność jodu w wodzie i działa na jod stabilizująco bez obniżania jego aktywności mikrobiobójczej. Po dziś dzień w publikacjach popularnonaukowych pokutuje ta opinia (www.anta13.neostrada.pl/Mikrobiologia%20-%20skrypt.doc określa je jako "połączenia jodu z polimerami lub SPC")

Przełom w badaniach nad własnościami jodoforów został osiągnięty przez docenta Alojzego Kłopotka z Zakładu Doświadczalnego Chemii Gospodarczej Pollena w Nowym Dworze Mazowieckim na początku lat 70. XX wieku. Udało mu się wykazać, że jest to związek kompleksowy, a nie mieszanina. Dzięki temu odkryciu udało mu się dokonać syntezy czystych jodoforów oraz opracować technologię ich przemysłowego wytwarzania. Nowe jodofory posiadały znacznie lepsze własności dezynfekujące, myjące oraz niedrażniące od jodoforów znanych wówczas. Stosowne badania zlecił Instytut Chemii Przemysłowej w Warszawie i on posiada dokumentację wyników. (por. też Bukowski K., Kłopotek: A. - "Analiza porównawcza działania różnych halogenowych związków kompleksowych na chorobotwórcze grzyby i bakterie" - Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych -Biuletyn VI Zjazdu, Wrocław, 21-23 września 1978, t. I, s.199,)

Alojzy Kłopotek stworzył całą rodzinę nowych preparatów jodoforowych w oparciu o odkryty mechanizm. Opracował jodofory słabo kwaśne (M), silnie kwaśne (K), średniokwaśne (MK) oraz zasadowe (Z). Przeprowadzono wieloletnie badania weterynaryjne i mikrobiologiczne nowych preparatów, które wykazały ich przydatność do zwalczania chorób skóry u zwierząt i u ludzi, znacznie przewyższającą własności preparatów zachodnich (por. Kłopotek. A., Rutkowski A. -"Wascheigenscbaften der Jodophoren in Abhängigkeit ihrer chemischen Zusammensetzung sowie den Bedingungen der Verunreinigung" -Seifen, Öle, Fette , Wacbse, -1977, 103/17-2, 479-483.). Jodofory nadają się do terapii i profilaktyki pryszczycy, gruźlicy, choroby pęcherzykowej u świń, kulawki u owiec, grzybic u zwierząt i ludzi, do higienizacji procesu pozyskiwania mleka i zwalczania zapalenia gruczołu mlekowego krów (syndrom mastitis), oraz wielu innych chorób zakaźnych i inwazyjnych Przy tym wykazywały się zerową toksycznością (LD50 u szczurów nie udało się ustalić, bo szczury nie zdychały) i stuprocentową niemożnością uodpornienia się drobnoustrojów na działanie nowodworskich jodoforów (por. wyniki badań nad jodoforami zlecane przez Instytut Chemii Przemysłowej w Warszawie).

Gdy wszelkie ryzyko stosowania w bezsporny sposób wykluczono, rozpoczęto ich produkcję w Zakładach Chemii Gospodarczej "POLLENA-STREM" w Strzemieszycach/Dąbrowie Górniczej. Preparaty nazwano "Pollena Jod-K", "Pollena Jod-Z", itd. Zyski dla gospodarki narodowej z ich stosowania obliczano na dziesiątki milionów dolarów USA (dane IChP). Podwyższały mięsność i mleczność krów, nadawały się do zwalczania grzybicy odzwierzęcej u ludzi, do dezynfekcji sal operacyjnych, narzędzi chirurgicznych itd.

Alojzy Kłopotek kontynuował badania nad poszerzeniem rodziny jodoforów na inne chlorowce. Wkrótce zsyntetyzował i zbadał własności chlorojodoforów, bromojodoforów, bromoforów i chlorobromojodoforów, kreując nową rodzinę związków: halogenoforów.

[edytuj] Bibliografia

Autorskie prawa do metod otrzymywania rodziny halogenoforów są intelektualną własnością Alojzego Kłopotka chronioną prawem międzynarodowym. Na syntezę jodoforów uzyskał patenty polskie (86611 /1975/, 86958 /1975/, 87748 /1975/, 86544 /1975/, 86574 /197ó/, 86578 /1975/, 88776 /1976/, 88777 /1976/, 96111 /1977/ i inne). USA (3,965,025 USA /1976/, 4131556 /1978/), Wielkiej Brytanii (1459133 /1977/, 1459134 /1977/), Szwajcarii (588415 /1977/, 600888/1978/), RNF (2405857 /1978/, 2405917 /1976/), ZSRR (563909, 591133 /1978/, 605543/1978/, 640638 /1978/) Holandii (168115 /1982/).

Kłopotek A. –„Związki kompleksowe chlorowców ze związkami powierzchniowo czynnymi i innymi stosowane w profilaktyce i leczeniu grzybic u zwierząt " -Grzybice i sposoby ich zwa1czania. Praca zbiorowa pod redakcją Z.Kowszyk-Gindifer. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1986, s.311-323.
Kłopotek A. –„Anwendungseigenschaften der Halogenkomplexverbindungen mit oberflächenaktiven Stoffen“- V. Internationale Tagung über Grenzflächenaktive Stoffe, Berlin, 7-10 Mai 1979, Mitteilungsb1att Chemische Geseilschaf1 de.r DDR, Beiheft 26, s. 112.

Metody syntezy halogenoforów opisano m.in. w pracy Kłopotek A. -"Synteza i własności związków kompleksowych halogenów z niejonowymi związkami powierzchniowo-czynnymi".-Zeszyty Naukowe SGGW-AR w Warszawie Rozprawy Naukowe 100, Warszawa 1978.
Kłopotek A., Działa G. -"Budowa i własności bromojodowych związków kompleksowych z substancjami powierzchniowo czynnym”-: Prace Naukowe Instytutu Technologii Organicznej i Tworzyw Sztucznych Politechniki Wrocławskiej, 1976, 24/5, 13-14.
Kłopotek A., Uhacz K. , Szelejewski W., Działa G. -"Synteza i własności związków kompleksowych chlorowców z pochodnymi tłuszczów jako surowców do biologicznie czynnych farb i lakierów"- Polimery - Tworzywa Wielkocząsteczkowe, 1982, 27/2, 69-72.
Kłopotek A. –„Wpływ środowiska alkalicznego na własności myjąco-dezynfekujące jodoforowych preparatów Pollena-Jod" - Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych -Biuletyn VI Zjazdu, Wrocław, 21-23 września 1978, t. I, s. 15.
Bukowski K., Kłopotek A., Działa G. -"Wpływ chlorojodowych związków kompleksowych z substancjami powierzchniowo czynnym na chorobotwórcze grzyby i bakterie" - Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych -Biuletyrn VI Zjazdu, Wrocław, 21-23 września 1978, t. I, s. 197-198.
Kłopotek .A., Działa G. -"Jodoforowe preparaty do mycia i dezynfekcji urządzeń udojowych" - Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych -Biuletyn VI Zjazdu, Wrocław, 21-23 września 1978, t. I, s.159.