Juraj Križanić

Z Wikipedii

Juraj Križanić (ok. 1618 - 12 września 1683) - chorwacki szlachic, kapłan katolicki, misjonarz, uważany za prekursora panslawizmu.

Urodził się w rodzinie drobnoszlacheckiej. W wieku około 15 lat zaczął przygotowywać się do wstąpienia w stan duchowny. Ukończył gimnazjum w Zagrzebiu, studiował Wiedniu, Bolonii i Rzymie. W 1647 roku przybył do Moskwy, gdzie promował idee unii religijnej, co zostało jednak odebrane jako promocja konwertyzmu. Wrócił do Rosji w 1659 roku, tym razem promując ideę zjednoczenia Słowian pod berłem carskim. W 1661 roku został zesłany do Tobolska, gdzie spędził kilkanaście lat. W tym czasie napisał kilka prac z dziedziny lingwistyki i teorii polityki. Największym jego dziełem pozostaje Grammaticzno iskazanije, w którym wyłożył gramatykę opracowanego przez siebie języka ogólnosłowiańskiego.

Powrócił z zesłania w 1676 roku, odnajdując schronienie u wileńskich dominikanów.

Wziął udział w wyprawie wiedeńskiej Jan III Sobieskiego i zginął w bitwie wiedeńskiej.

W 250. rocznicę jego śmierci Stowarzyszenie Młodych Słowian wmurowało poświęconą mu tablicę pamiątkową w ścianę warszawskiego kościoła kapucynów pw. Przemienienia Pańskiego przy ulicy Miodowej.

[edytuj] Bibliografia

• Vatroslav Jagić: Istoriia slavianskoi filologii, Sankt Petersburg, 1910
• Ł. Puszkariow, Jurij Kriżanicz, Oczierk żizni i tworcziestwa, Nauka, Moskwa 1984.